MONDELING EXAMEN
BASISHOUDING VAN DE HULPVERLENER
ECHTHEID
= eerlijkheid, op iemand kunnen vertrouwen
- Zelfbewustheid
- Binnenkant is congruent met buitenkant
- Kwetsbaar durven op te stellen
- Regie nemen over eigen gedachten en gevoelens
- Bewust van je interne ruis hier gepast mee omgaan
- Kwetsbaar durven opstellen = basis voor gelijkwaardigheid
- Jezelf zijn
- Anderen toelaten in jou denkwereld zelfonthulling wederzijdse samenwerking
Zelfreflectie over echtheid
ACCEPTATIE
= je laat de cliënt merken dat je hem accepteert als persoon en gelooft in zijn mogelijkheden
- Aanvaart de ander persoon met kwaliteiten en gebreken
- Niet oordelende houding
- Bewust worden van eigen referentiekader nadien pas open staan voor de denkbeelden van
de ander
- Niet gelijk aan gedrag goedkeuren, wel proberen andere te begrijpen
o Goede intentie willen zoeken
o En-boodschappen geven
- Begint bij goed luisteren
TIPS:
- Doe aan zelfonderzoek (eigen taboes, overtuigingen, waarden en normen)
- Verlies van neutraliteit? Laat gedachten toe, ga er gepast mee om
- Pas metacommunicatie toe als uitspraken je raken
o Gevoelens, gedachten, ..
- Geeft wat je gehoord hebt in eigen woorden weer door te herh
- Vermijd waarheidsgevechten, wel gespreksonderwerp afronden
EMPATHIE
= Verplaatsen in gevoels- en belevingswereld van de ander
- = inleven in iemand. NIET meeleven
- Eigen referentiekader aan de kant zetten. een ander vanuit zijn referentiekader begrijpen
- Door iemand zijn gevoel te tonen
- Verplaatsen in gevoelens- en belevingswereld
DEFINITIE:
= de kunst je in je verbeelding te verplaatsen in de gedachten van andere mensen, daardoor kun
gevoelens en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden.
EMPATHIEVAARDIGHEDEN
- Wereld zien zoals anderen
- Niet veroordeeld zijn
1
, o Geen goed of afkeuring geven
- Gevoelens van iemand anders begrijpen en deze kenbaar maken
o Gevoelstaal ontw. / geven van gevoelsreflecties
EMPATHIEMISSERS
Brene Brown omschrijft 6 elementen die iemand in de weg kunnen staan om empathisch te zijn.
MISSER 1: EMPATHIE VS SYMPATIE
Empathie: (meevoelen)
- Vermogen tot inleving
- Erkenning wat voor de ander belangrijk is
- Poging om door ogen van de ander te kijken
- Afstandelijker: ook als je iemand niet aardig vind kan je empathie tonen
Sympathie: (medelijden)
- Gevoel van medelijden
- Vertrekt vanuit eigen perspectief
- Projectie van jezelf op de ander
- Wij gevoel
MISSER 2: PAF STAAN EN ONTSTELTENIS
- Je ziet geen verschil tussen jou en de ander zijn emoties
o Krijg eerst terug jou regie over je eigen emoties door bewust te ademen, zuchten,
hulp inroepen, …
MISSER 3: VAN JE VOETSTUK VALLEN
- Teleurgesteld in onvolkomenheden van de ander
- Reactie van de ander teleurstellend vinden minimaliseren van gevoelens
MISSER 4: BLOKKEREN EN TACKELEN
- i.p.v. empathie word je boos op iemand anders of veroordelen
MISSER 5: HANDEN UIT DE MOUWEN
- ervaart machteloosheid en je kan zelf moeilijk om met de negatieve emoties en wil de andere
troosten/sussen
MISSER 6: ALS JE DACHT DAT DAT ERG WAS?
- Het verhaal overnemen
- Verhaal relativeren met een ander verhaal dat erger is
- Gevolg: persoon voelt zich niet begrepen
EMPATISCH LUISTEREN
- Eigen gedachten aan de kant kunnen zetten volledig concentreren op de ander
Rosenberg onderscheid 4 fasen:
- Aanwezig zijn
- Geven van gevoelsreflectie Verbinden met gevoelend en behoeften
- Empathisch blijven tot de verteller signalen geeft dat hij klaar is
- Postempathisch verzoek: wat zou de ander op dit moment van mij willen.
LUISTERHOUDING
2
, PASSIEF LUISTEREN
Non-verbale luisterhouding Laten enkel zin dat we aandachtig luisteren.
Op een niet sturende wijze tot een oplossing komen
S mile – glimlach
O pen posture – open houding (ontspannen houding)
F orward lean – leun naar voor
T ouch – raak aan
E ye contact – oogcontact
N od – knik (aanmoedigen om verder te vertellen)
SPIEGELEN/MATCHEN EN MISMATCHEN
Matchen = gedrag van gesprekspartner spiegelen om contact te maken.
Mismatchen = geen overeenkomst zoeken of juist het tegenovergestelde doen om contact te
verbreken of om verschillen duidelijk te maken.
ACTIEF LUISTEREN
Gesprekspartner begrijpen laten merken dat je luistert, aanmoedigen om verder te vertellen.
Erkenning voor gedachten en gevoelens.
Empatisch luisteren = het verwoorden van het gevoel van de cliënt
Voordelen:
- Verhaal kwijt kunnen
- Het probleem zelf kunnen oplossen
- Gedachten en gevoelens uit drukken
- Positief zelfbeeld van de cliënt
- Cliënt voelt zich begrepen
GRONDLEGGER = THOMAS GORDON
Meer dan iemand aankijken, knikken en laten uitspreken.
Hulpverlener en de hulpvrager zijn actief betrokken
Begrepen en aanvaart voelen.
LUISTERFOUTEN
De cliënt niet laten uitspreken
Met je gedachten ergens anders zijn.
Manier van communicatie raakt je. boodschap niet ontvangen doordat je het gedrag van de cliënt
niet oke vind.
Je eigen verhaal gaan vertellen.
GESPREKSTECHNIEKEN
VRAGEN STELLEN
Gesprekken op dezelfde manier beginnen kunnen altijd anders verlopen.
Eigen manier van vragen stellen kritisch bekijken
3
BASISHOUDING VAN DE HULPVERLENER
ECHTHEID
= eerlijkheid, op iemand kunnen vertrouwen
- Zelfbewustheid
- Binnenkant is congruent met buitenkant
- Kwetsbaar durven op te stellen
- Regie nemen over eigen gedachten en gevoelens
- Bewust van je interne ruis hier gepast mee omgaan
- Kwetsbaar durven opstellen = basis voor gelijkwaardigheid
- Jezelf zijn
- Anderen toelaten in jou denkwereld zelfonthulling wederzijdse samenwerking
Zelfreflectie over echtheid
ACCEPTATIE
= je laat de cliënt merken dat je hem accepteert als persoon en gelooft in zijn mogelijkheden
- Aanvaart de ander persoon met kwaliteiten en gebreken
- Niet oordelende houding
- Bewust worden van eigen referentiekader nadien pas open staan voor de denkbeelden van
de ander
- Niet gelijk aan gedrag goedkeuren, wel proberen andere te begrijpen
o Goede intentie willen zoeken
o En-boodschappen geven
- Begint bij goed luisteren
TIPS:
- Doe aan zelfonderzoek (eigen taboes, overtuigingen, waarden en normen)
- Verlies van neutraliteit? Laat gedachten toe, ga er gepast mee om
- Pas metacommunicatie toe als uitspraken je raken
o Gevoelens, gedachten, ..
- Geeft wat je gehoord hebt in eigen woorden weer door te herh
- Vermijd waarheidsgevechten, wel gespreksonderwerp afronden
EMPATHIE
= Verplaatsen in gevoels- en belevingswereld van de ander
- = inleven in iemand. NIET meeleven
- Eigen referentiekader aan de kant zetten. een ander vanuit zijn referentiekader begrijpen
- Door iemand zijn gevoel te tonen
- Verplaatsen in gevoelens- en belevingswereld
DEFINITIE:
= de kunst je in je verbeelding te verplaatsen in de gedachten van andere mensen, daardoor kun
gevoelens en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden.
EMPATHIEVAARDIGHEDEN
- Wereld zien zoals anderen
- Niet veroordeeld zijn
1
, o Geen goed of afkeuring geven
- Gevoelens van iemand anders begrijpen en deze kenbaar maken
o Gevoelstaal ontw. / geven van gevoelsreflecties
EMPATHIEMISSERS
Brene Brown omschrijft 6 elementen die iemand in de weg kunnen staan om empathisch te zijn.
MISSER 1: EMPATHIE VS SYMPATIE
Empathie: (meevoelen)
- Vermogen tot inleving
- Erkenning wat voor de ander belangrijk is
- Poging om door ogen van de ander te kijken
- Afstandelijker: ook als je iemand niet aardig vind kan je empathie tonen
Sympathie: (medelijden)
- Gevoel van medelijden
- Vertrekt vanuit eigen perspectief
- Projectie van jezelf op de ander
- Wij gevoel
MISSER 2: PAF STAAN EN ONTSTELTENIS
- Je ziet geen verschil tussen jou en de ander zijn emoties
o Krijg eerst terug jou regie over je eigen emoties door bewust te ademen, zuchten,
hulp inroepen, …
MISSER 3: VAN JE VOETSTUK VALLEN
- Teleurgesteld in onvolkomenheden van de ander
- Reactie van de ander teleurstellend vinden minimaliseren van gevoelens
MISSER 4: BLOKKEREN EN TACKELEN
- i.p.v. empathie word je boos op iemand anders of veroordelen
MISSER 5: HANDEN UIT DE MOUWEN
- ervaart machteloosheid en je kan zelf moeilijk om met de negatieve emoties en wil de andere
troosten/sussen
MISSER 6: ALS JE DACHT DAT DAT ERG WAS?
- Het verhaal overnemen
- Verhaal relativeren met een ander verhaal dat erger is
- Gevolg: persoon voelt zich niet begrepen
EMPATISCH LUISTEREN
- Eigen gedachten aan de kant kunnen zetten volledig concentreren op de ander
Rosenberg onderscheid 4 fasen:
- Aanwezig zijn
- Geven van gevoelsreflectie Verbinden met gevoelend en behoeften
- Empathisch blijven tot de verteller signalen geeft dat hij klaar is
- Postempathisch verzoek: wat zou de ander op dit moment van mij willen.
LUISTERHOUDING
2
, PASSIEF LUISTEREN
Non-verbale luisterhouding Laten enkel zin dat we aandachtig luisteren.
Op een niet sturende wijze tot een oplossing komen
S mile – glimlach
O pen posture – open houding (ontspannen houding)
F orward lean – leun naar voor
T ouch – raak aan
E ye contact – oogcontact
N od – knik (aanmoedigen om verder te vertellen)
SPIEGELEN/MATCHEN EN MISMATCHEN
Matchen = gedrag van gesprekspartner spiegelen om contact te maken.
Mismatchen = geen overeenkomst zoeken of juist het tegenovergestelde doen om contact te
verbreken of om verschillen duidelijk te maken.
ACTIEF LUISTEREN
Gesprekspartner begrijpen laten merken dat je luistert, aanmoedigen om verder te vertellen.
Erkenning voor gedachten en gevoelens.
Empatisch luisteren = het verwoorden van het gevoel van de cliënt
Voordelen:
- Verhaal kwijt kunnen
- Het probleem zelf kunnen oplossen
- Gedachten en gevoelens uit drukken
- Positief zelfbeeld van de cliënt
- Cliënt voelt zich begrepen
GRONDLEGGER = THOMAS GORDON
Meer dan iemand aankijken, knikken en laten uitspreken.
Hulpverlener en de hulpvrager zijn actief betrokken
Begrepen en aanvaart voelen.
LUISTERFOUTEN
De cliënt niet laten uitspreken
Met je gedachten ergens anders zijn.
Manier van communicatie raakt je. boodschap niet ontvangen doordat je het gedrag van de cliënt
niet oke vind.
Je eigen verhaal gaan vertellen.
GESPREKSTECHNIEKEN
VRAGEN STELLEN
Gesprekken op dezelfde manier beginnen kunnen altijd anders verlopen.
Eigen manier van vragen stellen kritisch bekijken
3
