Samenvatting Media Economie + Gastles

Media-Economie
I. Inleiding

Media economie = MEDIA + ECONOMIE?
Economie van de Media ≈ Economie van meubelen, auto’s, waspoeder?
• Productie, verdeling en consumptie van schaarse
mediagoederen/meubelen/auto’s/waspoeder
• Hoe ontmoeten vraag naar en aanbod van media/meubelen/auto’s/waspoeder
elkaar in de markt
• Wat is het marktequilibrium voor een bepaald mediagoed/meubel/auto/waspoeder
• Hoe vrije concurrentie tot stand brengen in de media/meubel/auto/waspoedermarkt

Waarom Media-Economie?
• Media- en cultuurproducten hebben zeer specifieke, vaak afwijkende economische
karakteristieken (vb schaarste)
• Actoren in mediamarkt handelen vaak anders dan door economische theorie
voorspeld (vb producenten op zoek naar politieke invloed, consumenten die blijven
naar slechte programma’s kijken)
• Virtuele, symbolische laag van de economie wint sterk aan belang (vb uber)
• Er zijn specifieke publieke belangen bij de uitkomst van economische processen in de
mediasector, o.a. door enorme ‘externe effecten’ (vb gewelddadige content)

Waarom focus op Marktstructuren?
• Marktstructuren tussen perfecte concurrentie – monopolie belangrijk, maar ook
andere dimensies (vb. levensbeschouwelijke diversiteit, high brow vs low brow;
regionaal/nationaal/internationaal)
• Ingrijpende verschuivingen: ‘horizontaal’ binnen een mediasector (bv tussen
omroepen), ‘verticaal’ binnen een mediasector (bv tussen adverteerders en
omroepen) en ‘diagonaal’ tussen mediasectoren (bv tussen omroepen en
internetbedrijven)




1

, H1: Economische karakteristieken
I. Doelstellingen
 Inzicht in de economische specificiteit van het mediaproduct: 4 kenmerken
 Begrip van de mediawaardeketen

II. Micro-economie: uitgangspunten

Economische transactie in de markt= Wisselwerking tussen 2 partijen (producent + consument) op
de markt. Er wordt een goed verkocht door een producent aan een consument.

Geaggregeerde markt: Geheel van alle producenten en consumenten die keuzes maken en daaruit
komt een marktwerking.

Beide moeten beslissingen maken door schaarste:
 kunnen niet alles kopen
 Product: Voor hoeveel, wat, wat kopen om
het product te maken

Producent:
 Productiekosten: welke prijs kost het om
te maken?
 Opportuniteitskosten: met dezelfde
grondstoffen kan ik iets anders maken wat
me meer kan opbrengen/efficiënter maken
-> wat zijn mijn alternatieven
Consument:
 Nut van de fiets (utility)
 Alternatieven
2 keuzes moeten gemaakt worden langs beide
kanten van de markt

Producent: kwantiteit + prijs
 Kwantiteit: hoeveel fietsen ga ik maken
 Prijs: aan welke prijs ga ik een fiets
verkopen
Consument: kwantiteit + prijs
 Kwantiteit: hoeveel fietsen ga ik kopen?
 Prijs: aan welke prijs ga ik een fiets kopen
=> efficiëntie
Markt:
 Verschillende producenten die bepaalde
hoeveelheid fietsen aanbieden voor bepaalde
prijs
 Verschillende consumenten die bepaalde
hoeveelheid fietsen willen kopen voor
bepaalde prijs.

Hele reeks assumpties over hoe al die actoren een
beslissing gaan maken bv: consumenten zijn
rationeel (bedenken dan modellen voor de
economie daarover).

2

, Grafiek voor Aanbod (A)




Grafiek voor Vraag (V)




Grafiek voor Aanbod en Vraag




Markt equilibrium
Vraag en Aanbod komen elkaar tegen: 1 punt
waar de vraag overeenkomt met het aanbod.
De producenten en de consumenten zijn
tevreden. De vrije markt leidt tot evenwicht.
P= evenwichtsprijs
Q= evenwichtshoeveelheid
Markt evenwicht kan verschuiven
Aanbodcurve verschuift naar rechts = meer
aanbod. Goederen zullen tegen een lagere prijs
worden verkocht.
P daalt en Q stijgt.

Markt evenwicht kan verschuiven
Vraagcurve verschuift naar links = meer vraag.
Goederen zullen tegen een hogere prijs worden
verkocht.
P stijgt en Q stijgt.




Grafiek van de markt VS. Grafiek van de individuele producent
Marginale kost (MK): Kost voor het bedrijf om 1 extra goed te produceren.
Marginale opbrengst (MO): het bedrag waarmee de totale opbrengst van het bedrijf verandert als
het bedrijf één extra product produceert.
 MK fluctueert naargelang het bedrijf groter/kleiner is
 Snijpunten MO-MK zijn break-evenpunten
 Winst vanaf eerste snijpunt MO-MK tot tweede snijpunt MO-MK
 Verlies na tweede snijpunt MO-MK

3

, a. Neo-Klassieke assumpties
1. Goederen 2. Aanbod
 Private goederen 
Maximalisatie winst (= Geld verdienen)
o VB: fiets, als je die hebt gekocht kan 
Wet van afnemende meeropbrengst
niemand anders die meer kopen o = De wet van de toenemende
 Schaarste, een beperkt aantal goederen dat marginale kost. Eerst toenemende,
circuleren op de markt dat kunnen worden dan afnemende efficiëntie. Steeds
aangeboden, verkocht/gekocht. minder en minder efficiënt om te
gaan produceren, je hebt verlies.
3. Vraag 4. Prijs
 Maximaliseren Nut  Belangrijke informatiedrager:
 Rationale keuze Productiekosten, opportuniteitskosten, nut
o Keuze maken voor de hoeveelheid waarde van de consument adhv keuzes
nut maken tussen verschillende producten.
 Equilibrium tussen vraag en aanbod
Alle assumpties die onderliggend zijn aan economische theorieën, maar in de media economie
gelden deze theorieën en concepten niet).

III. Karakteristieken van mediagoederen

Als we het hebben over media  televisie, radio, krant. Geen sociale media

IV. 4 kenmerken
1. Goederen 2. Aanbod
 Publieke goederen, overvloed van info en  Prototypisch karakter/ toenemende
geen schaarste meeropbrengst
 Externaliteiten  Wet van Baumol
3. Vraag 4. Prijs
 Onvoorspelbaar  Defect prijsmechanisme
 Tijdsafhankelijk


a. Aard van mediagoederen
Wat wordt er verhandeld: Informatie
 Maar informatie is een proces, geen product? Wat is de eenheid van informatie?
 Maar “informatie is als de lucht rondom ons  = Media is dus niet schaarst

Publieke goederen
 Niet-rivaliserend: Mijn consumptie vermindert niet de beschikbaarheid voor
anderen
 Niet-exclusief: Moeilijk niet-betalers uit te sluiten, VB: media, informatie  gaat
over berichten ideeën, maar is dat een product? Het is eerder een proces (vertellen en
er over nadenken)
Gevolgen

 Geen schaarste, dus geen economische logica?
 Altijd een Free riding probleem omdat niet betalers nog steeds toegang hebben.
o VB: Vuurtoren, zodra het er is, kan iedereen er gebruik van maken. Mensen zijn
minder geneigd om ervoor te betalen omdat het een publiek goed is.




4