Prof.
Van De Steene
Revalidatie en kinesitherapie van het musculosceletale stelsel: onderste lidmaat
Heup – theorie (Van De Steene)
1. Functionele anatomie van het heupgewricht
1.1 Inleiding
Heel veel bewegingen mogelijk in het heupgewricht à heupgewricht: caput femoris + acetabulum + labrum +
kapsel
Ë÷ËË÷
"
o Werking ligamenten ÷
Z-vormige ligamenten "
" "
11
°"
"" "" ""
"
.
" """
- Lig iliofemorale à remt retroflexie en adductie
- Lig pubofemorale à remt retroflexie, exorotatie en de abductie
- Lig ischiofemorale à remt retroflexie, endorotatie en abductie Iig ischiogemorale
.
# ctie
Anteflexie: ontspannen anterieur à flexie heup
Retroflexie: op rek anterieur à extensie heup
è Structureel is het heupgewricht een heel stabiel gewricht
^
CPP = alles in de heup op maximale spanning à Extensie + lichte endorotatie + abductie
è Elongatie kapsulair ligamenten
1.2 Belasting
Factoren belangrijk voor de load van dat gewricht:
- Zwaartekracht
- Oriëntatie botstukken
- Luchtdruk
- Ligamenten en spieren
o Zwaartekracht
• LG = lichaamsgewicht
• GRK = grondreactiekracht
è Geeft compressie in gewricht
Bv bij obése mensen, LG wordt groter waardoor GRK ook groter
wordt en krijgen we een heel grote druk (vaak voor operatie, pré-
operatief beleid = vermageren)
We kunnen GRK variëren door de ondergrond te veranderen (trampoline, airrex mat,
zandbak, …)
Bv zwemmen, 10% vh lichaamsgewicht komt nog op de gewrichten
o Oriëntatie botstukken
• Inclinatiehoek: 125° à Schacht van femur en caput daarop deze
hoek is de inclinatiehoek
§ Coxa valga >125° 0
valoja
→
§ Coxa vara <125° K → va# a
• Declinatiehoek: 10-25/30°
Kraakbeenoppervlakte beschikbaar voor flexie
Buigmoment door de gewrichtsreactiekracht
o Luchtdruk
• Negatieve druk in gewricht à aanzuigkracht
• Bv bij tracties om een separaties te geven, rekening houden dat er een luchtdruk aanwezig is
o Ligamenten en spieren
• Ventraal à krachtige ligamenten, weinig spieren
1
, Revalidatie en kinesitherapie van het musculosceletale stelsel: onderste lidmaat
• Dorsaal à spieren overheersen, weinig ligamenten
• Extensie = stabiel
• Flexie = instabiel
Dashboard trauma: anteflexie + adductie + exorotatie = meeste impact
• Adductiemoment: heupabductoren contraheren tijdens standfase
• Dwarse spieren = stabiliserend
• Lengtespieren = luxerend
Vaak bij artrose, zien we vaak adductoren verkorting/ hypertonie/ grote spanning à kijken bij
Patiënten of de adductoren niet verkort zijn of hypertonie zitten, spanning wegkrijgen om minder
druk te creëren in het gewricht à minder pijn
1.3 Osteokinematica
Goed nadenken of de femur tov het pelvis beweegt of omgekeerd.
OKK à femur tov pelvis (gefixeerd bekken)
GKK à pelvis tov femur (gefixeerde femur)
o Open keten
goede oeg
→
OKR
• Femur tov pelvis t
• Fl/Ext werken
• Abd/Add tegen te
• Exo/ Endo
o Gesloten keten
• Pelvis tov femur
• Ant tilt/ post tilt
• Lift aan 1 zijde
• Rot aan 1 zijde
'
Add
-
→
Abd
Lift pelvis rechts Anterieure rotatie rechts
à Add homolaterale zijde à exorotatie homolaterale zijde
à Abd heterolaterale zijde à endorotatie heterolaterale zijde
Bv. Hef R been: R Add + L Abd Bv draai over L schouder: R Exo + L Endo
Li
=
draaien nr
Cave: interactie lumbale WZ en heupmobiliteit ter compensatie
Lumbale WZ opvangen bij ext/ flexie beperking à ter compensatie bv. romp meebewegen om been naar
achter te brengen
Heup beweegt altijd in een keten MAAR: endorotatie in femur, verhoogde rek op mediaal compartiment +
adductie knie è verzwakte abductoren
2
Van De Steene
Revalidatie en kinesitherapie van het musculosceletale stelsel: onderste lidmaat
Heup – theorie (Van De Steene)
1. Functionele anatomie van het heupgewricht
1.1 Inleiding
Heel veel bewegingen mogelijk in het heupgewricht à heupgewricht: caput femoris + acetabulum + labrum +
kapsel
Ë÷ËË÷
"
o Werking ligamenten ÷
Z-vormige ligamenten "
" "
11
°"
"" "" ""
"
.
" """
- Lig iliofemorale à remt retroflexie en adductie
- Lig pubofemorale à remt retroflexie, exorotatie en de abductie
- Lig ischiofemorale à remt retroflexie, endorotatie en abductie Iig ischiogemorale
.
# ctie
Anteflexie: ontspannen anterieur à flexie heup
Retroflexie: op rek anterieur à extensie heup
è Structureel is het heupgewricht een heel stabiel gewricht
^
CPP = alles in de heup op maximale spanning à Extensie + lichte endorotatie + abductie
è Elongatie kapsulair ligamenten
1.2 Belasting
Factoren belangrijk voor de load van dat gewricht:
- Zwaartekracht
- Oriëntatie botstukken
- Luchtdruk
- Ligamenten en spieren
o Zwaartekracht
• LG = lichaamsgewicht
• GRK = grondreactiekracht
è Geeft compressie in gewricht
Bv bij obése mensen, LG wordt groter waardoor GRK ook groter
wordt en krijgen we een heel grote druk (vaak voor operatie, pré-
operatief beleid = vermageren)
We kunnen GRK variëren door de ondergrond te veranderen (trampoline, airrex mat,
zandbak, …)
Bv zwemmen, 10% vh lichaamsgewicht komt nog op de gewrichten
o Oriëntatie botstukken
• Inclinatiehoek: 125° à Schacht van femur en caput daarop deze
hoek is de inclinatiehoek
§ Coxa valga >125° 0
valoja
→
§ Coxa vara <125° K → va# a
• Declinatiehoek: 10-25/30°
Kraakbeenoppervlakte beschikbaar voor flexie
Buigmoment door de gewrichtsreactiekracht
o Luchtdruk
• Negatieve druk in gewricht à aanzuigkracht
• Bv bij tracties om een separaties te geven, rekening houden dat er een luchtdruk aanwezig is
o Ligamenten en spieren
• Ventraal à krachtige ligamenten, weinig spieren
1
, Revalidatie en kinesitherapie van het musculosceletale stelsel: onderste lidmaat
• Dorsaal à spieren overheersen, weinig ligamenten
• Extensie = stabiel
• Flexie = instabiel
Dashboard trauma: anteflexie + adductie + exorotatie = meeste impact
• Adductiemoment: heupabductoren contraheren tijdens standfase
• Dwarse spieren = stabiliserend
• Lengtespieren = luxerend
Vaak bij artrose, zien we vaak adductoren verkorting/ hypertonie/ grote spanning à kijken bij
Patiënten of de adductoren niet verkort zijn of hypertonie zitten, spanning wegkrijgen om minder
druk te creëren in het gewricht à minder pijn
1.3 Osteokinematica
Goed nadenken of de femur tov het pelvis beweegt of omgekeerd.
OKK à femur tov pelvis (gefixeerd bekken)
GKK à pelvis tov femur (gefixeerde femur)
o Open keten
goede oeg
→
OKR
• Femur tov pelvis t
• Fl/Ext werken
• Abd/Add tegen te
• Exo/ Endo
o Gesloten keten
• Pelvis tov femur
• Ant tilt/ post tilt
• Lift aan 1 zijde
• Rot aan 1 zijde
'
Add
-
→
Abd
Lift pelvis rechts Anterieure rotatie rechts
à Add homolaterale zijde à exorotatie homolaterale zijde
à Abd heterolaterale zijde à endorotatie heterolaterale zijde
Bv. Hef R been: R Add + L Abd Bv draai over L schouder: R Exo + L Endo
Li
=
draaien nr
Cave: interactie lumbale WZ en heupmobiliteit ter compensatie
Lumbale WZ opvangen bij ext/ flexie beperking à ter compensatie bv. romp meebewegen om been naar
achter te brengen
Heup beweegt altijd in een keten MAAR: endorotatie in femur, verhoogde rek op mediaal compartiment +
adductie knie è verzwakte abductoren
2
