Samenvatting personen en familierecht
Week 1
Hoofdstuk 1 – Inleiding
Personenrecht behandelt de rechtspositie van natuurlijke personen. Familierecht heeft betrekking op
de rechtsverhoudingen tussen natuurlijke personen op het terrein van families en relaties.
Familierecht regelt verticale relaties (afstamming) en horizontale relaties (affectieve relaties).
Boek 1 BW is de belangrijkste bron van het Nederlandse materiële personen- en familierecht.
Daarnaast bestaan er bijzondere wetten voor specifieke gevallen. Internationale conventies zijn
soms ook van toepassing. Het formele familierecht is geregeld in het Wetboek van rechtsvordering.
Veruit het grootste deel van het personen en familierecht is dwingend recht, contracteren is zeer
beperkt mogelijk. Het vindt zijn basis in het privaatrecht maar er zijn ook publiekrechtelijke
elementen in het personen en familierecht. Het is dus een gemengd rechtsgebied.
Het personen en familierecht ontwikkelt zich voortdurend en stormachtig.
Hoofdstuk 2 – Europees en internationaal familierecht
Iedere Europese lidstaat heeft zijn eigen regels inzake het personen en familierecht, deze regels
gelden voor interne gevallen (familierelaties binnen de lidstaat). Er kan ook een internationale
familierelatie bestaan, dan moet worden vastgesteld welk nationaal familierecht moet worden
toegepast. Overkoepelend gelden het EVRM en het IVRK voor alle partijen bij de verdragen.
Op het EVRM kan voor de nationale rechter een direct beroep worden gedaan. Vooral art. 8 EVRM is
van belang voor het familierecht en moet door alle verdragstaten worden nagekomen. Wanneer in
een nationale procedure niet in overeenstemming met art. 8 EVRM wordt gehandeld, kan de partij
naar het EHRM. Voor de IVRK bestaat geen supranationale rechter, voor de nationale rechter kan wel
een direct beroep worden gedaan op de bepalingen van het IVRK.
Familie(proces)recht is en blijft het terrein van de nationale wetgever, voor bepaalde onderwerpen
heeft de nationale wetgever internationale verdragen geratificeerd.
Wanneer een familierechtelijke relatie internationale aspecten heeft, moet worden vastgelegd welke
rechter bevoegd is en welke wetgeving geldt. Soms kunnen partijen zelf een keuze maken. In andere
gevallen wordt gekeken naar de nationaliteiten en de vaste verblijfplaats. Alleen wanneer het
vreemde recht onverenigbaar is met de Nederlandse openbare orde, wordt het niet toegepast.
Op grond van art. 81 VWEU heeft de EU de bevoegdheid maatregelen te nemen voor internationale
familierelaties. Verdragen die zijn gemaakt hebben automatisch op de EU lidstaten betrekking. Het
HvJ is bevoegd te oordelen over de uitleg van deze verdragen.
Nederland heeft ook eigen regels over grensoverschrijdende familierelaties, te vinden in Rv. Deze
regels zijn alleen van toepassing wanneer de EU verdragen niet van toepassing zijn. Boek 10 BW
bevat ook bepalingen (in art. 1-17) die voor het internationale familierecht van toepassing zijn.
Hoofdstuk 4 – Personenrecht
Art. 1:1 BW bepaalt dat iedereen in Nederland vrij is en bevoegd is tot het genot van burgerlijke
rechten. Iedere persoon is drager van rechten en plichten, dit geldt in beginsel vanaf het moment
Week 1
Hoofdstuk 1 – Inleiding
Personenrecht behandelt de rechtspositie van natuurlijke personen. Familierecht heeft betrekking op
de rechtsverhoudingen tussen natuurlijke personen op het terrein van families en relaties.
Familierecht regelt verticale relaties (afstamming) en horizontale relaties (affectieve relaties).
Boek 1 BW is de belangrijkste bron van het Nederlandse materiële personen- en familierecht.
Daarnaast bestaan er bijzondere wetten voor specifieke gevallen. Internationale conventies zijn
soms ook van toepassing. Het formele familierecht is geregeld in het Wetboek van rechtsvordering.
Veruit het grootste deel van het personen en familierecht is dwingend recht, contracteren is zeer
beperkt mogelijk. Het vindt zijn basis in het privaatrecht maar er zijn ook publiekrechtelijke
elementen in het personen en familierecht. Het is dus een gemengd rechtsgebied.
Het personen en familierecht ontwikkelt zich voortdurend en stormachtig.
Hoofdstuk 2 – Europees en internationaal familierecht
Iedere Europese lidstaat heeft zijn eigen regels inzake het personen en familierecht, deze regels
gelden voor interne gevallen (familierelaties binnen de lidstaat). Er kan ook een internationale
familierelatie bestaan, dan moet worden vastgesteld welk nationaal familierecht moet worden
toegepast. Overkoepelend gelden het EVRM en het IVRK voor alle partijen bij de verdragen.
Op het EVRM kan voor de nationale rechter een direct beroep worden gedaan. Vooral art. 8 EVRM is
van belang voor het familierecht en moet door alle verdragstaten worden nagekomen. Wanneer in
een nationale procedure niet in overeenstemming met art. 8 EVRM wordt gehandeld, kan de partij
naar het EHRM. Voor de IVRK bestaat geen supranationale rechter, voor de nationale rechter kan wel
een direct beroep worden gedaan op de bepalingen van het IVRK.
Familie(proces)recht is en blijft het terrein van de nationale wetgever, voor bepaalde onderwerpen
heeft de nationale wetgever internationale verdragen geratificeerd.
Wanneer een familierechtelijke relatie internationale aspecten heeft, moet worden vastgelegd welke
rechter bevoegd is en welke wetgeving geldt. Soms kunnen partijen zelf een keuze maken. In andere
gevallen wordt gekeken naar de nationaliteiten en de vaste verblijfplaats. Alleen wanneer het
vreemde recht onverenigbaar is met de Nederlandse openbare orde, wordt het niet toegepast.
Op grond van art. 81 VWEU heeft de EU de bevoegdheid maatregelen te nemen voor internationale
familierelaties. Verdragen die zijn gemaakt hebben automatisch op de EU lidstaten betrekking. Het
HvJ is bevoegd te oordelen over de uitleg van deze verdragen.
Nederland heeft ook eigen regels over grensoverschrijdende familierelaties, te vinden in Rv. Deze
regels zijn alleen van toepassing wanneer de EU verdragen niet van toepassing zijn. Boek 10 BW
bevat ook bepalingen (in art. 1-17) die voor het internationale familierecht van toepassing zijn.
Hoofdstuk 4 – Personenrecht
Art. 1:1 BW bepaalt dat iedereen in Nederland vrij is en bevoegd is tot het genot van burgerlijke
rechten. Iedere persoon is drager van rechten en plichten, dit geldt in beginsel vanaf het moment
