Biologie samenvatting H4
Paragraaf 1
De huid bestaat uit 2 lagen: de opperhuid en de lederhuid.
De opperhuid wordt gevormd door de hoornlaag en de kiemlaag. De hoornlaag bestaat uit dode
epitheelcellen (dekweefsel). Hij beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties. De
kiemlaag bestaat uit levend dekweefsel. De onderste laag van de laag deelt zich constant en de
bovenliggende cellen verschuiven naar buiten.
In de opperhuid liggen geen bloedvat. De cellen krijgen stoffen via het weefsel vloeistof vanuit de
lederhuid. In de kiemlaag liggen pigmentvormende cellen: melanocyten. Deze vormen het pigment
melanine en geven deze af aan opperhuidcellen. Melanine beschermt tegen UV en wordt
gestimuleerd door zonlicht.
Door de opperhuid steken haren, die groeien vanuit haarzakjes. In de
zakjes bevinden zich talgklieren die talg, dat de hoornlaag en het haar
soepel houdt, afscheidt.
De lederhuid bestaat uit bindweefsel. Hier liggen zintuigcellen, uitlopers
van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren. Onder de
huid ligt het onderhuidse bindweefsel waar vetcellen liggen. Dit heeft
een warmte-isolerende werking.
De huid is belangrijk voor de regeling van de lichaamstemperatuur. Via de huid wordt warmte
afgegeven. De temperatuur van de huid kan worden geregeld door de bloedvaten te verwijden
waardoor er meer bloed door de huid stroomt en er meer warmte kan worden afgegeven. De
warmteafgifte kan worden vergroot door zweet: voor de verdamping van het zweet wordt warmte
uit het lichaam gebruikt.
In koude omgevingen wordt de warmteafgifte geremd door de bloedvaten te vernauwen, minder
zweet te produceren en lichaamsharen rechtop te zetten. Dit laatste heeft bijna geen effect.
Mensapen hebben onder hun vacht een lichte huid maar toen die vacht verdween werd de huid
donker om nog steeds te beschermen tegen uv. Uv leidt tot huidkanker en beschadigt foliumzuur
(vitamine B11) wat belangrijk is voor de synthese van DNA. Bij groepen mensen werd de huid
weer licht doordat dat sneller vitamine D aanmaakt. Vitamine D is belangrijk voor het
immuunsysteem.
Paragraaf 2
Ziekteverwekkers worden ook wel pathogenen genoemd. Dit zijn virussen, bacteriën, schimmels
en dieren. Het binnendringen van pathogenen noem je een infectie. Stoffen of cellen die niet in je
lichaam horen, noemen we lichaamsvreemd. Je lichaam beschermt je op verschillende manieren.
Een virus bestaat uit een molecuul DNA of RNA omringd door een eiwitmantel. Virussen kunnen
zich alleen voortplanten in een gastheer. Wanneer je ziek wordt doordat virussen zich in je cellen
vermenigvuldigen, heb is een virusinfectie.
Virussen kunnen hun gastheer op verschillende manieren ziek maken. Ze kunnen cellen doden of
beschadigen door de afgifte van eiwit verterende enzymen of door de cellen toxinen te laten
maken.
De huid en slijmvliezen zijn de eerste linie in de afweer. Ze bemoeilijken het binnendringen van
pathogenen en schadelijke stoffen. Het verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en
voortplantingsstelsel vangt ziekteverwekkers op. Dit is de mechanische afweer. Het maagsap,
zweet en oliën op de huid zijn voorbeelden van chemische afweer. Hierdoor kunnen de bacteriën
niet overleven.
Als pathogenen het interne milieu binnendringen wordt het immuunsysteem geactiveerd. Er zijn 2
typen afweermechanismen: aspecifiek afweer (tegen verschillende pathogenen, voor snelle
afweer) en specifieke afweer (1 type pathogeen).
Paragraaf 1
De huid bestaat uit 2 lagen: de opperhuid en de lederhuid.
De opperhuid wordt gevormd door de hoornlaag en de kiemlaag. De hoornlaag bestaat uit dode
epitheelcellen (dekweefsel). Hij beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties. De
kiemlaag bestaat uit levend dekweefsel. De onderste laag van de laag deelt zich constant en de
bovenliggende cellen verschuiven naar buiten.
In de opperhuid liggen geen bloedvat. De cellen krijgen stoffen via het weefsel vloeistof vanuit de
lederhuid. In de kiemlaag liggen pigmentvormende cellen: melanocyten. Deze vormen het pigment
melanine en geven deze af aan opperhuidcellen. Melanine beschermt tegen UV en wordt
gestimuleerd door zonlicht.
Door de opperhuid steken haren, die groeien vanuit haarzakjes. In de
zakjes bevinden zich talgklieren die talg, dat de hoornlaag en het haar
soepel houdt, afscheidt.
De lederhuid bestaat uit bindweefsel. Hier liggen zintuigcellen, uitlopers
van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren. Onder de
huid ligt het onderhuidse bindweefsel waar vetcellen liggen. Dit heeft
een warmte-isolerende werking.
De huid is belangrijk voor de regeling van de lichaamstemperatuur. Via de huid wordt warmte
afgegeven. De temperatuur van de huid kan worden geregeld door de bloedvaten te verwijden
waardoor er meer bloed door de huid stroomt en er meer warmte kan worden afgegeven. De
warmteafgifte kan worden vergroot door zweet: voor de verdamping van het zweet wordt warmte
uit het lichaam gebruikt.
In koude omgevingen wordt de warmteafgifte geremd door de bloedvaten te vernauwen, minder
zweet te produceren en lichaamsharen rechtop te zetten. Dit laatste heeft bijna geen effect.
Mensapen hebben onder hun vacht een lichte huid maar toen die vacht verdween werd de huid
donker om nog steeds te beschermen tegen uv. Uv leidt tot huidkanker en beschadigt foliumzuur
(vitamine B11) wat belangrijk is voor de synthese van DNA. Bij groepen mensen werd de huid
weer licht doordat dat sneller vitamine D aanmaakt. Vitamine D is belangrijk voor het
immuunsysteem.
Paragraaf 2
Ziekteverwekkers worden ook wel pathogenen genoemd. Dit zijn virussen, bacteriën, schimmels
en dieren. Het binnendringen van pathogenen noem je een infectie. Stoffen of cellen die niet in je
lichaam horen, noemen we lichaamsvreemd. Je lichaam beschermt je op verschillende manieren.
Een virus bestaat uit een molecuul DNA of RNA omringd door een eiwitmantel. Virussen kunnen
zich alleen voortplanten in een gastheer. Wanneer je ziek wordt doordat virussen zich in je cellen
vermenigvuldigen, heb is een virusinfectie.
Virussen kunnen hun gastheer op verschillende manieren ziek maken. Ze kunnen cellen doden of
beschadigen door de afgifte van eiwit verterende enzymen of door de cellen toxinen te laten
maken.
De huid en slijmvliezen zijn de eerste linie in de afweer. Ze bemoeilijken het binnendringen van
pathogenen en schadelijke stoffen. Het verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en
voortplantingsstelsel vangt ziekteverwekkers op. Dit is de mechanische afweer. Het maagsap,
zweet en oliën op de huid zijn voorbeelden van chemische afweer. Hierdoor kunnen de bacteriën
niet overleven.
Als pathogenen het interne milieu binnendringen wordt het immuunsysteem geactiveerd. Er zijn 2
typen afweermechanismen: aspecifiek afweer (tegen verschillende pathogenen, voor snelle
afweer) en specifieke afweer (1 type pathogeen).
