H1: Wat is “handicap”?
Een richtinggevend kader is noodzakelijk om het functioneren van een persoon in kaart te brengen
het ICF-model (= Internationale Classificatie van menselijk Functioneren). Dit is gemaakt om op
een systematische en dynamische manier naar je cliënt te kijken informatie betreffende het
functioneren v/e persoon registreren.
Het ICF-model situeert zich bij de integratieve visies: het menselijk functioneren is het resultaat van
een dynamische wisselwerking tussen biologische, psychologische en sociale/maatschappelijke
factoren.
1. Het ontstaan van het ICF-model
Handicapmodel = de manier waarop iemand kijkt naar een handicap.
1.1 Religieus-moreel model
Handicap wordt veroorzaakt door goed of slecht gedrag.
Richt zich op het existentiële, op zingeving, zoekt antwoord op waarom men een handicap
heeft.
Oorzaak van beperking ligt bij het individu.
Een handicap kan in sommige culturen gezien worden als een geschenk van God.
1.2 Medisch model
Handicap beschouwt als iets wat veroorzaakt wordt door een lichamelijke stoornis
Functiebeperking = afwijking die door dokters, hulpverleners,… zoveel mogelijk
geminimaliseerd moet worden. Als genezen niet lukt probeert men de fysieke gevolgen te
beperken.
Persoon met functiebeperking moet zich aanpassen aan de samenleving en meedraaien in
het ‘normale’ leven.
1.3 Individueel model
Oorzaak van handicap ligt in het individu.
Persoon met handicap moet inspanningen doen om erbij te horen.
1.4 Sociaal model
Reactie op individuele modellen
De oorzaak van een handicap ligt bij de omgeving.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een functiebeperking en een handicap. Iemand kan een
beperking hebben van een lichamelijke of geestelijke functie, het wordt pas een handicap wanneer
de samenleving drempels opwerpt, ontoegankelijk is en geen gelijke kansen biedt.
Inclusieve samenleving: een samenleving die zich aanpast aan de personen met
ondersteuningsbehoeften.
Critici melden wel dat we aandacht moeten hebben voor de pijn en het lijden dat gepaard gaat met
een functiebeperking.
1.5 Integratief model
Zoekt een middenweg in het individuele en sociale model.
Handicap = een beperking die in de persoon ligt maar de sociale/maatschappelijke omgeving
heeft een belangrijke rol in de beleving ervan.
1
, 1.6 Cultureel model
Handicap = een bepaalde manier van in de wereld staan.
Het hebben van een handicap is een unieke ervaring, een meerwaarde.
De handicap maakt deel uit van je identiteit. Er wordt minder gekeken naar verantwoordelijkheden
of schuldvraag of hoe er vanuit een norm kan gedacht worden.
2. Het ICF-model
2.1 ICIDH
= de voorloper van het ICF-model.
= International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps
Handicap voor 1980: definities vloeien voort uit een combinatie van een medisch & individueel
model.
Dit model introduceerde een meerdimensionale kijk op het menselijk functioneren. Het model
onderscheidt aandoeningen en de consequenties ervan voor het functioneren op drie niveaus:
Op orgaan niveau (stoornis)
Op niveau van activiteiten van het individu (beperkingen)
Op niveau van de reactie van de samenleving op de aanwezigheid van stoornissen en
beperkingen bij de persoon (handicaps/participatieprobleem)
Aandoening stoornis beperking handicap
Pathologie orgaan activiteit sociale context
Er kwam ook kritiek op de ICIDH:
Suggestie causaliteit: de definitie suggereert dat het ene de oorzaak is van het andere
Negatieve terminologie: woorden als stoornis, beperking,… klinken negatief
Onderwaardering rol van sociale en maatschappelijke omgeving
2.2 ICF (2001)
= International Classification of Functioning, Disability and Health
= definitie om menselijk functioneren (en eventuele problemen) te omschrijven vanuit drie onderling
verbonden maar te onderscheiden perspectieven: het perspectief v/h menselijk organisme, het
perspectief v/h menselijk handelen en het perspectief van deelname aan het maatschappelijk leven.
2
Een richtinggevend kader is noodzakelijk om het functioneren van een persoon in kaart te brengen
het ICF-model (= Internationale Classificatie van menselijk Functioneren). Dit is gemaakt om op
een systematische en dynamische manier naar je cliënt te kijken informatie betreffende het
functioneren v/e persoon registreren.
Het ICF-model situeert zich bij de integratieve visies: het menselijk functioneren is het resultaat van
een dynamische wisselwerking tussen biologische, psychologische en sociale/maatschappelijke
factoren.
1. Het ontstaan van het ICF-model
Handicapmodel = de manier waarop iemand kijkt naar een handicap.
1.1 Religieus-moreel model
Handicap wordt veroorzaakt door goed of slecht gedrag.
Richt zich op het existentiële, op zingeving, zoekt antwoord op waarom men een handicap
heeft.
Oorzaak van beperking ligt bij het individu.
Een handicap kan in sommige culturen gezien worden als een geschenk van God.
1.2 Medisch model
Handicap beschouwt als iets wat veroorzaakt wordt door een lichamelijke stoornis
Functiebeperking = afwijking die door dokters, hulpverleners,… zoveel mogelijk
geminimaliseerd moet worden. Als genezen niet lukt probeert men de fysieke gevolgen te
beperken.
Persoon met functiebeperking moet zich aanpassen aan de samenleving en meedraaien in
het ‘normale’ leven.
1.3 Individueel model
Oorzaak van handicap ligt in het individu.
Persoon met handicap moet inspanningen doen om erbij te horen.
1.4 Sociaal model
Reactie op individuele modellen
De oorzaak van een handicap ligt bij de omgeving.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een functiebeperking en een handicap. Iemand kan een
beperking hebben van een lichamelijke of geestelijke functie, het wordt pas een handicap wanneer
de samenleving drempels opwerpt, ontoegankelijk is en geen gelijke kansen biedt.
Inclusieve samenleving: een samenleving die zich aanpast aan de personen met
ondersteuningsbehoeften.
Critici melden wel dat we aandacht moeten hebben voor de pijn en het lijden dat gepaard gaat met
een functiebeperking.
1.5 Integratief model
Zoekt een middenweg in het individuele en sociale model.
Handicap = een beperking die in de persoon ligt maar de sociale/maatschappelijke omgeving
heeft een belangrijke rol in de beleving ervan.
1
, 1.6 Cultureel model
Handicap = een bepaalde manier van in de wereld staan.
Het hebben van een handicap is een unieke ervaring, een meerwaarde.
De handicap maakt deel uit van je identiteit. Er wordt minder gekeken naar verantwoordelijkheden
of schuldvraag of hoe er vanuit een norm kan gedacht worden.
2. Het ICF-model
2.1 ICIDH
= de voorloper van het ICF-model.
= International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps
Handicap voor 1980: definities vloeien voort uit een combinatie van een medisch & individueel
model.
Dit model introduceerde een meerdimensionale kijk op het menselijk functioneren. Het model
onderscheidt aandoeningen en de consequenties ervan voor het functioneren op drie niveaus:
Op orgaan niveau (stoornis)
Op niveau van activiteiten van het individu (beperkingen)
Op niveau van de reactie van de samenleving op de aanwezigheid van stoornissen en
beperkingen bij de persoon (handicaps/participatieprobleem)
Aandoening stoornis beperking handicap
Pathologie orgaan activiteit sociale context
Er kwam ook kritiek op de ICIDH:
Suggestie causaliteit: de definitie suggereert dat het ene de oorzaak is van het andere
Negatieve terminologie: woorden als stoornis, beperking,… klinken negatief
Onderwaardering rol van sociale en maatschappelijke omgeving
2.2 ICF (2001)
= International Classification of Functioning, Disability and Health
= definitie om menselijk functioneren (en eventuele problemen) te omschrijven vanuit drie onderling
verbonden maar te onderscheiden perspectieven: het perspectief v/h menselijk organisme, het
perspectief v/h menselijk handelen en het perspectief van deelname aan het maatschappelijk leven.
2
