Ontwikkelingspsychologie
Week 1, 30-08-2022: College 1
Conceptie tot 6 maanden (H 1 en 2)
Ontwikkelingspsychologie – de module
Ontwikkelingspsychologie is gericht op de normale ontwikkeling van 0 tot 100 jaar.
Vaak herkenning: Vanuit eigen ontwikkeling, vanuit je rol als ouder, bij
buurkinderen/neefjes/nichtjes/…
Anamnese = Medisch levensgeschiedenis.
Hoofdstuk 1: De prenatale periode, 3 trimestes
Conceptie is de bevruchting, het eitje en het zaadje die bij elkaar komen.
Moederschap:
Doet ze het of doet ze het niet?
Volgens schattingen zal een op de vijf vrouwen uit de ‘lichting’ 1980 geen kinderen krijgen. Meestal is
dit gewenst, of vanwege te lang uitstellen.
Van vrouwen uit generaties na 1980, geboren in Nederland, zal naar schatting zelfs een op de vier
kinderloos blijven: ofwel, het aantal zal in de loop der tijd oplopen. Maar dan nog blijft de
overwegende keuze: wel kinderen.
Van hoger opgeleide vrouwen zijn er meer kinderloos dan van lager opgeleide: 29% tegenover 16%.
(bron: Cosmopolitan)
Eerste trimester
Totaal van 12 weken vanaf bevruchting: De embryonale fase.
In de eerste 12 weken gaat het eerst om het groeien ervan. In de eerste 12 weken is de kans op de
miskraam best heel groot.
Na de innesteling de samensmelting van de zaad -, en eicel en direct de deling tot miljarden cellen.
Vervolgens de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, ogen hart en genitaliën. Vorming van deze
zaken wordt geïnitieerd door hormonen van moeder!
Deze eerste weken een exponentiele groei: 8000 hersencellen per seconde, gewist neemt
kwadratisch* toe!
Een glaasje champagne is al heel erg en kan het kind doden/beperken.
Als de zwangerschap na 12 weken nog door gaat dan is de kans dat de zwangerschap afgemaakt
wordt is best groot.
Tweede trimester
Foetus ontwikkelt zich. De Foetale fase
- In de 5e maand zijn nagenoeg alle hersencellen aangemaakt, hier moet je je leven lang mee
doen!
- Beweging van handen en voeten (de baby schopt!).
Een baby schopt omdat het reflexen zijn, de ruggengraat moet uitbreiden. Na 5 maanden
weten we is het kind levensvatbaar. Er gaan allerlei alarmbellen af.
- Ontwikkeling van reflexen, een uiting van functionerende hersenen en ruggenmerg (de
reflextest). Straks meer over de reflexen.
De tweede functie is eigenlijk wat je hebt, moet een functie krijgen.
Het is goed om veel te praten.
,Derde Trimester
- De foetus is zover af. Nu nog flink groeien: Wederom gewichtstoename!= De Rijpingsfase.
- Rijping van de ingewikkeldere systemen en organen.
- Belangrijk dat foetus voorzichtig geprikkeld wordt door deinende beweging, gesprekken van
ouders/muziek en licht en donker: Hersenen rijpen ook!
Reflexen – Onwillekeurige reacties op prikkels
- Onbewuste en automatische fysiologische reacties op prikkels en veranderingen in de
omgeving.
- Vanuit natuurlijk instinct om te overleven.
- Vanaf 8 weken oude embryo.
- Geeft informatie over functioneren van de hersenen!
- Al in de uterus (baarmoeder) vele reflexen die gestimuleerd kunnen worden, maar ook over
gestimuleerd kunnen worden.
- Direct na de geboorde wordt de APGAR- test afgenomen, hierbij spelen reflexen grote rol:
Dan kan de verloskundige eventueel ingrijpen of doorverwijzen.
Kind wordt bij de onder voet gekitteld, of heel klein beetje los gelaten om te kijken of het
kind reageert. Als dat niet het geval is dan moet het kind meteen naar de kinderafdeling.
Reflexen van de ongeboren / net geboren mens*
Mororeflex
Als een baby schrikt, opent hij zijn vingers en de armen en spreidt hij zijn benen. Vervolgens brengt
hij de armen voor de borst alsof hij iemand wil omhelzen.
Babinskyreflex
Bij het wrijven over de voetzool gaan de tenen spreiden en de grote teen omhoog.
Palmar reflex
Bij het plaatsen van een vinger of het strelen van de binnenkant van de handpalm van de baby zal de
hand eromheen sluiten
Rooting en sucking reflex
Beide zijn orale reflexen die betrokken zijn bij het voeden, maar er is een duidelijk verschil tussen de
wortelreflex en de zuigreflex. De wortelreflex vindt plaats wanneer de mondhoek van uw baby wordt
gestimuleerd. De zuigreflex treedt op na de wortelreflex, wanneer het gehemelte van uw baby wordt
gestimuleerd.
Aanleggen borst: zuigen.
Tonische labyrinthine reflex forewards:
Klaarmaken voor geboorte door in een gebogen lijn te liggen.
De prentale fase – Omgevingsinvloeden
- Teratogen: Middelen die van buiten komen en schadelijke invloed hebben op prenatale
ontwikkeling.
Vanaf conceptie is er iedere week wat er aangezet en gegroeid moet worden. Dat gaat vanuit
de hormonen van de moeder. De hormonen weten wat er gewerkt moet worden. Maar als je
teveel rotzooi binnen dient, dan vergeet je de hormonen aan te maken. Er zijn vele zaken die
fout kunnen gaan.
(De hersenen van een jongen zijn lichter dan de hersenen van een meisje. Dit komt omdat de jongen
geletalien aan moeten maken.)
,- Alcohol: FAS- syndroom. Feutaal-Alcohol syndroom.
Plat gezicht, ogen te ver uit elkaar, heel zwak begaafd, allerlei problemen met organen (niet
goed kunnen poepen en/of passen). Een FAS kind wordt geboren als de moeder in een van
de 3 dimensies gedronken. Dat kan al zijn met 1 glaasje alcohol.
- Drugs/roken: wiegendood, zuurstoftekort. Verslaving doorgegeven aan baby Bij geboorte
ontwenningsverschijnselen.
- Medicijnen (zoals bekende softenon – baby’s, terwijl softenon juist werd voorgeschreven
tegen miskramen).
- Straling: Zeer gevaarlijk, hoog percentage die niet het eerste jaar haalt.
- Infectiezieken: Rode honde, Aids/HIV, Syfilis Doofheid, blindheid, orgaan- falen.
- Overige ziekten zoals recent Zica wat leidt tot microcephaly. Hoofd stopt met groeien
maar de hersenen groeien wel door.
Extra, niet omgeving: Zware stress, psychische problemen: Invloed op hormoon – afgifte van
moeder.
Extra, niet omgeving: Ondervoeding: Neurologische afwijkingen, later meer vetzucht tot zelfs
schizofrenie.
Geboorte tot 6 maanden
Een geboorte is een dramatische gebeurtenis en trauma.
Direct geconfronteerd met buitengewoon fel licht harde geluiden, geuren,
temperatuurswisselingen, zwaartekracht en zelf ademen,
Daarin ook bij een natuurlijke bevalling direct en hersenschudding.
Prenataal = in baarmoeder.
Perinataal = tijdens uitdrijving.
Postnataal: Reeks geboorten (na de bevalling).
Ontwikkeling van het leren vanaf de geboorte
Vooral via zintuigen en motoriek, wanneer een zintuig ontbreekt kan dit verregaande gevolgen
hebben, in ieder geval vertraging in ontwikkeling.
Vormen van een geheugen: Verbindingen tussen hersencellen, tussen nieuwe en bestaande
informatie, eerste korte termijngeheugen, later lange termijngeheugen.
Accommodatie: Accomoderen is een nieuw ‘vakje’ in hersenen.
Assimilatie: Assimileren is verbinden van ‘vakjes’ in hersenen.
Horen: Baby’s hebben zuiver gehoor, kunnnen alle klanken onderscheiden.
Zien: Vanaf 2 weken gezichten onderscheiden. Vanaf 4 maanden (!) verschil tussen mensen en
voorwerpen. Eerst zwart wit, later kleur.
Ruiken: Geur van moederborst.
Voelen en proeven: Mond ook als tastorgaan.
Ontwikkeling van het leren – Taal
Een passieve, voortalige taalontwikkeling de eerste 6 maanden: Brabbelen... en “Funktionslust”
(het plezier van het geluiden kunnen maken, zelf!).
Hechting – Attachment direct na geboorte
Heel belangrijk voor ontwikkeling van persoonlijkheid en sociale ontwikkeling.
De verwachting van ouders en familie bepaald de hechting grotendeels al vooraf!
Veilig: Consistent reageren van ouders op het gedrag van baby en oog voor de behoeften, daar
gehoor aan geven. Responsief reageren. Ook lichamelijk contact, aanraking maakt slimmer!
Maakt autonomie mogelijk, verwennen bestaat in deze fase ook niet!
, Onveilig: Bovenstaande wordt nagelaten. Flesvoeding, kinderwagen, apart bed, mobiele
telefoon, televisie kijken...
Hechting – 4 stijlen van gehechtheid
Veilig gehechtheid: 60 – 70% van alle kinderen. Exploreert en vertrouwt op zichzelf, ouders en
omgeving.
Kind durft in de omgeving te exploderen, als iemand anders binnenkomt dan rent kind naar papa
of mama.
Vermijdend gehechtheid: Kind zoekt weinig contact, wel actief en ondernemend. Reageert
hetzelfde op vreemden en bekenden. 20% van alle kinderen.
Er zijn 2 personen waar de kind zich gehecht bij moet voelen. Opa en Oma zijn eigenlijk teveel.
Probeer de eerste 3 a 4 jaar het echt zelf te doen.
Angstige gehechtheid: Kind zoekt intensief contact met verzorger, voelt zich niet veilig, erg
passief. Reageren met stress en agressie als verzorger weggaat of bij terugkomst. 10-15% van de
kinderen.
Gedesoriënteerde en gedesorganiseerde gehechtheid: Kind kijkt weg als hij geknuffeld wordt,
reageren tegengesteld aan veilig gehecht kind bij weggaan en terugkomen. 5-10% van de
kinderen.
Specifieke problematieken / verdiep je in de hechting van Bowlby!
Week 1, 30-08-2022: College 1
Conceptie tot 6 maanden (H 1 en 2)
Ontwikkelingspsychologie – de module
Ontwikkelingspsychologie is gericht op de normale ontwikkeling van 0 tot 100 jaar.
Vaak herkenning: Vanuit eigen ontwikkeling, vanuit je rol als ouder, bij
buurkinderen/neefjes/nichtjes/…
Anamnese = Medisch levensgeschiedenis.
Hoofdstuk 1: De prenatale periode, 3 trimestes
Conceptie is de bevruchting, het eitje en het zaadje die bij elkaar komen.
Moederschap:
Doet ze het of doet ze het niet?
Volgens schattingen zal een op de vijf vrouwen uit de ‘lichting’ 1980 geen kinderen krijgen. Meestal is
dit gewenst, of vanwege te lang uitstellen.
Van vrouwen uit generaties na 1980, geboren in Nederland, zal naar schatting zelfs een op de vier
kinderloos blijven: ofwel, het aantal zal in de loop der tijd oplopen. Maar dan nog blijft de
overwegende keuze: wel kinderen.
Van hoger opgeleide vrouwen zijn er meer kinderloos dan van lager opgeleide: 29% tegenover 16%.
(bron: Cosmopolitan)
Eerste trimester
Totaal van 12 weken vanaf bevruchting: De embryonale fase.
In de eerste 12 weken gaat het eerst om het groeien ervan. In de eerste 12 weken is de kans op de
miskraam best heel groot.
Na de innesteling de samensmelting van de zaad -, en eicel en direct de deling tot miljarden cellen.
Vervolgens de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, ogen hart en genitaliën. Vorming van deze
zaken wordt geïnitieerd door hormonen van moeder!
Deze eerste weken een exponentiele groei: 8000 hersencellen per seconde, gewist neemt
kwadratisch* toe!
Een glaasje champagne is al heel erg en kan het kind doden/beperken.
Als de zwangerschap na 12 weken nog door gaat dan is de kans dat de zwangerschap afgemaakt
wordt is best groot.
Tweede trimester
Foetus ontwikkelt zich. De Foetale fase
- In de 5e maand zijn nagenoeg alle hersencellen aangemaakt, hier moet je je leven lang mee
doen!
- Beweging van handen en voeten (de baby schopt!).
Een baby schopt omdat het reflexen zijn, de ruggengraat moet uitbreiden. Na 5 maanden
weten we is het kind levensvatbaar. Er gaan allerlei alarmbellen af.
- Ontwikkeling van reflexen, een uiting van functionerende hersenen en ruggenmerg (de
reflextest). Straks meer over de reflexen.
De tweede functie is eigenlijk wat je hebt, moet een functie krijgen.
Het is goed om veel te praten.
,Derde Trimester
- De foetus is zover af. Nu nog flink groeien: Wederom gewichtstoename!= De Rijpingsfase.
- Rijping van de ingewikkeldere systemen en organen.
- Belangrijk dat foetus voorzichtig geprikkeld wordt door deinende beweging, gesprekken van
ouders/muziek en licht en donker: Hersenen rijpen ook!
Reflexen – Onwillekeurige reacties op prikkels
- Onbewuste en automatische fysiologische reacties op prikkels en veranderingen in de
omgeving.
- Vanuit natuurlijk instinct om te overleven.
- Vanaf 8 weken oude embryo.
- Geeft informatie over functioneren van de hersenen!
- Al in de uterus (baarmoeder) vele reflexen die gestimuleerd kunnen worden, maar ook over
gestimuleerd kunnen worden.
- Direct na de geboorde wordt de APGAR- test afgenomen, hierbij spelen reflexen grote rol:
Dan kan de verloskundige eventueel ingrijpen of doorverwijzen.
Kind wordt bij de onder voet gekitteld, of heel klein beetje los gelaten om te kijken of het
kind reageert. Als dat niet het geval is dan moet het kind meteen naar de kinderafdeling.
Reflexen van de ongeboren / net geboren mens*
Mororeflex
Als een baby schrikt, opent hij zijn vingers en de armen en spreidt hij zijn benen. Vervolgens brengt
hij de armen voor de borst alsof hij iemand wil omhelzen.
Babinskyreflex
Bij het wrijven over de voetzool gaan de tenen spreiden en de grote teen omhoog.
Palmar reflex
Bij het plaatsen van een vinger of het strelen van de binnenkant van de handpalm van de baby zal de
hand eromheen sluiten
Rooting en sucking reflex
Beide zijn orale reflexen die betrokken zijn bij het voeden, maar er is een duidelijk verschil tussen de
wortelreflex en de zuigreflex. De wortelreflex vindt plaats wanneer de mondhoek van uw baby wordt
gestimuleerd. De zuigreflex treedt op na de wortelreflex, wanneer het gehemelte van uw baby wordt
gestimuleerd.
Aanleggen borst: zuigen.
Tonische labyrinthine reflex forewards:
Klaarmaken voor geboorte door in een gebogen lijn te liggen.
De prentale fase – Omgevingsinvloeden
- Teratogen: Middelen die van buiten komen en schadelijke invloed hebben op prenatale
ontwikkeling.
Vanaf conceptie is er iedere week wat er aangezet en gegroeid moet worden. Dat gaat vanuit
de hormonen van de moeder. De hormonen weten wat er gewerkt moet worden. Maar als je
teveel rotzooi binnen dient, dan vergeet je de hormonen aan te maken. Er zijn vele zaken die
fout kunnen gaan.
(De hersenen van een jongen zijn lichter dan de hersenen van een meisje. Dit komt omdat de jongen
geletalien aan moeten maken.)
,- Alcohol: FAS- syndroom. Feutaal-Alcohol syndroom.
Plat gezicht, ogen te ver uit elkaar, heel zwak begaafd, allerlei problemen met organen (niet
goed kunnen poepen en/of passen). Een FAS kind wordt geboren als de moeder in een van
de 3 dimensies gedronken. Dat kan al zijn met 1 glaasje alcohol.
- Drugs/roken: wiegendood, zuurstoftekort. Verslaving doorgegeven aan baby Bij geboorte
ontwenningsverschijnselen.
- Medicijnen (zoals bekende softenon – baby’s, terwijl softenon juist werd voorgeschreven
tegen miskramen).
- Straling: Zeer gevaarlijk, hoog percentage die niet het eerste jaar haalt.
- Infectiezieken: Rode honde, Aids/HIV, Syfilis Doofheid, blindheid, orgaan- falen.
- Overige ziekten zoals recent Zica wat leidt tot microcephaly. Hoofd stopt met groeien
maar de hersenen groeien wel door.
Extra, niet omgeving: Zware stress, psychische problemen: Invloed op hormoon – afgifte van
moeder.
Extra, niet omgeving: Ondervoeding: Neurologische afwijkingen, later meer vetzucht tot zelfs
schizofrenie.
Geboorte tot 6 maanden
Een geboorte is een dramatische gebeurtenis en trauma.
Direct geconfronteerd met buitengewoon fel licht harde geluiden, geuren,
temperatuurswisselingen, zwaartekracht en zelf ademen,
Daarin ook bij een natuurlijke bevalling direct en hersenschudding.
Prenataal = in baarmoeder.
Perinataal = tijdens uitdrijving.
Postnataal: Reeks geboorten (na de bevalling).
Ontwikkeling van het leren vanaf de geboorte
Vooral via zintuigen en motoriek, wanneer een zintuig ontbreekt kan dit verregaande gevolgen
hebben, in ieder geval vertraging in ontwikkeling.
Vormen van een geheugen: Verbindingen tussen hersencellen, tussen nieuwe en bestaande
informatie, eerste korte termijngeheugen, later lange termijngeheugen.
Accommodatie: Accomoderen is een nieuw ‘vakje’ in hersenen.
Assimilatie: Assimileren is verbinden van ‘vakjes’ in hersenen.
Horen: Baby’s hebben zuiver gehoor, kunnnen alle klanken onderscheiden.
Zien: Vanaf 2 weken gezichten onderscheiden. Vanaf 4 maanden (!) verschil tussen mensen en
voorwerpen. Eerst zwart wit, later kleur.
Ruiken: Geur van moederborst.
Voelen en proeven: Mond ook als tastorgaan.
Ontwikkeling van het leren – Taal
Een passieve, voortalige taalontwikkeling de eerste 6 maanden: Brabbelen... en “Funktionslust”
(het plezier van het geluiden kunnen maken, zelf!).
Hechting – Attachment direct na geboorte
Heel belangrijk voor ontwikkeling van persoonlijkheid en sociale ontwikkeling.
De verwachting van ouders en familie bepaald de hechting grotendeels al vooraf!
Veilig: Consistent reageren van ouders op het gedrag van baby en oog voor de behoeften, daar
gehoor aan geven. Responsief reageren. Ook lichamelijk contact, aanraking maakt slimmer!
Maakt autonomie mogelijk, verwennen bestaat in deze fase ook niet!
, Onveilig: Bovenstaande wordt nagelaten. Flesvoeding, kinderwagen, apart bed, mobiele
telefoon, televisie kijken...
Hechting – 4 stijlen van gehechtheid
Veilig gehechtheid: 60 – 70% van alle kinderen. Exploreert en vertrouwt op zichzelf, ouders en
omgeving.
Kind durft in de omgeving te exploderen, als iemand anders binnenkomt dan rent kind naar papa
of mama.
Vermijdend gehechtheid: Kind zoekt weinig contact, wel actief en ondernemend. Reageert
hetzelfde op vreemden en bekenden. 20% van alle kinderen.
Er zijn 2 personen waar de kind zich gehecht bij moet voelen. Opa en Oma zijn eigenlijk teveel.
Probeer de eerste 3 a 4 jaar het echt zelf te doen.
Angstige gehechtheid: Kind zoekt intensief contact met verzorger, voelt zich niet veilig, erg
passief. Reageren met stress en agressie als verzorger weggaat of bij terugkomst. 10-15% van de
kinderen.
Gedesoriënteerde en gedesorganiseerde gehechtheid: Kind kijkt weg als hij geknuffeld wordt,
reageren tegengesteld aan veilig gehecht kind bij weggaan en terugkomen. 5-10% van de
kinderen.
Specifieke problematieken / verdiep je in de hechting van Bowlby!
