Samenvatting Revalidatie Reumatologische aandoeningen (alles + notities + afbeelding)

Reumatische aandoeningen
Les 1: Inleiding
 Kennis hebben van de meest voorkomende reumatische aandoeningen.
 Inzicht hebben in het klinisch onderzoek van patiënten met reumatische aandoeningen, chronisch
vermoeidheidssyndroom/fibromyalgie, genetische bindweefselaandoeningen.
 In staat zijn klinisch te redeneren van onderzoeksresultaat naar behandeldoelstelling bij deze patiënten.
 Inzicht hebben in de multidisciplinaire behandeling van verschillende soorten reumatologische patiënt.
 Een adequate behandelmethode kunnen kiezen bij deze patiënten.

Les 1: inl reumatische aandoeningen en bindweefselziekten
 Onthoud
o Wat is reumatologie
o Inflammatoire versus mechanische pijn
o Wat is een mono-articulaire, poly-articulaire en een pauci-articulaire gewrichtsaantasting
o Globaal overzicht van de reumatische aandoeningen

 Pijnpatronen zijn heel belangrijk in reuma




o
o Reuma is geen diagnose, maar een klacht die verdere diagnose verreisd

o Pijn (evalueren)
 Lokalisatie
 Lokaal
 Uitstralend
 Ontstaan en duur
 Acuut, chronisch
 Spontaan, infectieus
 Karakter van de pijn
 Inflammatoir
 Mechanisch

 Mechanische vs inflammatoire pijn !!
o Mechanische pijn (vb artrose)
 Geen pijn in rust
 Neemt toe met belasting, in de loop van de dag
 Startstramheid
o Inflammatoire pijn (vb artritis)
 Pijn in rust, nachtelijke pijn
 Ochtendstramheid
 Pijn en stramheid verbeteren in de loop van de dag

,  Patronen van gewrichtsaantasting in de reumatologie
o 1) Mono-articulaire, zoals jicht
o 2) Polyarticulaire (>5), zoals reumatoïde artritis
o 3) Pauci-articulaire (< 5)= oligoarticulair

o Chronische artritis (KENNEN)





 Prevalentie >= 3%
 Fysieke en psychologische impact
 Socio-economische impact

Les 1: reumatische systeemziekten of bindweefselziekten
Te kennen
 Wat zijn bindweefselziekten
o Systeemziekten
o Anti nucleaire antistoffen
 Prevalentie tov andere reumatische aandoeningen

Introductie: Reumatische systeemziekten of bindweefselziekten
 Gemeenschappelijke noemer
o Ze worden gemedieerd door immuuncompetente cellen, vnl lymfocyten
 Vaak komen auto-antistoffen voor
 Antinucleaire antistoffen (ANA): vaak geassocieerd met reumatische auto-immuunaandoeningen
o Niet alleen detectie van ANA
o DMaar vnl antigeenspecificiteit is belangrijk





Lupus
 Wat?
o chronische, multisysteem auto-immune aandoening
o aanwezigheid van auto-antilichamen die immuuncomplexen vormen en verscheidene organen
kunnen laten ontsteken
o prevalentie is het hoogste bij vrouwen en voornamelijk niet-witte populaties
o anti-DNA, anti Sm, zijn autoantistoffen die typisch bij lupus voorkomen
o moeheid en artralgieën en tast vrijwel alle fysiologische systemen aan
 Constitutionele symptomen zoals moeheid, koorts en gewichtsvermindering komen bij bijna
alle patiënten voor tijdens het ziekteverloop
 Malaire rash
 Nog veel andere symptomen (p2)
o heel heterogeen klinisch ziektebeeld met patiënten die zich enkel met milde symptomen
presenteren tot patiënten die levensbedreigende nier, hematologische of centraal
zenuwstelselaantasting hebben
o Overlijden, ook in de westerse wereld, is significant

,  Management
o Multifacettair
 Oefentherapie?
o Weinig randomised controlled trials, maar oefening bevordert functionaliteit en levenskwaliteit!

Sjögren syndroom
 Wat?
o systemische immuun gemedieerde inflammatoire aandoening van de exocriene klieren en kan gelijk
welk inwendig orgaan aantasten
 musculoskeletaal en cardiorespiratoir systeem
 gevolg
 daling in fysische functie zijn met een verlies in spiersterkte, verlies van aerobe
capaciteits verlies van beweeglijkheid van gewrichten gepaard gaande met moeheid
en psychosociaal dysfunctioneren
o oculaire (xerophtalmie) of orale droogte (xerostomie)
 => onderliggende auto-immune aandoening voor de dysfunctie van de exocriene klieren
 opzetting van de parotisklier
o onverklaarde toename van dentale cariës of abnormale serologische testing
 anti-Ro/SSA antilichamen, anti-La/SSB antilichamen
o voornamelijk bij vrouwen voor met een ratio 9:1
 tussen de 30-60j
 Oefentherapie ?
o Gesuperviseerde weerstandstraining in Sjögren (1 studie) is effectief betreffende functionele
capaciteit (en verergert niet de ziekteactiviteit)

Polymyalgia reumatica
 Wat?
o inflammatoire reumatische aandoening die klinisch gekarakteriseerd wordt door pijn en
ochtendstramheid ter hoogte van de schouder, bekkengordel en nek
o gepaard gaan met reuscelarteritis (giant cell arthritis)
 symptomen
 nieuw ontstane hoofdpijn, mono-oculaire visus stoornissen, kauwclaudicatio en
gevoeligheid van de temporale arterie

o Personen ouder dan 55 jaar
 Vrouwen meer dan mannen
o Inflammatoire spierpijn schouder- en bekkengordel
 Samen met symptomen van moeheid
o Trage en moeilijke schouderabductieboog
o Prevalentie ↑ met s jgende lee ijd
o Maximale bloedbezinking; normale spierenzymen
o Behandeling: corticoïden
o Eventuele associatie met arteritis temporalis
 Oefentherapie?
o Individueel oefenschema: spiermassa en valreductie

Idiopatische inflammatoire myositis: Polymyositis en Dermatomyositis
 Wat?
o multisysteem aandoeningen die gekenmerkt worden door de gezamelijke kenmerken van proximale
skeletale spierzwakte en evidentie van spierinflammatie
 spierzwakte: karakteristiek symmetrisch en proximaal
o vnl vrouwen op alle leeftijden

, o Myositis
o Huid
 Typisch: verkleuring extensorzijde MCP, PIP, DIP (gottron papules); oogleden (heliotrope
rash) , V-sign (decollete)
 Typische rash tov aangezicht, nek, borst, extremiteiten
o Hart en longen
 beperkte zuurstofopname, moeheid en verminderde inspanningscapaciteit en cardiale
aantasting
o Calcinose
o Dermatomyositis: cave paraneoplasie
o 30% vd gevallen: myositis specifieke antistoffen
 Oefentherapie?
o Hoewel een heel zeldzame aandoening toch bestaan er evidence based recommendaties (obv
verschillende RCT) voor oefentherapie!: verbetering van aerobe capaciteit, verbetering van
spierzwakte, verbetering van beperking van activiteit, verbetering van kwaliteit van leven en disease
activity*

Systeemsclerose
 Wat?
o 3 hoofdkenmerken
 Fibrose
 Huid en inwendige organen
 verminderde zuurstof uitwisseling thv de longen, kortademigheid en verminderde
inspanningscapaciteit
 Vasculopathie
 fenomeen van Raynaud
o Kleurverandering die optreedt aan de extremiteiten bij expositie aan koude
of stress.
 Auto-immuniteit
 systeemsclerose specifieke auto-antilichamen
 Prevalentie
o 1/10 000
o Vnm vrouwen
 Classificatie
o beperkte huidaantasting of diffuse huidaantasting
o range of motion van gewrichten zal aantasten waardoor
patiënten tevens flexiecontracturen
o aantasting van alle inwendige organen
 Systeemaantasting
o reductie van functionele capaciteit en snelle vermoeibaarheid die een vicieuze cirkel starten
o daling geeft van gezondheids gerelateerde kwaliteit van leven
 Oefentherapie?
o Nog geen effectieve therpaie
o Medicijnen => evolutie van bepaalde inwendige orgaanaantastingen kunnen afremmen
o Revalidatie thuis als in ziekenhuis
o Aerobe oefentherapie in combo met weerstands, inspanningstolerantie, spierverterken, …
 Studie
o Multidimensioneel geïndividualiseerd trainingsprogramma dat thuis uitgevoerd werd invloed had op
de functionele capaciteit?
o duidelijk verschil over tijd zien in het voordeel van de behandelde groep voor 6 min wandelafstand,
spiersterkte van onderste en bovenste ledematen en handgrip
 => betere health related quality of life