Bio samenvatting H2
Paragraaf 1
DNA bevat de informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme en
zorgt voor de zelforganisatie, zelfregulatie en reproductie.
We kunnen het DNA van organismen van een soort gelijken met:
- Tweelingenonderzoek: eeneiige tweelingen zijn niet genetisch identiek
waardoor je kunt onderzoeken welke stukjes verschillen en de uitwerking.
- Evolutionaire ontwikkeling: door prehistorische cellen te reconstrueren en die
te vergelijken met huidige cellen om de evolutie te zien.
- Forensisch onderzoek: het DNA gevonden bij het misdrijf, wordt vergeleken
met de verdachte om de dader op te sporen.
- Variatie bij virussen: DNA-onderzoek om erachter te komen waarom
vleermuizen die dodelijke virussen dragen, niet bezwijken aan de ziekten.
- Evolutie en verwantschap: door het DNA van apen te vergelijken met mensen
kun je uitzoeken waarin we verschillen en de evolutionaire verwantschap.
- Environmental DNA: DNA onderzoeken uit water om het visbestand te
inventariseren.
We weten steeds meer over genen, hoe ze functioneren en waar ze verantwoordelijk
voor zijn waardoor we eigenschappen kunnen wijzigen. Dit is genetische modificatie.
Het gen van een organisme wordt overgebracht naar een ander organisme.
Het organisme dat is verandert noem je transgeen, ggo of gmo.
Genetische modificatie heeft veel toepassingen in geneeskunde, industrie, landbouw
en voedingsmiddelenindustrie en voor wetenschappelijk onderzoek.
Paragraaf 2
De informatie voor erfelijke eigenschappen is te vinden in het DNA wat de instructies
levert waardoor ribosomen verschillende soorten eiwitten maakt. De bouw van een
eiwit bepaalt de eigenschappen en functies.
Het genoom is het geheel aan erfelijke informatie in een cel. Dit is bij alle cellen van
een organisme hetzelfde. Bij eukaryoten omvat het alle chromosomen in de celkern
en organellen. Mitochondriën en chloroplasten hebben hun eigen DNA. Ze
functioneren onafhankelijk en gebruiken hiervoor het DNA. Het DNA
in mitochondriën is mtDNA.
Een DNA-molecuul is een nucleïnezuur dat bestaat uit 2 ketens van
nucleotiden. Een nucleotide is opgebouwd uit desoxyribose, een
fosfaatgroep en een stikstofbase: adenine, thymine, cytosine en
guanine.
Desoxyribose bestaat uit 5 c-atomen waarbij de fosfaatgroep op 5 en
de stikstofbase op 1 zit. Bij het aan elkaar koppelen (polymerisatie),
bindt het 3e c-atoom door een condensatiereactie met de fosfaatgroep
van de volgende nucleotide. DNA wordt altijd afgelezen en gekopieerd
in de richting van 3 naar 5.
, De stikstofbasen maken geen deel uit van de keten. Ze steken aan de zijkant uit en
kunnen door basenparing 2 nucleotideketens met elkaar verbinden waarbij elke
stikstofbase zijn vaste partner heeft (A-T en C-G). Door de vaste basenparing
noemen we 2 nulceotideketens complementair. De basenparing komt tot stand door
waterstofbruggen. In DNA hebben de ketens een helixstructuur en lopen de ketens in
tegengestelde richting (35 en 53).
Bij eukaryoten is het DNA verdeeld over chromosomen, die elk
bestaat uit een enkel DNA-molecuul. Een DNA-keten is rond een
aantal histonen, eiwitten, gewikkeld. Een aantal histonen met
DNA vormt een nucleosoom. Tussen 2 nucleosomen bevindt zich
koppelings-DNA. Dit vormt dan een soort kralenketting.
Voorafgaand aan de celdeling wordt deze ketting opgerold en
wordt het nog compacter.
Een klein deel van het DNA bestaat uit genen. De rest codeert niet en wordt ook niet-
coderend DNA genoemd. Een deel hiervan heeft een regulerende functie bij de
synthese van eiwitten.
De volgorde waarin nulceotiden zijn gerangschikt, noem je een sequentie. Hierin
kunnen variaties voorkomen. Hierdoor kan een ander eiwit gesynthetiseerd worden
en krijgt bijvoorbeeld een tomaat in plaats van een rode kleur een gele kleur.
Paragraaf 3
De replicatie van het DNA vindt plaats tijdens de S-fase in de celcyclus. In het
kernplasma bevinden zich vrije nucleotiden dATP, dTTP, dGTP en dCTP, die
bestaan uit een desoxyribose, een base en 3 fosfaatgroepen. De bindingen tussen
de fosfaatgroepen bevatten energie waardoor er tijdens het afsplitsen energie
vrijkomt.
DNA-replicatie begint bij een replicatiestartpunt. In 2 richtingen worden de
waterstofbruggen tussen de basenparen verbroken door het enzym
helicase. Er ontstaat een replicatiebel. Het DNA van een eukaryoot
heeft veel startpunten maar het DNA van een prokaryoot heeft maar
1 startpunt. Op de plaats waar het is verbroken, binden
single-strand binding proteïnen om te voorkomen dat
de basen nieuwe waterstofbruggen maken. Het enzym
DNA-polymerase schuift er dan langs en bindt dATP,
dTTP, dGTP of dCTP aan de stikstofbasen. De energie
hiervoor komt vrij door de afsplitsing van de 2
fosfaatgroepen. Doordat DNA-polymerase van 3 naar 5
afleest, wordt de nieuwe streng van 5 naar 3 gemaakt.
Langs beide ketens bewegen polymerase zich in
tegengestelde richting. In de ene richting kan het vanaf het
startpunt de helicase volgen om de leidende streng te maken.
In de andere richting kan het steeds maar korte stukjes maken.
Het enzym DNA-ligase koppelt de stukken aan elkaar waardoor
de volgende streng wordt gevormd.
Paragraaf 1
DNA bevat de informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme en
zorgt voor de zelforganisatie, zelfregulatie en reproductie.
We kunnen het DNA van organismen van een soort gelijken met:
- Tweelingenonderzoek: eeneiige tweelingen zijn niet genetisch identiek
waardoor je kunt onderzoeken welke stukjes verschillen en de uitwerking.
- Evolutionaire ontwikkeling: door prehistorische cellen te reconstrueren en die
te vergelijken met huidige cellen om de evolutie te zien.
- Forensisch onderzoek: het DNA gevonden bij het misdrijf, wordt vergeleken
met de verdachte om de dader op te sporen.
- Variatie bij virussen: DNA-onderzoek om erachter te komen waarom
vleermuizen die dodelijke virussen dragen, niet bezwijken aan de ziekten.
- Evolutie en verwantschap: door het DNA van apen te vergelijken met mensen
kun je uitzoeken waarin we verschillen en de evolutionaire verwantschap.
- Environmental DNA: DNA onderzoeken uit water om het visbestand te
inventariseren.
We weten steeds meer over genen, hoe ze functioneren en waar ze verantwoordelijk
voor zijn waardoor we eigenschappen kunnen wijzigen. Dit is genetische modificatie.
Het gen van een organisme wordt overgebracht naar een ander organisme.
Het organisme dat is verandert noem je transgeen, ggo of gmo.
Genetische modificatie heeft veel toepassingen in geneeskunde, industrie, landbouw
en voedingsmiddelenindustrie en voor wetenschappelijk onderzoek.
Paragraaf 2
De informatie voor erfelijke eigenschappen is te vinden in het DNA wat de instructies
levert waardoor ribosomen verschillende soorten eiwitten maakt. De bouw van een
eiwit bepaalt de eigenschappen en functies.
Het genoom is het geheel aan erfelijke informatie in een cel. Dit is bij alle cellen van
een organisme hetzelfde. Bij eukaryoten omvat het alle chromosomen in de celkern
en organellen. Mitochondriën en chloroplasten hebben hun eigen DNA. Ze
functioneren onafhankelijk en gebruiken hiervoor het DNA. Het DNA
in mitochondriën is mtDNA.
Een DNA-molecuul is een nucleïnezuur dat bestaat uit 2 ketens van
nucleotiden. Een nucleotide is opgebouwd uit desoxyribose, een
fosfaatgroep en een stikstofbase: adenine, thymine, cytosine en
guanine.
Desoxyribose bestaat uit 5 c-atomen waarbij de fosfaatgroep op 5 en
de stikstofbase op 1 zit. Bij het aan elkaar koppelen (polymerisatie),
bindt het 3e c-atoom door een condensatiereactie met de fosfaatgroep
van de volgende nucleotide. DNA wordt altijd afgelezen en gekopieerd
in de richting van 3 naar 5.
, De stikstofbasen maken geen deel uit van de keten. Ze steken aan de zijkant uit en
kunnen door basenparing 2 nucleotideketens met elkaar verbinden waarbij elke
stikstofbase zijn vaste partner heeft (A-T en C-G). Door de vaste basenparing
noemen we 2 nulceotideketens complementair. De basenparing komt tot stand door
waterstofbruggen. In DNA hebben de ketens een helixstructuur en lopen de ketens in
tegengestelde richting (35 en 53).
Bij eukaryoten is het DNA verdeeld over chromosomen, die elk
bestaat uit een enkel DNA-molecuul. Een DNA-keten is rond een
aantal histonen, eiwitten, gewikkeld. Een aantal histonen met
DNA vormt een nucleosoom. Tussen 2 nucleosomen bevindt zich
koppelings-DNA. Dit vormt dan een soort kralenketting.
Voorafgaand aan de celdeling wordt deze ketting opgerold en
wordt het nog compacter.
Een klein deel van het DNA bestaat uit genen. De rest codeert niet en wordt ook niet-
coderend DNA genoemd. Een deel hiervan heeft een regulerende functie bij de
synthese van eiwitten.
De volgorde waarin nulceotiden zijn gerangschikt, noem je een sequentie. Hierin
kunnen variaties voorkomen. Hierdoor kan een ander eiwit gesynthetiseerd worden
en krijgt bijvoorbeeld een tomaat in plaats van een rode kleur een gele kleur.
Paragraaf 3
De replicatie van het DNA vindt plaats tijdens de S-fase in de celcyclus. In het
kernplasma bevinden zich vrije nucleotiden dATP, dTTP, dGTP en dCTP, die
bestaan uit een desoxyribose, een base en 3 fosfaatgroepen. De bindingen tussen
de fosfaatgroepen bevatten energie waardoor er tijdens het afsplitsen energie
vrijkomt.
DNA-replicatie begint bij een replicatiestartpunt. In 2 richtingen worden de
waterstofbruggen tussen de basenparen verbroken door het enzym
helicase. Er ontstaat een replicatiebel. Het DNA van een eukaryoot
heeft veel startpunten maar het DNA van een prokaryoot heeft maar
1 startpunt. Op de plaats waar het is verbroken, binden
single-strand binding proteïnen om te voorkomen dat
de basen nieuwe waterstofbruggen maken. Het enzym
DNA-polymerase schuift er dan langs en bindt dATP,
dTTP, dGTP of dCTP aan de stikstofbasen. De energie
hiervoor komt vrij door de afsplitsing van de 2
fosfaatgroepen. Doordat DNA-polymerase van 3 naar 5
afleest, wordt de nieuwe streng van 5 naar 3 gemaakt.
Langs beide ketens bewegen polymerase zich in
tegengestelde richting. In de ene richting kan het vanaf het
startpunt de helicase volgen om de leidende streng te maken.
In de andere richting kan het steeds maar korte stukjes maken.
Het enzym DNA-ligase koppelt de stukken aan elkaar waardoor
de volgende streng wordt gevormd.
