Hoofdstuk 4: Het energiebeperkt dieet
(PARA)MEDISCHE GEGEVENS
1. Definitie
Wanneer overgewicht/obesitas? zie hoofdstuk 3: afkapwaarden voor overgewicht / obesitas
Detecteren metabool syndroom
Metabool syndroom = syndroom X = insulineresistentiesyndroom
Hoofdzakelijk gekenmerkt door insulineresistentie en buikzwaarlijvigheid
Criteria / risicofactoren
Criterium NCEP-ATP III (2011)1 IDF 20062
Tailleomtrek/middelomtrek > 88cm (V) of > 102cm (M) > 80cm (V) of > 94cm (M)
BD ≥ 130/85 mmHg
Glycemie (nuchter) ≥ 110mg/dl ≥ 100mg/dl
Triglyceriden ≥ 150mg/dl
HDL-cholesterol < 50mg/dl (V) en < 40mg/dl (M)
Wanneer heeft iemand “metabool syndroom”?
Volgens NCEP-ATP III: wanneer minstens 3 v/d 5 bovenstaande risicofactoren aanwezig zijn
Volgens IDF: wanneer er sprake is van buikzwaarlijvigheid (criteria 1) en 2 andere risicofactoren
2. Prevalentie
België (WHO, februari 2014), volwassenen: 56,4% overgewicht /// 22,1% obesitas
Vlaanderen:
11 jaar: 15%(♂) en 14%(♀)
13 jaar: 25%(♂) en 15%(♀)
15 jaar: 16%(♂) en 11%(♀)
WHO: 2,6 miljoen mensen sterven naar schatting per jaar t.g.v. obesitas/zwaarlijvigheid
+ de maatschappelijke kost van mensen met obesitas/overgewicht (niet enkel een gezondheids-
probleem, maar ook een economisch probleem)
3. Ontstaan
Er zijn verschillende factoren die meespelen in het ontstaan van overgewicht / obesitas:
(1) Genetische predispositie = energiesparend genotype
“Survival of the fattest”
Evolutionair gezien hadden onze voorouders er alle
baat bij om energie te kunnen opslaan
Zodat ze in tijden van schaarste konden
terugvallen op die reserves + minder
energie verbruiken in tijden van schaarste
De kans op overleving was dus het grootst bij wie energiesparende genen had
(gemakkelijkere energieopslag + minder verbruiken)
60-70% van de mensen heeft duidelijk sparende genen (FTO-gen / MC4-R-gen)
In onze moderne maatschappij = voedsel in overvloed + minder fysieke activiteit dit soort
genen heeft geen nut meer
De maken de eigenaar vatbaarder voor overgewicht en obesitas
1 National Cholesterol Education Program – Adult Treatment Panel III
2 International Diabetes Federation
(PARA)MEDISCHE GEGEVENS
1. Definitie
Wanneer overgewicht/obesitas? zie hoofdstuk 3: afkapwaarden voor overgewicht / obesitas
Detecteren metabool syndroom
Metabool syndroom = syndroom X = insulineresistentiesyndroom
Hoofdzakelijk gekenmerkt door insulineresistentie en buikzwaarlijvigheid
Criteria / risicofactoren
Criterium NCEP-ATP III (2011)1 IDF 20062
Tailleomtrek/middelomtrek > 88cm (V) of > 102cm (M) > 80cm (V) of > 94cm (M)
BD ≥ 130/85 mmHg
Glycemie (nuchter) ≥ 110mg/dl ≥ 100mg/dl
Triglyceriden ≥ 150mg/dl
HDL-cholesterol < 50mg/dl (V) en < 40mg/dl (M)
Wanneer heeft iemand “metabool syndroom”?
Volgens NCEP-ATP III: wanneer minstens 3 v/d 5 bovenstaande risicofactoren aanwezig zijn
Volgens IDF: wanneer er sprake is van buikzwaarlijvigheid (criteria 1) en 2 andere risicofactoren
2. Prevalentie
België (WHO, februari 2014), volwassenen: 56,4% overgewicht /// 22,1% obesitas
Vlaanderen:
11 jaar: 15%(♂) en 14%(♀)
13 jaar: 25%(♂) en 15%(♀)
15 jaar: 16%(♂) en 11%(♀)
WHO: 2,6 miljoen mensen sterven naar schatting per jaar t.g.v. obesitas/zwaarlijvigheid
+ de maatschappelijke kost van mensen met obesitas/overgewicht (niet enkel een gezondheids-
probleem, maar ook een economisch probleem)
3. Ontstaan
Er zijn verschillende factoren die meespelen in het ontstaan van overgewicht / obesitas:
(1) Genetische predispositie = energiesparend genotype
“Survival of the fattest”
Evolutionair gezien hadden onze voorouders er alle
baat bij om energie te kunnen opslaan
Zodat ze in tijden van schaarste konden
terugvallen op die reserves + minder
energie verbruiken in tijden van schaarste
De kans op overleving was dus het grootst bij wie energiesparende genen had
(gemakkelijkere energieopslag + minder verbruiken)
60-70% van de mensen heeft duidelijk sparende genen (FTO-gen / MC4-R-gen)
In onze moderne maatschappij = voedsel in overvloed + minder fysieke activiteit dit soort
genen heeft geen nut meer
De maken de eigenaar vatbaarder voor overgewicht en obesitas
1 National Cholesterol Education Program – Adult Treatment Panel III
2 International Diabetes Federation
