samenvatting energietechnologie

1 De elektriciteitsmarkt
Wat is energie?

Energie is de kracht die alles in ons universum in beweging houdt. Energie komt uit verschillende
bronnen en heeft verschillende vormen. De ene vorm kan vaak worden omgezet in een andere vorm
van energie: zo kan elektriciteit worden omgezet in licht.

Zonne-energie, wind-energie,…



Elektriciteitsmarkt

Elektriciteitsproducenten: produceren elektriciteit die vervolgens op het elektriciteitsnet wordt
gebracht. => Electrabel 52% marktaandeel.



Transmissienetbeheerder (TNB): beheert het hoogspanningsnet

Regulatoren: monitoren de energiemarkt:

- advies aan autoriteiten,

- toezicht en controle uitoefenen op regels en wetten.

=> België telt 1 federale en 3 gewestelijke regulatoren.



Klanten: eindgebruikers elektriciteit => huishouders tot grote industriële spelers.

De eindgebruikers krijgen hun elektriciteit van de elektriciteitsleveranciers die over eigen
productiemiddelen beschikken zoals Electrabel of bedrijven die elektriciteit kopen op de markt en
dan doorverkopen.



Beïnvloed de organisatie van de elektriciteitsmarkt uw factuur? => absoluut.

De elektriciteitsprijs bestaat uit 3 elementen:

- Energieprijs => wat leverancier aanrekent voor uw verbruik,
- Netwerkkosten => transport en distributiekosten van de TNB en de DNB ongeacht wie u kiest
als leverancier, steeds dezelfde transportkosten,
- Taksen en heffingen => federale en of gewestregering, ongeacht wie u kiest als leverancier, u
zal steeds dezelfde taksen en heffingen betalen.

,  Europese richtlijn: kader voor de elektriciteitssector, legt de plichten en de rechten van de
participanten vast
 Geliberaliseerd: De producenten en de leveranciers
 Gereguleerd: De transmissienetbeheerder en de distributienetbeheerder



1.1 Wie doet wat
1.1.1 De federale overheid
 Houdt toezicht op bevoorrading van elektriciteit
 Transmissie van elektriciteit over het HS ( > 70kV )
 Klassieke en nucleaire productie van elektriciteit
 Bepalen de maximumprijzen voor elektriciteit en gas voor eindgebruikers
 Nettarieven



1.1.2 De gewesten zijn bevoegd voor:
 Lokale transmissie en distributie van elektriciteit ( < 70kV )
 Productie van elektriciteit o.b.v. hernieuwbare energie en WKK (warmtekrachtkoppeling)
 Milieuaspecten
 Sociale aspecten
 Het rationeel energieverbruik



1.1.3 De producenten
 Mogen vrij beslissen om nieuwe centrales te bouwen
 Niet verplicht om te leveren aan consumenten
 FEBEG groepeert de belangrijkste producenten



1.1.4 Wat is energietransitie?
 Is het omvormen van het huidige energiesysteem naar een decentraal koolstofarm systeem,
met energievoorziening die zoveel mogelijk steunt op hernieuwbare energie.



1.1.5 Wat is de rol van de prosument in de energietransistie
 Zij gebruiken het net als een batterij met een oneindige opslagcapaciteit



1.1.6 de leveranciers

 verkoop elektriciteit aan klant
 aankoop elektriciteit aan producent of op BELPEX

( Electrabel, Luminus, Eneco, …)

1.1.7 De consument
 Door de liberalisering: leverancier vrij te kiezen

,1.1.8 De transmissienetbeheerder TNB
 Onafhankelijk zijn van de producenten
 Verantwoordelijk voor exploitatie en onderhoud transmissienet en interconnecties
 Voor België = ELIA (vanaf 70kV netten)



1.1.9 ELIA
 Onderhoud en ontwikkeling van HS (380 kV)
 Evenwicht tussen producten en verbruik (balancering)
 Toegang verlenen tot het HS-net
 Opvolgen stromen op het HS-net



1.1.10 Europees UCTE
 Unie voor coördinatie van transmissie van elektriciteit
 UCTE-net = synchroon net = dezelfde frequentie = grote stabiliteit -> bevooradingszekerheid
bij uitval
 ELIA is lid van UCTE



1.1.11 ENTSO-E
 European network of transmission system operators of electricity
 Coördinatie binnen 1 groot Europa van het elektriciteitsnet
 Opgericht door 42 TNB uit 34 landen
 Doel: betere samenwerking tussen TNB
-> ontwikkelen van een economisch, duurzaam en bedrijfszeker netwerk in Europa



1.1.12 Distributienetbeheerder DNB
 Onderhoud en de ontwikkeling van het MS en LS
 Verbinding verzorgen met HS-net
 Aansluitingen van de verbruiker aan net
 Synergrid = alle DNB’s + ELIA



1.1.13 Regulatoren
 Controleren de TNB en DNB + efficiëntie checken
 Zorgt voor een goeie relatie tussen de marktpartijen
 Lost eventueel conflicten op tussen de marktpartijen
 Toegang tot net organiseren
 In België zijn er 4 regulatoren:
 CREG: federaal
 VREG: Vlaams

, 1.2 Productie
Het evenwicht:

t.g.v. onmogelijkheid van opslag elektriciteit: productie en verbruik moeten in evenwicht zijn.

Bij geen evenwicht:

 De generator moet meer elektriciteit/energie leveren
 De as zal vertragen
 Frequentie en spanning zal dalen
 Bij constante toevoer turbine zal frequentie en spanning verder dalen
 Rotatiefrequentie bij motoren zal dalen: koppel stijgt => as-breuk



Oplossing:

 Debiet turbine verhogen:
Frequentiewaarde wordt weer bereikt

Praktisch:

 Centrales draaien nooit op vollast.



Algemene waarden:

 Nominaal technisch vermogen (TNV):
o Actief vermogen van centrale bij vollast
 Totaal geïnstalleerd vermogen:
o Som van NTV van alle elektrische centrales
 Totaal geproduceerd vermogen
o Effectief geproduceerde vermogen
 Capaciteitsfactor of benuttingsgraad (%):
o Geproduceerd vermogen / NTV over een periode


1.3 Groene energie voor thuis
 Windturbines -> zetten windenergie om in elektriciteit
 Zonnepanelen -> zetten zonne-energie om in elektriciteit
 Zonneboiler -> verwarmt het water met energie afkomstig van de zon
 Warmtepomp -> verwarmt gebouw uit warmte uit bodem, grondwater of lucht