ONDERZOEKSMETHODEN 1
SAMENVATTING
,Inhoud
Hoofdstuk 1 : De betekenis van onderzoek............................................................................................4
Wat is onderzoek ?.............................................................................................................................4
Het doel van onderzoek in organisaties..............................................................................................4
Het onderzoeksproces........................................................................................................................6
Kwaliteit van onderzoek.....................................................................................................................7
Samenvatting......................................................................................................................................8
Hoofdstuk 2 : Het formuleren van een onderzoeksdoelstelling en een vraagstelling.............................8
Onderzoeksonderwerp bepalen.........................................................................................................8
Kenmerken van goed onderzoeksonderwerp.....................................................................................9
Het ontwerpen van onderzoeksvoorstel............................................................................................9
Oriëntatie van probleem en context..................................................................................................9
Formuleren van onderzoeksdoelstelling en vraagstelling.................................................................11
Samenvatting...................................................................................................................................16
Hoofdstuk 3 Literatuurstudie...............................................................................................................16
Inleiding............................................................................................................................................16
Het kritische literatuuroverzicht.......................................................................................................16
Het doel van literatuurstudie............................................................................................................17
Inhoud van kritisch literatuuroverzicht.............................................................................................17
Beschikbare literatuurbronnen.........................................................................................................17
Primaire literatuurbronnen..............................................................................................................18
Secundaire literatuurbronnen..........................................................................................................19
Tertiaire literatuurbronnen..............................................................................................................20
Literatuur beoordelen......................................................................................................................20
Literatuur overzicht opschrijven.......................................................................................................21
Plagiaat.............................................................................................................................................23
Samenvatting....................................................................................................................................23
Hoofdstuk 4 Een onderzoek ontwerp bepalen.....................................................................................24
Onderzoekstrategieën......................................................................................................................24
Deductie : toetsen van theorie of model..........................................................................................24
Inductie : theorie of model opstellen...............................................................................................25
HANDELSWETENSCHAPPEN ’21-’22
Experiment.......................................................................................................................................26
KULEUVEN CAMPUS CAROLUS ANTWERPEN
Archiefonderzoek.............................................................................................................................27
Tijdshorizon......................................................................................................................................27
1
, Kwaliteitscriteria onderzoek.............................................................................................................28
Betrouwbaarheid..............................................................................................................................28
Factoren die betrouwbaarheid kunnen aantasten...........................................................................28
Validiteit...........................................................................................................................................29
Factoren die validiteit kunnen aantasten.........................................................................................30
Generaliseerbaarheid.......................................................................................................................30
Samenvatting....................................................................................................................................30
Hoofdstuk 6 Secundaire data gebruiken...............................................................................................31
Inleiding............................................................................................................................................31
Secundaire enquêtedata..................................................................................................................32
Globale geschiktheid ( stap 1 )..........................................................................................................33
Precieze geschiktheid ( stap 2 ).........................................................................................................33
Afweging van voordelen en nadelen................................................................................................34
Samenvatting....................................................................................................................................34
Hoofdstuk 7 Steekproeven trekken......................................................................................................36
Inleiding............................................................................................................................................36
Selecte / niet-stochastische steekproef............................................................................................37
Aselecte / stochastische steekproeven.............................................................................................40
Samenvatting....................................................................................................................................46
Hoofdstuk 8 Primaire kwantitatieve data verzamelen..........................................................................47
Situaties gebruik gestructureerde waarneming ( observatie )..........................................................47
Gestructureerde waarneming : data verzamelen en analyseren......................................................48
Factoren die validiteit en betrouwbaarheid kunnen aantasten........................................................49
Gestructureerde interviews : kwantitatief onderzoek met behulp van vragenlijsten.......................49
Situaties gebruik vragenlijsten..........................................................................................................50
Soort vragenlijsten............................................................................................................................50
Validiteit en betrouwbaarheid van de vragenlijst.............................................................................53
Individuele vragen opstellen.............................................................................................................56
Samenvatting....................................................................................................................................61
Hoofdstuk 9 Primaire kwalitatieve data verzamelen............................................................................62
Participerende observatie................................................................................................................63
Rollen van de onderzoeker...............................................................................................................64
Factoren die keuze van participerende waarnemer bepalen...........................................................65
Participerende waarneming : verzamelen en analyseren van data..................................................65
Factoren die betrouwbaarheid en validiteit aantasten....................................................................66
Interviewen......................................................................................................................................67
2
,Vragen stellen...................................................................................................................................67
Soorten interviews...........................................................................................................................68
Problemen met kwaliteit..................................................................................................................70
Groepsinterviews en focusgroepen..................................................................................................71
Interviews registreren......................................................................................................................73
9.4 Samenvatting..............................................................................................................................74
3
,Hoofdstuk 1 : De betekenis van onderzoek
Wat is onderzoek ?
Onderzoek => doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in
de vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens vooraf
opgesteld plan
● Doelbewust = onderzoek komt voort uit een behoefte aan info =>
doel aanwezig
● Nieuwe kennis = iets wat nog niet geweten is
● Methodisch zoeken = gebeurt op een systematische manier
( bepaalde vaste werkwijze gebruiken )
Kenmerken van onderzoek :
1. Duidelijk doel aanwezig => er moet iets worden uitgezocht
2. Gegevens worden systematisch verzameld
3. Gegevens worden systematisch geïnterpreteerd
Gegevens worden verzameld zonder doel ≠ onderzoek !
Het doel van onderzoek in organisaties
Onderzoek heeft een zeer breed toepassingsdomein => profit, non-proft,
not-for-profit organisaties …
Onderzoek kan verschillen wat betreft doel en context
● Doel = het effect van iets begrijpen en verklaren, op basis van
resultaten suggesties geven voor een actie, waarom organisaties
bepaalde dingen op een bepaalde manier doen
🡪 doel om onderliggende processen te achterhalen en beter te
begrijpen in bredere context
● Context = situatie en omgeving waarbinnen het onderzoek wordt
uitgevoerd
4
,Fundamenteel ( zuiver ) onderzoek Toepast of praktijkgericht
onderzoek
DOEL DOEL
Kennis opdoen voor ontwikkelen of Bepaald probleem beter begrijpen
uitbreiden van wetenschappelijke
theorieën
Resultaat = oplossing van het
probleem of nieuwe kennis beperkt
Resultaat = universele principes tot een probleem
die te maken hebben met proces
en betrekking daarvan op de
uitkomst Resultaten van praktisch belang
voor managers
Resultaten die belangrijk en
waardevol zijn voor maatschappij CONTEXT
in algemeen
Uitgevoerd door mensen in
CONTEXT verschillende situaties ( zeer
specifiek )
Uitgevoerd door mensen op
universiteiten ( onderzoekers mag Onderhandelen met initiator over
zelf onderzoek doen ) doeleinden
Keuze van onderwerp en doel Strak tijdschema
bepaald door onderzoeker
Flexibel tijdschema
5
, Het onderzoeksproces
Fase 1 & 2 => taak om achterhalen wat er precies onderzocht moet
worden, zodat er specifiek doel bepaald kan worden ( 1ste kenmerk van
onderzoek )
Fase 3 => vast stellen wat is er al bekend over het onderwerp
Fase 4 => bepalen wat voor type onderzoek er zal worden uitgevoerd en
hoe het aangepakt zal worden
Fase 5 => gegevens verzamelen ( 2de kenmerk van onderzoek )
Fase 6 => gegevens analyseren ( 3de kenmerk van onderzoek )
Fase 7 => alle bevindingen rapporteren in een onderzoeksrapport
Onderzoek = reeks van fasen die je moet doorlopen !
Typen onderzoek
Kwalitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek
Elke methoden om gegevens te Elke methode om gegevens te
verzamelen die numerieke verzamelen die niet-numerieke
gegevens genereert of gebruikt gegevens genereert of gebruikt
Complex Duidelijk afgelijnd
Fenomenen niet meetbaar Fenomeen meetbaar
Kleine steekproef Grote steekproef
Focus = begrijpen waarom en hoe Focus = begrijpen wat, waar,
iets gebeurt wanneer en door wie iets
gebeurt
6
SAMENVATTING
,Inhoud
Hoofdstuk 1 : De betekenis van onderzoek............................................................................................4
Wat is onderzoek ?.............................................................................................................................4
Het doel van onderzoek in organisaties..............................................................................................4
Het onderzoeksproces........................................................................................................................6
Kwaliteit van onderzoek.....................................................................................................................7
Samenvatting......................................................................................................................................8
Hoofdstuk 2 : Het formuleren van een onderzoeksdoelstelling en een vraagstelling.............................8
Onderzoeksonderwerp bepalen.........................................................................................................8
Kenmerken van goed onderzoeksonderwerp.....................................................................................9
Het ontwerpen van onderzoeksvoorstel............................................................................................9
Oriëntatie van probleem en context..................................................................................................9
Formuleren van onderzoeksdoelstelling en vraagstelling.................................................................11
Samenvatting...................................................................................................................................16
Hoofdstuk 3 Literatuurstudie...............................................................................................................16
Inleiding............................................................................................................................................16
Het kritische literatuuroverzicht.......................................................................................................16
Het doel van literatuurstudie............................................................................................................17
Inhoud van kritisch literatuuroverzicht.............................................................................................17
Beschikbare literatuurbronnen.........................................................................................................17
Primaire literatuurbronnen..............................................................................................................18
Secundaire literatuurbronnen..........................................................................................................19
Tertiaire literatuurbronnen..............................................................................................................20
Literatuur beoordelen......................................................................................................................20
Literatuur overzicht opschrijven.......................................................................................................21
Plagiaat.............................................................................................................................................23
Samenvatting....................................................................................................................................23
Hoofdstuk 4 Een onderzoek ontwerp bepalen.....................................................................................24
Onderzoekstrategieën......................................................................................................................24
Deductie : toetsen van theorie of model..........................................................................................24
Inductie : theorie of model opstellen...............................................................................................25
HANDELSWETENSCHAPPEN ’21-’22
Experiment.......................................................................................................................................26
KULEUVEN CAMPUS CAROLUS ANTWERPEN
Archiefonderzoek.............................................................................................................................27
Tijdshorizon......................................................................................................................................27
1
, Kwaliteitscriteria onderzoek.............................................................................................................28
Betrouwbaarheid..............................................................................................................................28
Factoren die betrouwbaarheid kunnen aantasten...........................................................................28
Validiteit...........................................................................................................................................29
Factoren die validiteit kunnen aantasten.........................................................................................30
Generaliseerbaarheid.......................................................................................................................30
Samenvatting....................................................................................................................................30
Hoofdstuk 6 Secundaire data gebruiken...............................................................................................31
Inleiding............................................................................................................................................31
Secundaire enquêtedata..................................................................................................................32
Globale geschiktheid ( stap 1 )..........................................................................................................33
Precieze geschiktheid ( stap 2 ).........................................................................................................33
Afweging van voordelen en nadelen................................................................................................34
Samenvatting....................................................................................................................................34
Hoofdstuk 7 Steekproeven trekken......................................................................................................36
Inleiding............................................................................................................................................36
Selecte / niet-stochastische steekproef............................................................................................37
Aselecte / stochastische steekproeven.............................................................................................40
Samenvatting....................................................................................................................................46
Hoofdstuk 8 Primaire kwantitatieve data verzamelen..........................................................................47
Situaties gebruik gestructureerde waarneming ( observatie )..........................................................47
Gestructureerde waarneming : data verzamelen en analyseren......................................................48
Factoren die validiteit en betrouwbaarheid kunnen aantasten........................................................49
Gestructureerde interviews : kwantitatief onderzoek met behulp van vragenlijsten.......................49
Situaties gebruik vragenlijsten..........................................................................................................50
Soort vragenlijsten............................................................................................................................50
Validiteit en betrouwbaarheid van de vragenlijst.............................................................................53
Individuele vragen opstellen.............................................................................................................56
Samenvatting....................................................................................................................................61
Hoofdstuk 9 Primaire kwalitatieve data verzamelen............................................................................62
Participerende observatie................................................................................................................63
Rollen van de onderzoeker...............................................................................................................64
Factoren die keuze van participerende waarnemer bepalen...........................................................65
Participerende waarneming : verzamelen en analyseren van data..................................................65
Factoren die betrouwbaarheid en validiteit aantasten....................................................................66
Interviewen......................................................................................................................................67
2
,Vragen stellen...................................................................................................................................67
Soorten interviews...........................................................................................................................68
Problemen met kwaliteit..................................................................................................................70
Groepsinterviews en focusgroepen..................................................................................................71
Interviews registreren......................................................................................................................73
9.4 Samenvatting..............................................................................................................................74
3
,Hoofdstuk 1 : De betekenis van onderzoek
Wat is onderzoek ?
Onderzoek => doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in
de vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens vooraf
opgesteld plan
● Doelbewust = onderzoek komt voort uit een behoefte aan info =>
doel aanwezig
● Nieuwe kennis = iets wat nog niet geweten is
● Methodisch zoeken = gebeurt op een systematische manier
( bepaalde vaste werkwijze gebruiken )
Kenmerken van onderzoek :
1. Duidelijk doel aanwezig => er moet iets worden uitgezocht
2. Gegevens worden systematisch verzameld
3. Gegevens worden systematisch geïnterpreteerd
Gegevens worden verzameld zonder doel ≠ onderzoek !
Het doel van onderzoek in organisaties
Onderzoek heeft een zeer breed toepassingsdomein => profit, non-proft,
not-for-profit organisaties …
Onderzoek kan verschillen wat betreft doel en context
● Doel = het effect van iets begrijpen en verklaren, op basis van
resultaten suggesties geven voor een actie, waarom organisaties
bepaalde dingen op een bepaalde manier doen
🡪 doel om onderliggende processen te achterhalen en beter te
begrijpen in bredere context
● Context = situatie en omgeving waarbinnen het onderzoek wordt
uitgevoerd
4
,Fundamenteel ( zuiver ) onderzoek Toepast of praktijkgericht
onderzoek
DOEL DOEL
Kennis opdoen voor ontwikkelen of Bepaald probleem beter begrijpen
uitbreiden van wetenschappelijke
theorieën
Resultaat = oplossing van het
probleem of nieuwe kennis beperkt
Resultaat = universele principes tot een probleem
die te maken hebben met proces
en betrekking daarvan op de
uitkomst Resultaten van praktisch belang
voor managers
Resultaten die belangrijk en
waardevol zijn voor maatschappij CONTEXT
in algemeen
Uitgevoerd door mensen in
CONTEXT verschillende situaties ( zeer
specifiek )
Uitgevoerd door mensen op
universiteiten ( onderzoekers mag Onderhandelen met initiator over
zelf onderzoek doen ) doeleinden
Keuze van onderwerp en doel Strak tijdschema
bepaald door onderzoeker
Flexibel tijdschema
5
, Het onderzoeksproces
Fase 1 & 2 => taak om achterhalen wat er precies onderzocht moet
worden, zodat er specifiek doel bepaald kan worden ( 1ste kenmerk van
onderzoek )
Fase 3 => vast stellen wat is er al bekend over het onderwerp
Fase 4 => bepalen wat voor type onderzoek er zal worden uitgevoerd en
hoe het aangepakt zal worden
Fase 5 => gegevens verzamelen ( 2de kenmerk van onderzoek )
Fase 6 => gegevens analyseren ( 3de kenmerk van onderzoek )
Fase 7 => alle bevindingen rapporteren in een onderzoeksrapport
Onderzoek = reeks van fasen die je moet doorlopen !
Typen onderzoek
Kwalitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek
Elke methoden om gegevens te Elke methode om gegevens te
verzamelen die numerieke verzamelen die niet-numerieke
gegevens genereert of gebruikt gegevens genereert of gebruikt
Complex Duidelijk afgelijnd
Fenomenen niet meetbaar Fenomeen meetbaar
Kleine steekproef Grote steekproef
Focus = begrijpen waarom en hoe Focus = begrijpen wat, waar,
iets gebeurt wanneer en door wie iets
gebeurt
6
