Samenvatting Natuurwetenschappen
H1: Mitose en meiose
- Gedurende een heel korte tijd van zijn leven bestaat de mens uit één cel.
- Dertig uur na de bevruchting zijn er hieruit al twee cellen ontstaan.
- Drie dagen later is er een klompje cellen gevormd en op dag zes nestelt het zich in de baarmoederwand.
- Op week acht begint het embryonale hartje te kloppen. Het embryo is dan 2 mm groot.
- Hierna ontwikkelt de baby zich razendsnel verder.
1. Groei door deling: mitose
Cellen delen en groeien voortdurend:
- Als je in je vinger hebt gesneden, groeit de wonde geleidelijk weer dicht.
- Een pasgeboren baby meet zo’n 50 cm. In de volgende twee jaar groeit de baby tot bijna tweemaal deze lengte!
- Een gazon groeit vooral in de zomer continu.
- Je haar (1 cm/maand) en nagels (2 mm/maand) worden steeds langer.
- Een kankergezwel komt voor op plaatsen waar de cellen tilt slaan: ze blijven continu en ongecontroleerd delen.
1.1 Mitose in levende lijve
Bij planten zijn aan de toppen van wortels en stengels veel cellen in deling. Planten ‘groeien’ op deze manier.
1.2 Verloop van de mitose
- Celcyclus : interfase + celdeling
° G1 cel gaat groeien
° S DNA gaat verdubbelen => DNA duplicatie/replicatie
° G2 controlefase
(er wordt nagekeken of er geen fouten in het gekopieerde DNA
zit en herstellen) DNA oké? Fouten? Goede omstandigheden?
° M delingsfase (celdeling -> mitose en meiose)
G1, S en G2 => interfase
- Tijdens de interfase wordt het DNA gekopieerd = DNA-Replicatie of duplicatie
- DNA-streng splitst zich op en passende basen vullen de strengen terug aan tot 2 identieke strengen worden
gevormd.
- Tijdens de interfase bevinden de chromosomen zich in een volledig ontrafelde toestand (= chromatinenetwerk).
- Tijdens celdeling: 2 identieke strengen nauwgezet uit elkaar halen en 1 exemplaar in elke cel brengen.
(chromatine netwerk bestaat uit chromatinevezels)
, - Bij start van de celdeling rolt het DNA zich op tot chromosomen, bestaande uit 2 zusterchromatiden (= kopies van
elkaar) bij elkaar gehouden t.h.v. het centromeer.
Verloop van mitose:
Fase 1: profase
- De chromosomen krullen op en worden veel korter.
- Het kernmembraan verdwijnt.
Fase 2: metafase
- Het centrosoom (spoellichaampje) heeft zich in twee gesplitst
en elk deel migreert naar één celpool.
- Fijne spoeldraden (opgebouwd uit microtubuli) vertrekken
vanuit het centrosoom en verbinden het centromeer met de polen.
- De microtubuli trekken de chromosomen naar het midden van de
cel, zodat ze allemaal in één vlak liggen. Er ontstaat een spoelfiguur.
- Een chromosoom bestaat steeds uit twee chromatiden die aan
elkaar vastzitten op één punt. Dat punt noemen we het centromeer.
- De twee chromatiden komen los van elkaar. Vanaf dan noemt men
het dochterchromosomen. Het aantal chromosomen is dus verdubbeld.
Fase 3: anafase
- De draden worden korter en trekken de
dochterchromosomen uit elkaar.
- Elk dochterchromosoom beweegt zich nu naar de polen.
- Op het einde van de anafase zijn er twee groepjes identieke
chromosomen zichtbaar.
H1: Mitose en meiose
- Gedurende een heel korte tijd van zijn leven bestaat de mens uit één cel.
- Dertig uur na de bevruchting zijn er hieruit al twee cellen ontstaan.
- Drie dagen later is er een klompje cellen gevormd en op dag zes nestelt het zich in de baarmoederwand.
- Op week acht begint het embryonale hartje te kloppen. Het embryo is dan 2 mm groot.
- Hierna ontwikkelt de baby zich razendsnel verder.
1. Groei door deling: mitose
Cellen delen en groeien voortdurend:
- Als je in je vinger hebt gesneden, groeit de wonde geleidelijk weer dicht.
- Een pasgeboren baby meet zo’n 50 cm. In de volgende twee jaar groeit de baby tot bijna tweemaal deze lengte!
- Een gazon groeit vooral in de zomer continu.
- Je haar (1 cm/maand) en nagels (2 mm/maand) worden steeds langer.
- Een kankergezwel komt voor op plaatsen waar de cellen tilt slaan: ze blijven continu en ongecontroleerd delen.
1.1 Mitose in levende lijve
Bij planten zijn aan de toppen van wortels en stengels veel cellen in deling. Planten ‘groeien’ op deze manier.
1.2 Verloop van de mitose
- Celcyclus : interfase + celdeling
° G1 cel gaat groeien
° S DNA gaat verdubbelen => DNA duplicatie/replicatie
° G2 controlefase
(er wordt nagekeken of er geen fouten in het gekopieerde DNA
zit en herstellen) DNA oké? Fouten? Goede omstandigheden?
° M delingsfase (celdeling -> mitose en meiose)
G1, S en G2 => interfase
- Tijdens de interfase wordt het DNA gekopieerd = DNA-Replicatie of duplicatie
- DNA-streng splitst zich op en passende basen vullen de strengen terug aan tot 2 identieke strengen worden
gevormd.
- Tijdens de interfase bevinden de chromosomen zich in een volledig ontrafelde toestand (= chromatinenetwerk).
- Tijdens celdeling: 2 identieke strengen nauwgezet uit elkaar halen en 1 exemplaar in elke cel brengen.
(chromatine netwerk bestaat uit chromatinevezels)
, - Bij start van de celdeling rolt het DNA zich op tot chromosomen, bestaande uit 2 zusterchromatiden (= kopies van
elkaar) bij elkaar gehouden t.h.v. het centromeer.
Verloop van mitose:
Fase 1: profase
- De chromosomen krullen op en worden veel korter.
- Het kernmembraan verdwijnt.
Fase 2: metafase
- Het centrosoom (spoellichaampje) heeft zich in twee gesplitst
en elk deel migreert naar één celpool.
- Fijne spoeldraden (opgebouwd uit microtubuli) vertrekken
vanuit het centrosoom en verbinden het centromeer met de polen.
- De microtubuli trekken de chromosomen naar het midden van de
cel, zodat ze allemaal in één vlak liggen. Er ontstaat een spoelfiguur.
- Een chromosoom bestaat steeds uit twee chromatiden die aan
elkaar vastzitten op één punt. Dat punt noemen we het centromeer.
- De twee chromatiden komen los van elkaar. Vanaf dan noemt men
het dochterchromosomen. Het aantal chromosomen is dus verdubbeld.
Fase 3: anafase
- De draden worden korter en trekken de
dochterchromosomen uit elkaar.
- Elk dochterchromosoom beweegt zich nu naar de polen.
- Op het einde van de anafase zijn er twee groepjes identieke
chromosomen zichtbaar.
