Microcytaire anemie
Korte herhaling van fysiologie ijzermetabolisme
IJZER IN HET GIT
• Lichaam heeft gelimiteerd vermogen om ijzer te reabsorberen. Het grootste gedeelte ijzer is niet-heemijzer wat maar in bepaalde mate wordt opgenomen omdat het onoplosbare
complexen kan vormen in de maag.
• Ijzer wordt vooral opgenomen thv duodenum en in mindere mate jejunum.
• Er wordt 1mg ijzer per dag opgenomen.
o Toegenomen opname bij: ijzerdeficiëntie, zwangerschap of andere oorzaken van toegenomen erytropoiese en primaire hemochromatose
o Afgenomen opname bij: ijzerovermaat, afgenomen erytropoiese en infectie
IJZEROPNAME IN DE DARM
• Ferritine zorgt voor ijzeropslag in de cel en is aanwezig thv intestinale mucosale cellen. Als de mucosale cel sterft wordt het gebonden ijzer afgegeven aan het intestinale lumen
(1mg/dag = evenveel als opname ijzer)
• Ijzer in mucosale cel wordt afgegeven aan transferrine in portale circulatie via ijzertransportkanaaleiwit ferroportine aan de basolaterale kant van darmenterocyten en
plasmamembraan van macrofagen
• Hepcidine bindt op ferroportine → leidt tot afbraak van ferroportine. DUS ↑hepcidineproductie leidt tot verminderde vrijzetting ijzer door darmcellen en macrofagen
TRANSPORT VAN IJZER
• Opgenomen ijzer en vrijgekomen ijzer bij afbraak RBC wordt op transferrine getransporteerd, vnl naar erytroblasten, reticulocyten en leverparenchymcellen (rijk aan
transferrinereceptoren).
IJZERVERLIES
• Lichaam bewaart ijzer flink, er is weinig verlies
• De enige doelmatige manier om ijzer te verliezen uit het lichaam is bloedverlies
HEMOGLOBINE
• Synthese van protoporfyrine gebeurt thv mitochondriën
• Ijzer wordt in mitochondriën toegevoegd aan protoporfyrine → ontstaan van heemmolecule
• Heem wordt in cytoplasma toegevoegd aan globinemolecule. Elke globineketen (2α’s en 2β’s) bindt een heemmolecule → in elk Hb-molecule zijn er 4 heemketens en 4
globineketens
, FERRIPIEVE OF IJZERDEFICIËNTIE ANEMIE
BELANGRIJK: dit is nooit een definitieve diagnose op zichzelf
KLINISCHE VERSCHIJNSELEN ALGEMENE SYMPTOMEN
• Moeheid
• Bleekheid
• Hartkloppingen
• Inspanningsdyspneu (opm; is dit omdat het hart minder goed kan werken door zuurstoftekort → congestie??)
EPITHELIALE VERANDERINGEN
• Pijnloze glossitis
• Angulaire stomatitis
• Koilonychie (broze afgevlakte of lepelvormige nagels)
• Dysfagie tgv faryngeale of oesofagale vliezen
• Atrofische gastritis en verminderde maagzuursecretie (meestal reversibel na ijzertherapie)
• Ongewone dieetverlangens: pica (bv eten van aarde)
BELANGRIJKSTE OORZAKEN KINDEREN
→ men kan algemene regels • Gebrekkige voeding → belangrijkste (bv melk is slechte bron van ijzer)
stellen • Prematuriteit (geboren met een te laag ijzerreserve)
• Ijzerdeficiëntie bij de moeder
• Tweelingszwangerschap (delen van ijzerreserves)
• Foetaal bloedverlies bij geboorte
• Overgevoeligheid tov koemelk
ALDOLESCENTEN
• Toegenomen ijzerbehoefte door groeispurt
• Bij jongens is de RBC massa groter → meer ijzerbehoefte
• Bij meisjes bloedverlies tgv maandstonden
VOLWASSENEN
• Bloedverlies → voornaamste oorzaak
• Toegenomen ijzernoden tijdens zwangerschap
• Malnutritie is zeldzaam want men zou 8j moeten stoppen met het innemen van ijzer vooraleer men ijzerdeficiëntie heeft.
ETIOLOGIE • Gebrekkig dieet
• Toegenomen noden (prematuriteit, groei, zwp)
• Ijzermalabsorptie bv bij gastrectiemie (malabsorptie tgv verminderde maagzuursecretie) en bij coeliakie
• Chronisch bloedverlies
o Uterien: belangrijkste oorzaak van ijzerdeficiëntie bij vrouwen
o Gastro-intestinaal: belangrijkste oorzaak van ijzerdeficiëntie bij mannen en postmenopauzale vrouwen
Korte herhaling van fysiologie ijzermetabolisme
IJZER IN HET GIT
• Lichaam heeft gelimiteerd vermogen om ijzer te reabsorberen. Het grootste gedeelte ijzer is niet-heemijzer wat maar in bepaalde mate wordt opgenomen omdat het onoplosbare
complexen kan vormen in de maag.
• Ijzer wordt vooral opgenomen thv duodenum en in mindere mate jejunum.
• Er wordt 1mg ijzer per dag opgenomen.
o Toegenomen opname bij: ijzerdeficiëntie, zwangerschap of andere oorzaken van toegenomen erytropoiese en primaire hemochromatose
o Afgenomen opname bij: ijzerovermaat, afgenomen erytropoiese en infectie
IJZEROPNAME IN DE DARM
• Ferritine zorgt voor ijzeropslag in de cel en is aanwezig thv intestinale mucosale cellen. Als de mucosale cel sterft wordt het gebonden ijzer afgegeven aan het intestinale lumen
(1mg/dag = evenveel als opname ijzer)
• Ijzer in mucosale cel wordt afgegeven aan transferrine in portale circulatie via ijzertransportkanaaleiwit ferroportine aan de basolaterale kant van darmenterocyten en
plasmamembraan van macrofagen
• Hepcidine bindt op ferroportine → leidt tot afbraak van ferroportine. DUS ↑hepcidineproductie leidt tot verminderde vrijzetting ijzer door darmcellen en macrofagen
TRANSPORT VAN IJZER
• Opgenomen ijzer en vrijgekomen ijzer bij afbraak RBC wordt op transferrine getransporteerd, vnl naar erytroblasten, reticulocyten en leverparenchymcellen (rijk aan
transferrinereceptoren).
IJZERVERLIES
• Lichaam bewaart ijzer flink, er is weinig verlies
• De enige doelmatige manier om ijzer te verliezen uit het lichaam is bloedverlies
HEMOGLOBINE
• Synthese van protoporfyrine gebeurt thv mitochondriën
• Ijzer wordt in mitochondriën toegevoegd aan protoporfyrine → ontstaan van heemmolecule
• Heem wordt in cytoplasma toegevoegd aan globinemolecule. Elke globineketen (2α’s en 2β’s) bindt een heemmolecule → in elk Hb-molecule zijn er 4 heemketens en 4
globineketens
, FERRIPIEVE OF IJZERDEFICIËNTIE ANEMIE
BELANGRIJK: dit is nooit een definitieve diagnose op zichzelf
KLINISCHE VERSCHIJNSELEN ALGEMENE SYMPTOMEN
• Moeheid
• Bleekheid
• Hartkloppingen
• Inspanningsdyspneu (opm; is dit omdat het hart minder goed kan werken door zuurstoftekort → congestie??)
EPITHELIALE VERANDERINGEN
• Pijnloze glossitis
• Angulaire stomatitis
• Koilonychie (broze afgevlakte of lepelvormige nagels)
• Dysfagie tgv faryngeale of oesofagale vliezen
• Atrofische gastritis en verminderde maagzuursecretie (meestal reversibel na ijzertherapie)
• Ongewone dieetverlangens: pica (bv eten van aarde)
BELANGRIJKSTE OORZAKEN KINDEREN
→ men kan algemene regels • Gebrekkige voeding → belangrijkste (bv melk is slechte bron van ijzer)
stellen • Prematuriteit (geboren met een te laag ijzerreserve)
• Ijzerdeficiëntie bij de moeder
• Tweelingszwangerschap (delen van ijzerreserves)
• Foetaal bloedverlies bij geboorte
• Overgevoeligheid tov koemelk
ALDOLESCENTEN
• Toegenomen ijzerbehoefte door groeispurt
• Bij jongens is de RBC massa groter → meer ijzerbehoefte
• Bij meisjes bloedverlies tgv maandstonden
VOLWASSENEN
• Bloedverlies → voornaamste oorzaak
• Toegenomen ijzernoden tijdens zwangerschap
• Malnutritie is zeldzaam want men zou 8j moeten stoppen met het innemen van ijzer vooraleer men ijzerdeficiëntie heeft.
ETIOLOGIE • Gebrekkig dieet
• Toegenomen noden (prematuriteit, groei, zwp)
• Ijzermalabsorptie bv bij gastrectiemie (malabsorptie tgv verminderde maagzuursecretie) en bij coeliakie
• Chronisch bloedverlies
o Uterien: belangrijkste oorzaak van ijzerdeficiëntie bij vrouwen
o Gastro-intestinaal: belangrijkste oorzaak van ijzerdeficiëntie bij mannen en postmenopauzale vrouwen
