Samenvatting pedagogisch didactische module 1.1

ARK-model
(zie ook didactische ateliers bio en gezo)
(Cursus binnenklasdifferentiatie NIET)
Inductief lesgeven: van buiten naar binnen, vanuit een casus, vanuit een vb een theorie
afleiden, contreet naar abstract ( beter voor 1e graad)
3 fasen:
1. het zien of waarnemen van afzonderlijke feiten, dagelijkse zaken,
echte voorbeelden en toepassingen
2. het veralgemenen van afzonderlijke feiten e.d. tot een samenhang
3. het afleiden vanuit fase 2 tot bewijzen, theorieën, omschrijvingen,
vaktermen of wetten.
Deductief lesgeven: eerst theorie uitleggen en dan vb geven




Beginsituatie
Samenstelling klas, leerstoornis?, voorkennis, uren, klaslokaal, richting, materiaal in klas
Leerlingenkenmerken
 Dynamisch, gaan over voorkennis, leeftijd, interesse, affectieve vaardigheden, enz.
 Affectieve vaardigheden: hoe denkt de leerling over zichzelf? Kan de leerling omgaan
met negatieve gevoelens?
 Vb iemand met allergie bij koken
Onderwijskenmerken
 Dynamisch, gaan over de leraar en de klasgroep.
 Als leerkracht heb je best een groeibevorderende mindset, vb ‘dit kan de leerling nu
nog niet’ in plaats van ‘dit kan de leerling niet’.
 Vb geen vragen durven stellen, lkr heeft de leerling niet gezien en gaat verder terwijl
iemand het niet snapt OF samenstelling van de klas, diverse mensen
Omgevingsgkenmerken
 Dynamisch, gaan over het onderwijsklimaat in de klas, de communicatie tussen leraar
en leerlingen, enz.
 Vb het lokaal heeft genoeg plaats, een bord aanwezig, projector, iedereen heeft pc in
de klas, genoeg laadpalen
Beginsituatie moet positief verhaal worden of tenminste blijven, dit kan door:
 Waarmee is de leerling iets?
 Wanneer zou de leerling tevreden zijn? (en ik als leerkracht?)
 Wat heeft de leerling of de klas op dit moment nodig?
Doelen

,  Onderwijsdoelen zijn door de overheid bepaalde minimumdoelen van ons Vlaams
onderwijs.
 Onderwijsdoelen toegespitst op de 1ste graad S.O.: vanaf 1 september 2019 zullen
zowel de A- als de B-stroom met eindtermen werken. Ze zijn geordend volgens
sleutelcompetenties. Alle eindtermen zijn te bereiken, met uitzondering van een
aantal attitudinale eindtermen.
 Algemene doelen – leerplandoelen – leerdoelen
Eindtermen: een resultaat behalen, verbintenis
Ontwikkleingsdoelen: buitengewoon onderwijs, kleuteronderwijs  school moet zijn
inspanning aantonen, geen eindtermen want leerlingen zijn te verschillend
Cognitieve lesdoelen
 Deze doelen zijn doelen die te maken hebben met het geheugen en het denken. Dit
soort doelen komt het meest aan bod in het onderwijs (begrijpen, zich herinneren,
creatief denken, memoriseren,..)
 Vb Verklaren wat ‘verdamping’ betekent, Een verslag schrijven over een uitstap,
Brussel kunnen aanduiden op een blinde kaart van België
Dynamisch-affectieve lesdoelen
 Deze doelen verwijzen naar de dynamismen, de drijfkrachten die ons gedrag bepalen
en komen tot uiting in onze attitudes, waarden, motieven, interesses, verlangens,
wilskracht.
 Vb Respect opbrengen voor de mening van een ander, Niet lachen met de
zwakheden van een ander, Luisteren naar elkaar en elkaar laten uitspreken
 Vaak meer tijd nodig om deze te bereiken, sommige kun je niet bereiken, vb meneer
is nog altijd niet inorde met netheid
Psycho-motorische lesdoelen
 Dit zijn alle doelen die te maken hebben met de beweging en bewegingspatronen. Ze
komen niet alleen voor in de lessen bewegingsopvoeding, maar ook in lessen
techniek, chemie, voeding
 Vb De voorwaartse koprol correct kunnen uitvoeren, Met een zaag een houten balk
op lengte zagen
Moet SMART zijn (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdsgebonden)
Lesdoel eisen:
 Aanwijsbare prestatie
o Hoeveel? Binnen welke tijd?
 Gedrag
o Wat moeten leerlingen kunnen?
o Verwijst naar het beheersingsniveau waaraan een lesdoel moet voldoen
(taxonomie Bloom)

 Inhoud
o Wat precies?
o Komt enerzijds vanuit de leerplandoelstelling (er is naast de
leerplandoelstelling meestal een kolom voorzien met inhouden die behandeld
moeten worden om de leerplandoelstelling te kunnen bereiken) en anderzijds
van de leerkracht zelf.
o Vb: LPD: stroomsterkte meten en berekenen in een serieketen. Inhoud:
metingen, berekeningen  uiteenrafelen van de inhouden uit de

, leerplandoelstelling zodat de leerkracht alle inhouden kan achterhalen die
nodig zijn om uiteindelijk te komen tot de leerplandoelstelling.
o 4 soorten inhouden (kennisdimensies)
 Feiten (vb lln kunnen verklaren dat wetenschap een menselijk product
is)
 Concepten (vb De leerlingen kunnen over de begrippen ‘Islam’ en
wetenschap’ in een groepswerk praten)
 Proceduren (vb De leerlingen kunnen zelfstandig een begrippenatlas
maken die het verband weergeeft tussen de islam en de wetenschap)
 Metacognitie (vb De leerlingen kunnen kritisch denken over het feit
dat de mens op drie manieren kennis kan opdoen: het verstand, de
openbaring en de zintuigen). Cognitie van lln helpen sturen, kennis van
de kennis, vb ‘heb ik mijn examen goed aangepakt?’, vanuit een
hogere helicopterpositie

o Taxonomie bloom (beheersingsniveaus)
Streep: hier verschil hoger niveau en
lager niveau




 Voorwaarde
o Waaraan moet inhoud voldoen? Vanuit welk perspectief?

Inhoud
 De leerinhouden zijn slechts een middel om de doelstellingen mee te bereiken.
 De leerinhouden worden uit de leerstof gedistilleerd die in handboeken en andere
bronnen gevonden kan worden.
 De leerinhoud
o Bevat specifieke namen, plaatsen, begrippen, relaties, principes, bewijzen,
vaardigheden referentiekaders, enz.
o EN moet bewerkt worden door de leerlingen om de lesdoelen te kunnen
bereiken.
 WAT
 Feiten – concepten- procedures – metacognitie
 Tips: structureer, bouw logisch op, beperk, schematisch, juistheid



Evaluatie
Toetsen, taken, wat met mensen met een gedragskaart. Cognitief, attitude