Samenvatting Communiceren In Team En Met De Cliënt P. Colman

Communiceren in team en met de cliënt: Patricia
Colman
Hoofdstuk 1: ik in relatie tot de ander
Inleiding
Vlot communiceren
= het reageren op wat we zien of horen/ inleven in de ander
= het bezitten van een aantal basisvaardigheden
= Deel van je persoonlijkheid
- Iedereen communiceert op zijn manier maar je kan aan communicatie niet
ontsnappen
o Watzlawick: je kan niet niet communiceren

Professionele communicatieve vaardigheden (over deze vorm van communiceren gaat
cursus)
= Vorm van communicatie
= Extra vaardigheden die we kunnen inzetten in het werken met cliënten, hun
context en collega’s
 Interactie!!!
- Geen eenrichtsverkeer!
- Communicatie is niet lineair maar circulair!
 Doel
- Communiceren met een zo klein mogelijke vervormingshoek

Effectief communiceren
= De vorm van communicatie die we nastreven, altijd maar zeker binnen de
hulpverlening
= De communicatie die de cliënt de informatie geeft die hij nodig heeft om verder te
kunnen
- Om effectief te communiceren zijn een aantal aspecten belangrijk 
bekijken we verder in dit hoofdstuk

Referentiekader
 Mensen communiceren vanuit hun achtergrond
 Achtergrond
- Wat je meekrijgt uit je cultuur, opvoeding, familiegeschiedenis, …
 in literatuur spreken we van het referentiekader
 Als hulpverlener
- Is het belangrijk dat we ons daarvan bewust zijn
- Is het belangrijk dat we zicht hebben op ons eigen referentiekader, dan pas
kunnen we begrip opbrengen voor dat van iemand anders namelijk onze
cliënt

Wat betekent “een eigen referentiekader”?
 Iedereen maakt deel uit van een bepaalde samenleving
 Iedereen maakt deel uit van verschillende groep daarbinnen
- Groepen kunnen gerelateerd zijn aan:
o Beroep, vrije tijd, geloof, overtuiging, interesse, …
 Familiegeschiedenis is de tweede belangrijke factor die het referentiekader van
iemand bepaalt  waarden en normen

Definitie referentiekader
= Een geheel van normen, waarden, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op
grond waarvan leden van een groepering oordelen en handelen

, Kenmerken referentiekader
 Het referentiekader wordt echter niet voor 100% bepaald door de “groep” waartoe
we behoren
- We zetten ook zelf een “sociale bril” op waardoor we een eigen kleur geven
aan het referentiekader dat we meekrijgen = we kijken kritisch naar
datgene wat ons meegegeven wordt
- Het hebben van een persoonlijk referentiekader uit zich in kleine dingen
waar we ons vaak in eerste instantie niet zo van bewust zijn maar die door
anderen heel scherp aangevoeld kunnen worden
o Vb. in ons woordgebruik
- Het hanteren van verschillende woorden voor een begrip of
uitdrukking. Eenzelfde woord kan verschillende betekenissen
hebben of een andere “lading”
o Afhankelijk vanuit welk referentiekader je het bekijkt
kan iets een heel andere betekenis krijgen
- Het hanteren van een woordgebruik dat niet voortkomt uit
de sociale groep waartoe we behoren
o Voorbeeld: consultatie bij arts
 Wat haal je hier als patiënt aan informatie uit?
- Andere gebruiken zoals bepaalde tafelmanieren/ etiquette
 Het kennen van het referentiekader van de cliënt is belangrijk
- Als mensen moeten functioneren in een milieu waarmee ze niet vertrouwd
zijn dan verliezen ze alle herkenningspunten en worden ze heel onzeker
- Dat is voor onze cliënt niet anders
- Belangrijk is dus om hem daar een stuk in tegemoet te komen en onze
eigen waarde en normen een stukje te “parkeren”
Conclusie
 Het besef van een eigen referentiekader heeft voordelen:
- Het lukt je beter als hulpverlener om te zien dat mensen verschillen en dat
ze dus ook andere behoeftes hebben binnen ons hulpverleningsproces
- Het lukt je beter om je communicatie aan te passen aan de cliënt als dat
nodig blijkt
- Het lukt je beter om tijdens communicatie te blijven bij datgene wat voor
de cliënt belangrijk is en mee te gaan in zijn verhaal
 dit wil echter niet zeggen dat we onze eigen normen en waarden moeten
negeren
Voorbeeld: als het zou gaan over extreme situaties: patiënten die geïnterneerd
zijn omwille van zedenfeiten …
o Hier houden we uiteraard vast aan onze eigen waarden en normen
maar hier is het belangrijk om de mens achter de feiten te blijven
zien en op die manier dan mee te gaan in het verhaal. We gaan
verder met de elementen die de cliënt brengt en die passen in een
aanvaardbare maatschappelijke context




Valkuil
 Het hebben van een eigen referentiekader kan ook het juist inschatten van een
situatie verhinderen
- Dit gebeurt als we blijven redeneren vanuit ons eigen kader en zo niet
horen wat de cliënt daadwerkelijk nodig heeft
 Het verschil in referentiekaders is niet altijd duidelijk. Dat zorgt ervoor dat we
de cliënt verkeerd inschatten als we niet de tijd nemen om hem echt te willen
begrijpen
 Soms laten we ons leiden door uiterlijke kenmerken: