Seminarie welzijnsbeleid
Inhoudsopgave
1 Wat is welzijnsbeleid .............................................................................................................................. 6
2 Welzijnszorg: een gunst of een recht? ..................................................................................................... 6
2.1 Evolutie van welzijnssector in Vlaanderen ........................................................................................... 6
3 Welzijnsbeleid op de verschillende bestuursniveau ................................................................................ 7
3.1 Bevoegdheidsverdeling tussen niveaus ................................................................................................ 7
4 Illustratie gezinsbeleid ............................................................................................................................ 8
5 Belangrijkste rollen van de federale overheid ......................................................................................... 8
5.1 Lokale overheden en lokaal sociaal beleid ........................................................................................... 9
5.2 Belangrijke bestuursniveau: Vlaamse overheid ................................................................................... 9
5.3 Belang van het welzijnsbeleid in Vlaanderen ....................................................................................... 9
5.4 Verschillende rollen Vlaamse overheid ................................................................................................ 9
5.5 Vlaamse welzijnsbeleidsintenties ....................................................................................................... 10
6 Verdeling nooit definitief ...................................................................................................................... 10
6.1 Zesde staatshervorming ..................................................................................................................... 10
6.2 Typologie bevoegdheidsverdeling ...................................................................................................... 11
7 Bestuurlijke organisatie – dienstverlening ............................................................................................ 11
7.1 Soorten organisaties .......................................................................................................................... 11
7.2 Samenwerking en schalen .................................................................................................................. 11
1 Zeer korte historiek ............................................................................................................................... 12
2 De belangrijkste spelers ........................................................................................................................ 12
3 Politieke integratie OCMW ................................................................................................................... 12
3.1 Het bipolaire model onder druk ......................................................................................................... 12
3.2 Conceptnota ....................................................................................................................................... 13
3.3 Bestuurlijke en inhoudelijke aandachtspunten .................................................................................. 13
4 Een gemeenschappelijk kader ............................................................................................................... 13
4.1 Federaal beleid ................................................................................................................................... 13
4.1.1 RMI-wet als sluitstuk van de sociale zekerheid ............................................................................. 13
4.2 Vlaams beleid ..................................................................................................................................... 13
4.2.1 Context: Vlaams beleid in kader van LSB ...................................................................................... 13
4.3 Onthaal: het sociaal huis van lokaal bestuur ..................................................................................... 14
1
, 4.4 Onthaal: GBO- belangrijk principe nieuw LSB .................................................................................... 14
4.5 Lokaal bestuur als regisseur of actor?................................................................................................ 14
4.5.1 Samenwerking lokaal bestuur (pub actoren) en derden (priv actoren) ........................................ 14
5 Regie: enkele aandachtspunten ............................................................................................................ 14
6 Beleidsplanning ..................................................................................................................................... 15
6.1 300 keer LSB? ..................................................................................................................................... 15
7 Effectiviteit van het lokaal sociaal beleid .............................................................................................. 15
7.1 Het attributieprobleem ...................................................................................................................... 16
1 Armoede in Vlaanderen? ...................................................................................................................... 16
1.1 Armoededrempel ............................................................................................................................... 16
1.2 Het ‘probleem’ armoede .................................................................................................................... 17
1.3 Armoede als sociaal probleem ........................................................................................................... 17
1.4 Wat is armoede? ................................................................................................................................ 17
1.4.1 Armoede definiëren: objectiveren ................................................................................................ 17
1.4.2 Armoede definiëren: materiële deprivatie ................................................................................... 18
1.4.3 Armoede definiëren: meer dimensioneel ..................................................................................... 18
1.4.4 Armoede definiëren: gradueel ...................................................................................................... 19
2 Beleidsinitiatieven ................................................................................................................................ 19
2.1 Federaal, Vlaams en lokaal ................................................................................................................ 19
2.1.1 Federaal beleid .............................................................................................................................. 19
2.1.2 Vlaams beleid ................................................................................................................................ 19
2.1.3 Lokaal beleid.................................................................................................................................. 19
3 Bestuurlijke cartografie ......................................................................................................................... 20
4 Oefening, als je minister bent welke uitdagingen mbt armoede zijn belangrijk en welke oplossingen? 20
4.1 Uitdagingen........................................................................................................................................ 20
4.1.1 De lokale armoedebarometer ....................................................................................................... 21
4.1.2 Het belang van goede indicatoren ................................................................................................ 21
4.1.3 Overleefloon, referentiebudgetten ............................................................................................... 21
4.1.4 Horizontaal beleid – belang van werk ........................................................................................... 22
4.1.5 Nieuwe sociale kwestie ................................................................................................................. 22
4.1.6 Participatie .................................................................................................................................... 22
1 Algemeen welzijnsbeleid ....................................................................................................................... 23
2 Er zijn 2 soorten spelers ........................................................................................................................ 23
2.1 CAW: het privaat algemeen welzijnswerk .......................................................................................... 23
2.1.1 Kernopdrachten en probleemdomeinen....................................................................................... 24
3 Er zijn 2 spelers, waarom? ..................................................................................................................... 25
3.1 Andere uitdagingen ............................................................................................................................ 25
4 AWW en gezondheid............................................................................................................................. 25
4.1 Het eerstelijnsdecreet ........................................................................................................................ 25
4.2 De rol van eerstelijnzones tijdens COVID-19 crisis ............................................................................. 26
2
, 4.3 Het onderzoek: de evaluatie van de aanpak van de eerstelijnszones tijdens Covid-19 crisis ............. 27
1 Vlaams gezinsbeleid door Kind en Gezin ............................................................................................... 28
1.1 Groeipakket (kinderbijslag) ................................................................................................................ 28
1.2 Politiek compromis: Regeerakkoord Vlaamse Regering .................................................................... 29
1.2.1 Het groeipakket bestaat uit 3 pijlers ............................................................................................. 30
1.2.2 Bestuurlijke organisatie ................................................................................................................. 30
2 Gezinsondersteuning ............................................................................................................................ 31
2.1 Huizen van het kind ............................................................................................................................ 31
3 Kinderopvang ........................................................................................................................................ 31
3.1 Belang van de kinderopvang .............................................................................................................. 32
4 Voorschoolse kinderopvang .................................................................................................................. 32
4.1 Regie .................................................................................................................................................. 32
4.2 Uitvoering........................................................................................................................................... 33
4.3 Financiering ........................................................................................................................................ 33
5 Buitenschoolse kinderopvang ............................................................................................................... 33
5.1 Regie .................................................................................................................................................. 33
5.2 Uitvoering........................................................................................................................................... 33
5.3 Financiering ........................................................................................................................................ 34
1 Personen met een handicap .................................................................................................................. 34
2 PWF: een introductie ............................................................................................................................ 34
3 Drivers voor PVF ................................................................................................................................... 35
4 Internationale tendens ......................................................................................................................... 35
5 Assumpties: de beleidstheorie .............................................................................................................. 36
5.1 Persoonsvolgende financiering is efficiënter? .................................................................................... 36
5.2 Belangrijke bestuurskundige conclusie .............................................................................................. 36
6 Persoonsvolgende financiering in Vlaanderen ...................................................................................... 36
6.1 Het VAPH ............................................................................................................................................ 37
6.2 Welke zorg en ondersteuning? ........................................................................................................... 37
6.3 PVF in Vlaanderen: een getrapt systeem ........................................................................................... 37
6.4 PVB in de praktijk: bestuurlijke vertaling ........................................................................................... 38
6.5 Wachtlijst PVB .................................................................................................................................... 38
6.6 Procedure maatschappelijke noodzaak ............................................................................................. 38
6.7 MaNo: enkele vaststellingen .............................................................................................................. 38
6.8 De zorgaanbieders ............................................................................................................................. 39
7 PVF en “keuze op de markt van zorg” ................................................................................................... 39
3
, 7.1 De geïnformeerde gebruiker .............................................................................................................. 39
.......................................................................................................................................................................... 39
7.2 Keuze voor alle gebruikers ................................................................................................................. 39
7.3 Onderzoeksvraag ............................................................................................................................... 40
7.4 Hypothesen ........................................................................................................................................ 40
7.5 Methode ............................................................................................................................................. 40
7.6 Resultaten .......................................................................................................................................... 41
7.7 Conclusie ............................................................................................................................................ 41
1 Ouderenbeleid of ouderenzorg? ........................................................................................................... 42
2 Zesde staatshervorming ........................................................................................................................ 42
3 Woonzorgdecreet: verschillende vormen van dienstverlening .............................................................. 43
3.1 Ambulante en (semi)residentiële dienstverlening .............................................................................. 43
3.2 Residentiële zorg – WZC (woonzorgcentrum) .................................................................................... 43
4 Eerstelijnsdecreet: sector-overschrijdend denken ................................................................................. 44
4.1 Zorgcirkels (WHO-model) ................................................................................................................... 44
4.2 Belang van de eerste lijn .................................................................................................................... 44
4.3 ELZ bewijzen meteen hun nut ............................................................................................................ 45
5 VSB-decreet: financiering ...................................................................................................................... 45
5.1 Financiering van de ouderenzorg ....................................................................................................... 45
6 Uitdagingen en aandachtspunten ......................................................................................................... 46
6.1 Vanuit de vraag naar het aanbod ...................................................................................................... 46
6.2 Aanbod informele zorg (mantelzorg) ................................................................................................. 46
6.3 Betaalbaarheid ................................................................................................................................... 46
6.4 Kwaliteit van de zorg in 3 types ......................................................................................................... 46
6.4.1 Commercialisering ......................................................................................................................... 46
6.5 Commercialisering en vermarkting? .................................................................................................. 47
1 Probleemstelling ................................................................................................................................... 47
1.1 Wat komt er op ons af? ...................................................................................................................... 47
1.2 Langdurige zorg als ‘nieuw sociaal risico’ .......................................................................................... 47
1.3 Dus nood aan ..................................................................................................................................... 47
1.4 Context van de zorgcirkels ................................................................................................................. 48
1.5 Vermaatschappelijking en mantelzorg .............................................................................................. 48
2 Van zorgverzekering naar VSB ............................................................................................................... 48
3 Hoe financieren we zorg? ...................................................................................................................... 48
4 Waar komt het geld vandaan? .............................................................................................................. 49
4
Inhoudsopgave
1 Wat is welzijnsbeleid .............................................................................................................................. 6
2 Welzijnszorg: een gunst of een recht? ..................................................................................................... 6
2.1 Evolutie van welzijnssector in Vlaanderen ........................................................................................... 6
3 Welzijnsbeleid op de verschillende bestuursniveau ................................................................................ 7
3.1 Bevoegdheidsverdeling tussen niveaus ................................................................................................ 7
4 Illustratie gezinsbeleid ............................................................................................................................ 8
5 Belangrijkste rollen van de federale overheid ......................................................................................... 8
5.1 Lokale overheden en lokaal sociaal beleid ........................................................................................... 9
5.2 Belangrijke bestuursniveau: Vlaamse overheid ................................................................................... 9
5.3 Belang van het welzijnsbeleid in Vlaanderen ....................................................................................... 9
5.4 Verschillende rollen Vlaamse overheid ................................................................................................ 9
5.5 Vlaamse welzijnsbeleidsintenties ....................................................................................................... 10
6 Verdeling nooit definitief ...................................................................................................................... 10
6.1 Zesde staatshervorming ..................................................................................................................... 10
6.2 Typologie bevoegdheidsverdeling ...................................................................................................... 11
7 Bestuurlijke organisatie – dienstverlening ............................................................................................ 11
7.1 Soorten organisaties .......................................................................................................................... 11
7.2 Samenwerking en schalen .................................................................................................................. 11
1 Zeer korte historiek ............................................................................................................................... 12
2 De belangrijkste spelers ........................................................................................................................ 12
3 Politieke integratie OCMW ................................................................................................................... 12
3.1 Het bipolaire model onder druk ......................................................................................................... 12
3.2 Conceptnota ....................................................................................................................................... 13
3.3 Bestuurlijke en inhoudelijke aandachtspunten .................................................................................. 13
4 Een gemeenschappelijk kader ............................................................................................................... 13
4.1 Federaal beleid ................................................................................................................................... 13
4.1.1 RMI-wet als sluitstuk van de sociale zekerheid ............................................................................. 13
4.2 Vlaams beleid ..................................................................................................................................... 13
4.2.1 Context: Vlaams beleid in kader van LSB ...................................................................................... 13
4.3 Onthaal: het sociaal huis van lokaal bestuur ..................................................................................... 14
1
, 4.4 Onthaal: GBO- belangrijk principe nieuw LSB .................................................................................... 14
4.5 Lokaal bestuur als regisseur of actor?................................................................................................ 14
4.5.1 Samenwerking lokaal bestuur (pub actoren) en derden (priv actoren) ........................................ 14
5 Regie: enkele aandachtspunten ............................................................................................................ 14
6 Beleidsplanning ..................................................................................................................................... 15
6.1 300 keer LSB? ..................................................................................................................................... 15
7 Effectiviteit van het lokaal sociaal beleid .............................................................................................. 15
7.1 Het attributieprobleem ...................................................................................................................... 16
1 Armoede in Vlaanderen? ...................................................................................................................... 16
1.1 Armoededrempel ............................................................................................................................... 16
1.2 Het ‘probleem’ armoede .................................................................................................................... 17
1.3 Armoede als sociaal probleem ........................................................................................................... 17
1.4 Wat is armoede? ................................................................................................................................ 17
1.4.1 Armoede definiëren: objectiveren ................................................................................................ 17
1.4.2 Armoede definiëren: materiële deprivatie ................................................................................... 18
1.4.3 Armoede definiëren: meer dimensioneel ..................................................................................... 18
1.4.4 Armoede definiëren: gradueel ...................................................................................................... 19
2 Beleidsinitiatieven ................................................................................................................................ 19
2.1 Federaal, Vlaams en lokaal ................................................................................................................ 19
2.1.1 Federaal beleid .............................................................................................................................. 19
2.1.2 Vlaams beleid ................................................................................................................................ 19
2.1.3 Lokaal beleid.................................................................................................................................. 19
3 Bestuurlijke cartografie ......................................................................................................................... 20
4 Oefening, als je minister bent welke uitdagingen mbt armoede zijn belangrijk en welke oplossingen? 20
4.1 Uitdagingen........................................................................................................................................ 20
4.1.1 De lokale armoedebarometer ....................................................................................................... 21
4.1.2 Het belang van goede indicatoren ................................................................................................ 21
4.1.3 Overleefloon, referentiebudgetten ............................................................................................... 21
4.1.4 Horizontaal beleid – belang van werk ........................................................................................... 22
4.1.5 Nieuwe sociale kwestie ................................................................................................................. 22
4.1.6 Participatie .................................................................................................................................... 22
1 Algemeen welzijnsbeleid ....................................................................................................................... 23
2 Er zijn 2 soorten spelers ........................................................................................................................ 23
2.1 CAW: het privaat algemeen welzijnswerk .......................................................................................... 23
2.1.1 Kernopdrachten en probleemdomeinen....................................................................................... 24
3 Er zijn 2 spelers, waarom? ..................................................................................................................... 25
3.1 Andere uitdagingen ............................................................................................................................ 25
4 AWW en gezondheid............................................................................................................................. 25
4.1 Het eerstelijnsdecreet ........................................................................................................................ 25
4.2 De rol van eerstelijnzones tijdens COVID-19 crisis ............................................................................. 26
2
, 4.3 Het onderzoek: de evaluatie van de aanpak van de eerstelijnszones tijdens Covid-19 crisis ............. 27
1 Vlaams gezinsbeleid door Kind en Gezin ............................................................................................... 28
1.1 Groeipakket (kinderbijslag) ................................................................................................................ 28
1.2 Politiek compromis: Regeerakkoord Vlaamse Regering .................................................................... 29
1.2.1 Het groeipakket bestaat uit 3 pijlers ............................................................................................. 30
1.2.2 Bestuurlijke organisatie ................................................................................................................. 30
2 Gezinsondersteuning ............................................................................................................................ 31
2.1 Huizen van het kind ............................................................................................................................ 31
3 Kinderopvang ........................................................................................................................................ 31
3.1 Belang van de kinderopvang .............................................................................................................. 32
4 Voorschoolse kinderopvang .................................................................................................................. 32
4.1 Regie .................................................................................................................................................. 32
4.2 Uitvoering........................................................................................................................................... 33
4.3 Financiering ........................................................................................................................................ 33
5 Buitenschoolse kinderopvang ............................................................................................................... 33
5.1 Regie .................................................................................................................................................. 33
5.2 Uitvoering........................................................................................................................................... 33
5.3 Financiering ........................................................................................................................................ 34
1 Personen met een handicap .................................................................................................................. 34
2 PWF: een introductie ............................................................................................................................ 34
3 Drivers voor PVF ................................................................................................................................... 35
4 Internationale tendens ......................................................................................................................... 35
5 Assumpties: de beleidstheorie .............................................................................................................. 36
5.1 Persoonsvolgende financiering is efficiënter? .................................................................................... 36
5.2 Belangrijke bestuurskundige conclusie .............................................................................................. 36
6 Persoonsvolgende financiering in Vlaanderen ...................................................................................... 36
6.1 Het VAPH ............................................................................................................................................ 37
6.2 Welke zorg en ondersteuning? ........................................................................................................... 37
6.3 PVF in Vlaanderen: een getrapt systeem ........................................................................................... 37
6.4 PVB in de praktijk: bestuurlijke vertaling ........................................................................................... 38
6.5 Wachtlijst PVB .................................................................................................................................... 38
6.6 Procedure maatschappelijke noodzaak ............................................................................................. 38
6.7 MaNo: enkele vaststellingen .............................................................................................................. 38
6.8 De zorgaanbieders ............................................................................................................................. 39
7 PVF en “keuze op de markt van zorg” ................................................................................................... 39
3
, 7.1 De geïnformeerde gebruiker .............................................................................................................. 39
.......................................................................................................................................................................... 39
7.2 Keuze voor alle gebruikers ................................................................................................................. 39
7.3 Onderzoeksvraag ............................................................................................................................... 40
7.4 Hypothesen ........................................................................................................................................ 40
7.5 Methode ............................................................................................................................................. 40
7.6 Resultaten .......................................................................................................................................... 41
7.7 Conclusie ............................................................................................................................................ 41
1 Ouderenbeleid of ouderenzorg? ........................................................................................................... 42
2 Zesde staatshervorming ........................................................................................................................ 42
3 Woonzorgdecreet: verschillende vormen van dienstverlening .............................................................. 43
3.1 Ambulante en (semi)residentiële dienstverlening .............................................................................. 43
3.2 Residentiële zorg – WZC (woonzorgcentrum) .................................................................................... 43
4 Eerstelijnsdecreet: sector-overschrijdend denken ................................................................................. 44
4.1 Zorgcirkels (WHO-model) ................................................................................................................... 44
4.2 Belang van de eerste lijn .................................................................................................................... 44
4.3 ELZ bewijzen meteen hun nut ............................................................................................................ 45
5 VSB-decreet: financiering ...................................................................................................................... 45
5.1 Financiering van de ouderenzorg ....................................................................................................... 45
6 Uitdagingen en aandachtspunten ......................................................................................................... 46
6.1 Vanuit de vraag naar het aanbod ...................................................................................................... 46
6.2 Aanbod informele zorg (mantelzorg) ................................................................................................. 46
6.3 Betaalbaarheid ................................................................................................................................... 46
6.4 Kwaliteit van de zorg in 3 types ......................................................................................................... 46
6.4.1 Commercialisering ......................................................................................................................... 46
6.5 Commercialisering en vermarkting? .................................................................................................. 47
1 Probleemstelling ................................................................................................................................... 47
1.1 Wat komt er op ons af? ...................................................................................................................... 47
1.2 Langdurige zorg als ‘nieuw sociaal risico’ .......................................................................................... 47
1.3 Dus nood aan ..................................................................................................................................... 47
1.4 Context van de zorgcirkels ................................................................................................................. 48
1.5 Vermaatschappelijking en mantelzorg .............................................................................................. 48
2 Van zorgverzekering naar VSB ............................................................................................................... 48
3 Hoe financieren we zorg? ...................................................................................................................... 48
4 Waar komt het geld vandaan? .............................................................................................................. 49
4