Samenvatting hoofdstuk 1 t/m 16
Boek: Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
Druk: Achtste druk
Auteurs: mr. M.J. Kronenberg en dr. B. de Wilde
Samenvatting geschreven door: Lin Lindenbergh
Universiteit: Open Universiteit
Opleiding: Bachelor Rechtsgeleerdheid
Vak: Inleiding strafrecht
Schooljaar: 2022 – 2023
, Hoofdstuk 1 Inleiding
Paragraaf 1.1 Eerste kennismaking
Strafrecht houdt de samenleving bezig doordat het sterk is verbonden met:
- Moraal
- Veiligheid
- Rechtvaardigheid
Paragraaf 1.2 Plaats van het strafrecht
Strafrecht houdt zich bezig met: bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
Wat regelt het strafrecht?: wie straf kan krijgen en waarvoor.
Wie heeft het monopolie (alleen recht) op straffen?: de Staat. Als een burger een strafbaar feit pleegt, moet
hij verantwoording afleggen aan de overheid, die namens de samenleving een straf oplegt.
Wat is het verschil tussen strafrecht en het civielrecht?: civielrecht is tussen burgers onderling en strafrecht is
tussen burger en Staat.
Wie is de enige die de verdachte van een strafbaar feit voor de strafrechter kan brengen?: officier van justitie.
Officier van justitie:
- Vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belat is met de vervolging van de verdachten.
- Kan een verdachte dagvaarden en verantwoording laten afleggen tegenover de rechter.
Civielrechtelijke dagvaarding: wordt verstuurd door de ene burger aan de andere om een civielrechtelijk
geschil uit te vechten voor de burgerlijke rechter.
Strafrechtelijke dagvaarding: wordt verzonden door de officier van justitie om een verdachte terecht te laten
staan voor de strafrechter.
Eigenrichting: het recht in eigen hand nemen.
Strafrechtelijk traject:
1. Politie doet onderzoek.
2. Resultaat van onderzoek komt bij officier van justitie terecht.
3. Officier van justitie beslist of de verdachte gedagvaard wordt.
4. Als de verdachte voor de rechter moet komen, kan de (straf)rechter een straf opleggen.
Paragraaf 1.3 Doelen van straffen
Doel van straf:
1. Vergelding
2. Preventie
1. Strafdoel vergelding: de dader verdient straf omdat hij een ander kwaad heeft gedaan. De straf kan zorgen
voor morele genoegdoening.
2. Strafdoel preventie: mensen willen geen straf krijgen, dus zullen ze gedrag dat mogelijk tot straf leidt, zoveel
mogelijk proberen te voorkomen.
2. 2 soorten preventie:
- Speciale preventie
- Generale preventie
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
1
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
, 2. Speciale preventie: Hierbij geven we straffen om te voorkomen dat de dader opnieuw een delict pleegt.
2. Voorwaardelijke straf: een straf die niet wordt uitgevoerd op voorwaarde dat de veroordeelde niet opnieuw
een strafbaar feit pleegt.
2. Generale preventie: uitgangspunt is dat het anderen moet afschrikken om ook een strafbaar feit te plegen.
Paragraaf 1.4 Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen:
1. Materieel strafrecht
2. Formeel strafrecht
3. Sanctierecht
1. Materieel strafrecht:
- Bepaalt welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen worden gestraft.
o Strafbepalingen zoals moord en diefstal.
o Algemene leerstukken die betrekking hebben op de uitsluiting van strafbaarheid zoals
noodweer.
o Uitbreiding van strafbaarheid zoals poging en medeplichtigheid
- Staat in het Wetboek van Strafrecht
1. Strafbepaling: wetsartikelen waarin bepaald gedrag of nalaten strafbaar wordt gesteld.
2. Formeel strafrecht:
- Procesrecht van het strafrecht, geeft aan welke procedure gevolgd moet worden als iemand het
materiële strafrecht heeft overtreden
- Is geregeld in het Wetboek van Strafvordering.
3. Sanctierecht:
- Heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden opgelegd en ten
uitvoer gelegd.
- Is te vinden in zowel het Wetboek van Strafrecht als in het Wetboek van Strafvordering.
Wet in formele zin: een wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de regering en de Staten-
Generaal.
Wet in materiële zin: algemene rechtsregel die burgers bindt en is gemaakt door een overheidsorgaan die
daarvoor bevoegd is.
Paragraaf 1.5 Commuun en bijzonder strafrecht
Wetboeken: zijn wetten waarin het algemene deel van het strafrecht en het strafprocesrecht is opgenomen.
Commune strafrecht: is het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen.
Bijzondere strafwetten: daarin staan strafbepalingen die horen tot het materiële strafrecht, maar ook vaak
bevoegdheden hebben die behoren tot het formele strafrecht.
Voorbeeld: de Wegenverkeersweg 1994 stelt rijden onder invloed van alcohol strafbaar (art. 8 WVW) en geeft
deze wet ook de bevoegdheid om de bestuurder van een auto aan een ademanalyse te onderwerpen (art. 163
WVW).
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
2
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
, Paragraaf 1.6 De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
Wetboek van strafrecht bestaat uit drie boeken:
- Boek 1:
o Regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht zoals strafuitsluitingsgronden en
poging.
o Regels met betrekking tot het sanctierecht
- Boek 2 en Boek 3: bevatten uitsluitend strafbepalingen: omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is,
met daarbij een aanduiding van de maximale straffen die mogen worden opgelegd.
o Het onderscheid tussen boek 2 en boek 3 is de ernst van de delicten.
o Boek 2: worden alleen misdaden strafbaar gesteld.
o Boek 3: bevat uitsluitend overtredingen.
Wetboek van Strafvordering bestaat uit zes boeken:
- Boek 1: algemene bepalingen, daar worden de belangrijkste bevoegdheden tijdens het
opsporingsonderzoek geregeld.
- Boek 2: strafrecht in eersten aanleg regelt de vervolgingsbeslissing van de officier van justitie en de
hele procedure voor berechting van een verdachte door de rechtbank.
- Boek 3: gewijd aan rechtsmiddelen
- Boek 4: minder van belang in dit boek
- Boek 5: minder van belang in dit boek
- Boek 6: aan de tenuitvoerlegging
Paragraaf 1.7 De invloed van internationaal en supranationaal recht
Internationaal recht: recht dat geldt tussen staten.
Invloed dat Nederland lid is van de Europese Unie:
- Strafrecht wordt beïnvloed door besluiten van de Europese Unie.
- Strafrecht wordt beïnvloed door uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie
Regels die supranationaalrechtelijk van aard zijn: regels die een internationale organisatie oplegt waar de
lidstaten bij die organisatie zich aan moeten houden.
Welke uitspraken behoren tot het supranationale recht?:
- Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
- Europese Unie
- Hof van Justitie van de Europese Unie
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
3
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
Boek: Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
Druk: Achtste druk
Auteurs: mr. M.J. Kronenberg en dr. B. de Wilde
Samenvatting geschreven door: Lin Lindenbergh
Universiteit: Open Universiteit
Opleiding: Bachelor Rechtsgeleerdheid
Vak: Inleiding strafrecht
Schooljaar: 2022 – 2023
, Hoofdstuk 1 Inleiding
Paragraaf 1.1 Eerste kennismaking
Strafrecht houdt de samenleving bezig doordat het sterk is verbonden met:
- Moraal
- Veiligheid
- Rechtvaardigheid
Paragraaf 1.2 Plaats van het strafrecht
Strafrecht houdt zich bezig met: bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
Wat regelt het strafrecht?: wie straf kan krijgen en waarvoor.
Wie heeft het monopolie (alleen recht) op straffen?: de Staat. Als een burger een strafbaar feit pleegt, moet
hij verantwoording afleggen aan de overheid, die namens de samenleving een straf oplegt.
Wat is het verschil tussen strafrecht en het civielrecht?: civielrecht is tussen burgers onderling en strafrecht is
tussen burger en Staat.
Wie is de enige die de verdachte van een strafbaar feit voor de strafrechter kan brengen?: officier van justitie.
Officier van justitie:
- Vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belat is met de vervolging van de verdachten.
- Kan een verdachte dagvaarden en verantwoording laten afleggen tegenover de rechter.
Civielrechtelijke dagvaarding: wordt verstuurd door de ene burger aan de andere om een civielrechtelijk
geschil uit te vechten voor de burgerlijke rechter.
Strafrechtelijke dagvaarding: wordt verzonden door de officier van justitie om een verdachte terecht te laten
staan voor de strafrechter.
Eigenrichting: het recht in eigen hand nemen.
Strafrechtelijk traject:
1. Politie doet onderzoek.
2. Resultaat van onderzoek komt bij officier van justitie terecht.
3. Officier van justitie beslist of de verdachte gedagvaard wordt.
4. Als de verdachte voor de rechter moet komen, kan de (straf)rechter een straf opleggen.
Paragraaf 1.3 Doelen van straffen
Doel van straf:
1. Vergelding
2. Preventie
1. Strafdoel vergelding: de dader verdient straf omdat hij een ander kwaad heeft gedaan. De straf kan zorgen
voor morele genoegdoening.
2. Strafdoel preventie: mensen willen geen straf krijgen, dus zullen ze gedrag dat mogelijk tot straf leidt, zoveel
mogelijk proberen te voorkomen.
2. 2 soorten preventie:
- Speciale preventie
- Generale preventie
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
1
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
, 2. Speciale preventie: Hierbij geven we straffen om te voorkomen dat de dader opnieuw een delict pleegt.
2. Voorwaardelijke straf: een straf die niet wordt uitgevoerd op voorwaarde dat de veroordeelde niet opnieuw
een strafbaar feit pleegt.
2. Generale preventie: uitgangspunt is dat het anderen moet afschrikken om ook een strafbaar feit te plegen.
Paragraaf 1.4 Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen:
1. Materieel strafrecht
2. Formeel strafrecht
3. Sanctierecht
1. Materieel strafrecht:
- Bepaalt welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor kunnen worden gestraft.
o Strafbepalingen zoals moord en diefstal.
o Algemene leerstukken die betrekking hebben op de uitsluiting van strafbaarheid zoals
noodweer.
o Uitbreiding van strafbaarheid zoals poging en medeplichtigheid
- Staat in het Wetboek van Strafrecht
1. Strafbepaling: wetsartikelen waarin bepaald gedrag of nalaten strafbaar wordt gesteld.
2. Formeel strafrecht:
- Procesrecht van het strafrecht, geeft aan welke procedure gevolgd moet worden als iemand het
materiële strafrecht heeft overtreden
- Is geregeld in het Wetboek van Strafvordering.
3. Sanctierecht:
- Heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden opgelegd en ten
uitvoer gelegd.
- Is te vinden in zowel het Wetboek van Strafrecht als in het Wetboek van Strafvordering.
Wet in formele zin: een wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de regering en de Staten-
Generaal.
Wet in materiële zin: algemene rechtsregel die burgers bindt en is gemaakt door een overheidsorgaan die
daarvoor bevoegd is.
Paragraaf 1.5 Commuun en bijzonder strafrecht
Wetboeken: zijn wetten waarin het algemene deel van het strafrecht en het strafprocesrecht is opgenomen.
Commune strafrecht: is het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen.
Bijzondere strafwetten: daarin staan strafbepalingen die horen tot het materiële strafrecht, maar ook vaak
bevoegdheden hebben die behoren tot het formele strafrecht.
Voorbeeld: de Wegenverkeersweg 1994 stelt rijden onder invloed van alcohol strafbaar (art. 8 WVW) en geeft
deze wet ook de bevoegdheid om de bestuurder van een auto aan een ademanalyse te onderwerpen (art. 163
WVW).
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
2
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
, Paragraaf 1.6 De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
Wetboek van strafrecht bestaat uit drie boeken:
- Boek 1:
o Regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht zoals strafuitsluitingsgronden en
poging.
o Regels met betrekking tot het sanctierecht
- Boek 2 en Boek 3: bevatten uitsluitend strafbepalingen: omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is,
met daarbij een aanduiding van de maximale straffen die mogen worden opgelegd.
o Het onderscheid tussen boek 2 en boek 3 is de ernst van de delicten.
o Boek 2: worden alleen misdaden strafbaar gesteld.
o Boek 3: bevat uitsluitend overtredingen.
Wetboek van Strafvordering bestaat uit zes boeken:
- Boek 1: algemene bepalingen, daar worden de belangrijkste bevoegdheden tijdens het
opsporingsonderzoek geregeld.
- Boek 2: strafrecht in eersten aanleg regelt de vervolgingsbeslissing van de officier van justitie en de
hele procedure voor berechting van een verdachte door de rechtbank.
- Boek 3: gewijd aan rechtsmiddelen
- Boek 4: minder van belang in dit boek
- Boek 5: minder van belang in dit boek
- Boek 6: aan de tenuitvoerlegging
Paragraaf 1.7 De invloed van internationaal en supranationaal recht
Internationaal recht: recht dat geldt tussen staten.
Invloed dat Nederland lid is van de Europese Unie:
- Strafrecht wordt beïnvloed door besluiten van de Europese Unie.
- Strafrecht wordt beïnvloed door uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie
Regels die supranationaalrechtelijk van aard zijn: regels die een internationale organisatie oplegt waar de
lidstaten bij die organisatie zich aan moeten houden.
Welke uitspraken behoren tot het supranationale recht?:
- Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
- Europese Unie
- Hof van Justitie van de Europese Unie
Lin Lindenbergh
Inleiding privaatrecht
3
Open Universiteit
Alle afbeeldingen komen uit het boek ‘Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht – M.J Kronenberg en B. de Wilde
