INTRODUCTIE EN OVERZICHT.
BESTUREN EN BESTUURSRECHT.
NL wordt bestuurd door een ‘openbaar bestuur’ waarbij een deel van de overheid zich bezighoudt met
‘besturen’. Er zijn drie staatsmachten; de wetgever, het bestuur en de rechter. Het openbaar bestuur wordt
direct of indirect gecontroleerd door vertegenwoordigende organen (democratisch). Ook op decentraal niveau is
er een ‘openbaar bestuur’. Kenmerkend voor het openbaar bestuur is dat de wet alleen algemene regels geeft
voor de organisatie, het bevoegdheden en regels stelt, maar niet uitputtend aangeeft wat het bestuur moet
doen of hoe het moet handelenbestuur moet maatschappelijk leven regelen en sturen. Het openbaar bestuur
behartigt het algemeen belang (ook wel publiek belang), het moet zorgvuldig en onpartijdig zijn. Waar de
behartiging van het algemeen belang op gericht moet zijn, wordt in een democratische rechtsstaat op
hoofdlijnen bepaald door de wetgever. De belangen gaan iedereen aan, zoals sociale zekerheid, zorgen voor
voldoende financiën, etc. De overheid verzint de belangen dus niet, maar bepaalt dit o.b.v. een democratisch
proces.
WAT DOET HET BESTUUR ?
Het ‘openbaar bestuur’ reguleert en stuurt o.m. activiteiten van burgers, vaak door het nemen van
besluitenrechtshandeling verrichten. Ook worden publieke taken behartigt door het verrichten van feitelijke
handelingen, zoals het aanleggen van wegen. Het gemeentebestuur regelt vooral vergunningen, lokale
belastingen, bestemmingsplannen, subsidies, het uitvoeren van bijstandsregels etc. Op provinciaal niveau
worden vooral coördinerende en toezichthoudende functies vervult zoals het goedkeuren van de gemeentelijke
begroting. Op landelijk niveau worden door verschillende organen bevoegdheden uitgeoefend, zoals het
verlenen van studiefinanciering door de minister van OCW. Op rijksniveau zijn er ook onderdelen van het
openbaar bestuur die relatief los staan van de ministeries=ZBO’s zoals het UWV.
DE ONTWIKKELING VAN HET OPENBAAR BESTUUR IN VOGELVLUCHT .
NL is een verzorgingsstaat/interventiestaat waarbij sprake is van een overheid die zich met vrijwel alle aspecten
van het maatschappelijk leven bemoeit. Voor 1795 was de bestuursfunctie vooral op plaatselijk niveau
ontwikkeld: in steden verder dan op platteland. In deze periode ging de overheid zorgen voor gezondheidszorg
en goede drinkwatervoorzieningen. De waterschappen (14 e eeuw) steunden grotendeels op de medewerking
van de bevolking. In de eerste helft van de 16e eeuw was er behoefte aan centrale regie wat leidde tot
economische wetgeving en onderwijswetgeving. In de periode na 1795 kwam de ontwikkeling van de
bestuursfunctie op centraal niveau in een stroomversnelling door de vestiging van de eenheidsstaat. De eis van
wetmatigheid van bestuur was nog zwak ontwikkeld, waardoor veel regels tot stand kwamen zonder een
specifieke wettelijke basis. Uiteindelijk werd de zelfstandige bestuursmacht van de Koning beteugeld door
ontwikkeling van parlementaire stelsel, vestiging van vertrouwensregel en de politieke ministeriële
verantwoordelijkheidgeen ruimte voor autonoom opererende KoningMeerenberg-arrest: aan de Koning
kwam binnen het stelsel van de GW geen zelfstandige regelgevende bevoegdheid toe, deze moest steunen op
de wet. De periode na 1848 is een voortdurende groei van de bestuurswetgeving. De liberalen hadden het
ideaalbeeld van een overheid met zo min mogelijk taken, en zoveel mogelijk vrijheid voor het particulier
initiatiefoverheid werd nachtwakersstaat. De industriële revolutie, sociale kwestie, WOI, de economische crisis
van jaren ’30, WOII en de wederopbouw leidden tot een explosieve groei van de bestuurswetgeving. De groei en
complexiteit van de bestuurswetgeving is een verschijnsel dat samengaat met de opkomst van de
interventiestaat of verzorgingsstaat. Dit wordt ook wel de sociale rechtsstaat genoemd waarin de overheid de
rechten van burgers garandeert door algemene regels en rechtspraak. Via een stelsel van klassieke grondrechten
wordt de vrijheid van burgers gegarandeerdoverheid probeerde bestaanszekerheid te bevorderen, zoals
medische zorg en onderwijs. Veel bestuurswetten worden vaak gewijzigd onder invloed van beleidsmatige en
politieke wensen.
BESTUREN EN BESTUURSRECHT.
NL wordt bestuurd door een ‘openbaar bestuur’ waarbij een deel van de overheid zich bezighoudt met
‘besturen’. Er zijn drie staatsmachten; de wetgever, het bestuur en de rechter. Het openbaar bestuur wordt
direct of indirect gecontroleerd door vertegenwoordigende organen (democratisch). Ook op decentraal niveau is
er een ‘openbaar bestuur’. Kenmerkend voor het openbaar bestuur is dat de wet alleen algemene regels geeft
voor de organisatie, het bevoegdheden en regels stelt, maar niet uitputtend aangeeft wat het bestuur moet
doen of hoe het moet handelenbestuur moet maatschappelijk leven regelen en sturen. Het openbaar bestuur
behartigt het algemeen belang (ook wel publiek belang), het moet zorgvuldig en onpartijdig zijn. Waar de
behartiging van het algemeen belang op gericht moet zijn, wordt in een democratische rechtsstaat op
hoofdlijnen bepaald door de wetgever. De belangen gaan iedereen aan, zoals sociale zekerheid, zorgen voor
voldoende financiën, etc. De overheid verzint de belangen dus niet, maar bepaalt dit o.b.v. een democratisch
proces.
WAT DOET HET BESTUUR ?
Het ‘openbaar bestuur’ reguleert en stuurt o.m. activiteiten van burgers, vaak door het nemen van
besluitenrechtshandeling verrichten. Ook worden publieke taken behartigt door het verrichten van feitelijke
handelingen, zoals het aanleggen van wegen. Het gemeentebestuur regelt vooral vergunningen, lokale
belastingen, bestemmingsplannen, subsidies, het uitvoeren van bijstandsregels etc. Op provinciaal niveau
worden vooral coördinerende en toezichthoudende functies vervult zoals het goedkeuren van de gemeentelijke
begroting. Op landelijk niveau worden door verschillende organen bevoegdheden uitgeoefend, zoals het
verlenen van studiefinanciering door de minister van OCW. Op rijksniveau zijn er ook onderdelen van het
openbaar bestuur die relatief los staan van de ministeries=ZBO’s zoals het UWV.
DE ONTWIKKELING VAN HET OPENBAAR BESTUUR IN VOGELVLUCHT .
NL is een verzorgingsstaat/interventiestaat waarbij sprake is van een overheid die zich met vrijwel alle aspecten
van het maatschappelijk leven bemoeit. Voor 1795 was de bestuursfunctie vooral op plaatselijk niveau
ontwikkeld: in steden verder dan op platteland. In deze periode ging de overheid zorgen voor gezondheidszorg
en goede drinkwatervoorzieningen. De waterschappen (14 e eeuw) steunden grotendeels op de medewerking
van de bevolking. In de eerste helft van de 16e eeuw was er behoefte aan centrale regie wat leidde tot
economische wetgeving en onderwijswetgeving. In de periode na 1795 kwam de ontwikkeling van de
bestuursfunctie op centraal niveau in een stroomversnelling door de vestiging van de eenheidsstaat. De eis van
wetmatigheid van bestuur was nog zwak ontwikkeld, waardoor veel regels tot stand kwamen zonder een
specifieke wettelijke basis. Uiteindelijk werd de zelfstandige bestuursmacht van de Koning beteugeld door
ontwikkeling van parlementaire stelsel, vestiging van vertrouwensregel en de politieke ministeriële
verantwoordelijkheidgeen ruimte voor autonoom opererende KoningMeerenberg-arrest: aan de Koning
kwam binnen het stelsel van de GW geen zelfstandige regelgevende bevoegdheid toe, deze moest steunen op
de wet. De periode na 1848 is een voortdurende groei van de bestuurswetgeving. De liberalen hadden het
ideaalbeeld van een overheid met zo min mogelijk taken, en zoveel mogelijk vrijheid voor het particulier
initiatiefoverheid werd nachtwakersstaat. De industriële revolutie, sociale kwestie, WOI, de economische crisis
van jaren ’30, WOII en de wederopbouw leidden tot een explosieve groei van de bestuurswetgeving. De groei en
complexiteit van de bestuurswetgeving is een verschijnsel dat samengaat met de opkomst van de
interventiestaat of verzorgingsstaat. Dit wordt ook wel de sociale rechtsstaat genoemd waarin de overheid de
rechten van burgers garandeert door algemene regels en rechtspraak. Via een stelsel van klassieke grondrechten
wordt de vrijheid van burgers gegarandeerdoverheid probeerde bestaanszekerheid te bevorderen, zoals
medische zorg en onderwijs. Veel bestuurswetten worden vaak gewijzigd onder invloed van beleidsmatige en
politieke wensen.
