Stedenbouw 3
Hoorcollege 3: STEDENBOUWKUNDIG MODEL VAN LANDBOUWKOLONIES
11.10.2022 – Geertje Bernaerts
Inhoud
1 Historisch...................................................................................................................................................................... 2
1.1 Koloniën van Weldadigheid...................................................................................................................................2
1.2 Concept = maatsch. experiment............................................................................................................................2
1.2.1 Ambitie...........................................................................................................................................................2
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie..............................................................................................................2
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme..............................................................................................................2
2 Binnenlandse kolonies: evolutie...................................................................................................................................2
2.1 Fase 0: pre-kolonie................................................................................................................................................3
2.2 Fase 1: maatschappij van weldadigheid................................................................................................................3
2.2.1 Functionele samenhang – wat is de bedoeling?.............................................................................................3
2.3 Fase 2: aanpassingen v.h. model...........................................................................................................................4
2.3.1 Basisschema’s.................................................................................................................................................4
3 Voorbeelden.................................................................................................................................................................5
3.1 Wortel.................................................................................................................................................................... 5
3.2 Merksplas..............................................................................................................................................................5
1 Historisch.................................................................................................................................................................1
1.1 Koloniën van Weldadigheid.............................................................................................................................1
1.2 Concept = maatsch. experiment......................................................................................................................1
1.2.1 Ambitie....................................................................................................................................................2
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie......................................................................................................2
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme.......................................................................................................2
2 Binnenlandse kolonies: evolutie.............................................................................................................................2
2.1 Fase 0: pre-kolonie..........................................................................................................................................2
2.2 Fase 1: maatschappij van weldadigheid..........................................................................................................2
2.2.1 Functionele samenhang – wat is de bedoeling?......................................................................................3
2.3 Fase 2: aanpassingen v.h. model.....................................................................................................................3
2.3.1 Basisschema’s..........................................................................................................................................4
3 Voorbeelden............................................................................................................................................................5
3.1 Wortel.............................................................................................................................................................5
3.2 Merksplas........................................................................................................................................................5
Pagina 1 van 6
, 1 Historisch
1.1 Koloniën van Weldadigheid
‘Verenigd Koninkrijk v. Nederlanden’: grote staatsschuld
Gesticht in 19e E door Johannes van den Bosch
7 kolonies gesticht (in België & Nederland)
Aanleiding: maatsch. crisis 1816: ‘het jaar zonder zomer’
Leidt tot innovatie
Uitbarsting vulkaan Tambora
Weersverandering: koude
Mislukte oogst
Hongersnood + hoge voedselprijzen
Heel veel armoede
DOEL: tot. nieuw sys. ontwikkelen -> armoede bij werk bekwame uitroeien
1.2 Concept = maatsch. experiment
‘crossover’: combo v. ideeën uit verschillende domeinen
Werk = centraal begrip
1.2.1 Ambitie
Meer betaalb. Voedsel
Financiële druk op bijstand
Werk v. werklozen creëren
Sociale onrust
Armen opleiden
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie
Zelfvoorzienende landbouwontginningen op ‘niemandsland’
Permanent toezicht op armen: heropvoeding
Publiek-private samenwerking (soort vennootschap – leden: v. maatschappij zelf)
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme
Mensen & wereld = veranderb.
Goede burgers zorgen v. zichzelf, dragen bij aan maatsch.
Mensen & grond inschakelen in econ. sys.
Kolonielandschap: dubbele bedoeling
Disciplineren & opvoeden goede burgers
Orde, ritme, symmetrie, afstand, overzicht
Tewerkstelling & voedselproductie
2 Binnenlandse kolonies: evolutie
Nationale mobilisatie -> enorme snelh. & schaal
100 km² in 7 jaar
Mensen bereid om te investeren
4 verschillende periodes:
Pagina 2 van 6
Hoorcollege 3: STEDENBOUWKUNDIG MODEL VAN LANDBOUWKOLONIES
11.10.2022 – Geertje Bernaerts
Inhoud
1 Historisch...................................................................................................................................................................... 2
1.1 Koloniën van Weldadigheid...................................................................................................................................2
1.2 Concept = maatsch. experiment............................................................................................................................2
1.2.1 Ambitie...........................................................................................................................................................2
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie..............................................................................................................2
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme..............................................................................................................2
2 Binnenlandse kolonies: evolutie...................................................................................................................................2
2.1 Fase 0: pre-kolonie................................................................................................................................................3
2.2 Fase 1: maatschappij van weldadigheid................................................................................................................3
2.2.1 Functionele samenhang – wat is de bedoeling?.............................................................................................3
2.3 Fase 2: aanpassingen v.h. model...........................................................................................................................4
2.3.1 Basisschema’s.................................................................................................................................................4
3 Voorbeelden.................................................................................................................................................................5
3.1 Wortel.................................................................................................................................................................... 5
3.2 Merksplas..............................................................................................................................................................5
1 Historisch.................................................................................................................................................................1
1.1 Koloniën van Weldadigheid.............................................................................................................................1
1.2 Concept = maatsch. experiment......................................................................................................................1
1.2.1 Ambitie....................................................................................................................................................2
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie......................................................................................................2
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme.......................................................................................................2
2 Binnenlandse kolonies: evolutie.............................................................................................................................2
2.1 Fase 0: pre-kolonie..........................................................................................................................................2
2.2 Fase 1: maatschappij van weldadigheid..........................................................................................................2
2.2.1 Functionele samenhang – wat is de bedoeling?......................................................................................3
2.3 Fase 2: aanpassingen v.h. model.....................................................................................................................3
2.3.1 Basisschema’s..........................................................................................................................................4
3 Voorbeelden............................................................................................................................................................5
3.1 Wortel.............................................................................................................................................................5
3.2 Merksplas........................................................................................................................................................5
Pagina 1 van 6
, 1 Historisch
1.1 Koloniën van Weldadigheid
‘Verenigd Koninkrijk v. Nederlanden’: grote staatsschuld
Gesticht in 19e E door Johannes van den Bosch
7 kolonies gesticht (in België & Nederland)
Aanleiding: maatsch. crisis 1816: ‘het jaar zonder zomer’
Leidt tot innovatie
Uitbarsting vulkaan Tambora
Weersverandering: koude
Mislukte oogst
Hongersnood + hoge voedselprijzen
Heel veel armoede
DOEL: tot. nieuw sys. ontwikkelen -> armoede bij werk bekwame uitroeien
1.2 Concept = maatsch. experiment
‘crossover’: combo v. ideeën uit verschillende domeinen
Werk = centraal begrip
1.2.1 Ambitie
Meer betaalb. Voedsel
Financiële druk op bijstand
Werk v. werklozen creëren
Sociale onrust
Armen opleiden
1.2.2 Oplossing: binnenlandse kolonisatie
Zelfvoorzienende landbouwontginningen op ‘niemandsland’
Permanent toezicht op armen: heropvoeding
Publiek-private samenwerking (soort vennootschap – leden: v. maatschappij zelf)
1.2.3 Idee: Verlichting & econ. liberalisme
Mensen & wereld = veranderb.
Goede burgers zorgen v. zichzelf, dragen bij aan maatsch.
Mensen & grond inschakelen in econ. sys.
Kolonielandschap: dubbele bedoeling
Disciplineren & opvoeden goede burgers
Orde, ritme, symmetrie, afstand, overzicht
Tewerkstelling & voedselproductie
2 Binnenlandse kolonies: evolutie
Nationale mobilisatie -> enorme snelh. & schaal
100 km² in 7 jaar
Mensen bereid om te investeren
4 verschillende periodes:
Pagina 2 van 6
