Samenvatting Orthopedagogische Handelingsplanning

1. Methodisch handelen
1. Methodisch handelen (syllabus 2-6 + ppt)
- Methodisch handelen
- Werken met doelen
- De cyclus van het orthopedagogische handelen

1.1 Wat is methodisch handelen
Griekse ‘meta hodos’  de weg waarlangs, de manier van handelen
4 elementen
• doelgericht: gericht op ontwikkeling/handhaving, behouden van wat
er is
• bewust: niet louter intuïtief
• systematisch: stap voor stap
• procesmatig: volgens plan
is niet intuïtief!
o Orthopedagogisch handelen vertrekt altijd vanuit een vraag van de
cliënt  uit deze vraag worden samen doelstellingen gehaald waar
aan gewerkt kan worden
Reflectieve vraag : wanneer handel jij methodisch? Doelbewust handelen


1.2 Visies die methodisch handelen illustreren

• Ter Horst: POS vraag om actie
• Kok: vraagstellingstype vraagt om actie
• Broekaert: orthopedagogiek als handelingswetenschap

We vertrekken steeds van ons handelen met de cliënt (SAMEN handelen)
en moeten daar ook steeds naar terugkeren.
Er is een voortdurende wisselwerking tussen theorie en handelen.
Participatiemodel = samen met cliënt en netwerk
Waar willen we uitkomen?  dit zal ons handelen richten

1.3 Werken met doelen
• Een eerste belangrijke vraag is ‘wie is de persoon die je wenst te
ondersteunen, wat is zijn vraag, hoe kan je hem het best
ondersteunen ?’ (intake-gesprek)
• Het begrip doelgroep betekent: “die mensen, die we in ons werk be-
doel-en te bereiken”. (doelgroep-analyse)
• ! Belang van functionele relatie met de doelgroep (cf. afstand-
nabijheid
• Let op :niet mensen in vakjes plaatsen, elk persoon is uniek en
vraagt een geïndividualiseerde aanpak. Weet waar je naartoe wilt.

,1.4 De cyclus van het orthopedagogisch handelen
we plannen; we voeren uit; we evalueren; en we sturen bij.

1.4.1 Verschillende soorten plannen
Plannen
- Instellingsplan/beleidsplan = beschrijft de visie, doelstelling en
werkwijze van de voorziening
- Afdelingsplan = gaat in op de agogische doelen en werkzaamheden
die op de afdeling plaats vinden
- Activiteitenplan (individueel/groep) = beschrijft aanbod, doel en
werkwijze van activiteiten
- Individueel handelingsplan

Uitvoeren ( bij een activiteitenplan)
o Agogisch doel : in stand houden van motorische vaardigheden wordt
bereikt door een aantal concrete werkdoelen
o Begeleidingsstijl is belangrijk bij het uitvoeren van een activiteit
o Autoritair (begeleider bepaald alles)
o Democratisch = we beslissen samen
o Laisser-fair (veel vrijheid, weinig inbreng, begeleider doet niet
mee)
 wisselen tussen verschillende begeleidingsstijlen mag

Evalueren (bij een activiteitenplan)
- Productevaluatie  vooraf had je concrete werkdoelen
geformuleerd, deze moet je evaluseren
- Proces  was de beginsituatie correct, waren activiteiten goed
gekozen, heb je rekening gehouden met situaties,..? (aspecten
methodisch handelen)

Sturen bij

,2. handelingsplanning in het HV-
proces
1. Inleiding
• Van handelingsplanning (dynamisch proces) tot handelingsplan
(product: een geschreven/digitaal document)
• Andere termen (zorgplan, ondersteuningsplan, coachingsplan)
 Afhankelijk van doelgroep, setting ziet het plan er anders uit


2. Definitie van Rink
Handelingsplanning is het gebeuren in de instelling waarbij functionarissen
zich beraden over de manier waarop de leefsituatie van hun cliënten
verbeterd kan worden ten gevolge van hun eigen optreden naar de
cliënten toe.

Uitleg :
• Permanent gebeuren : belangrijk om te beseffen dat
handelingsplannig iets dynamisch is, het gaat om een permanent
gebeuren (= cyclisch proces)
• Beeldvorming
• Plannen
• Handelen
• Evalueren

• in de instelling : niet enkel residentiële sector, maar ook in de
ambulante sector is handelingsplanning een belangrijk concept

• Functionarissen : de vraag over wie het handelingsplanning moet
opstellen
• Deskundigheidsmodel = deskundige stelt
handelingsplanning op, bv hoofdopvoeder, psycholoog,
orthopedagoog. De teambegeleider moet dit plan vertalen en
overbrengen aan begeleiders
• Betrokkenheidsmodel = de ervaring van begeleiders staat
centraal (kunnen beroep doen op deskundigen, maar stellen
vaak zelf op)
• Participatiemodel = samen met de cliënt en netwerk komen
tot het opstellen van een plan. Cliënt en netwerk hebben veel
inspraak.

• Leefsituatie : cliënt is meer dan zijn/ haar probleem (KOST-
variabelen)
• Kind  wijst naar degenen die begeleid worden

, • Opvoeder  verwijst naar zij die de begeleiding uitvoeren
• Situatie  verwijst naar de hele situatie, context, omgeving

• Eigen optreden (SAMEN handelen – kwaliteitsvol, methodisch,
planmatig handelen)




3. Plaats hulpverlening in het hele hulpverleningsproces
• Procesfase 1: probleem stellen/signaleren (kan door cliënt zelf of
door zijn omgeving)
• Procesfase 2: probleemanalyse
 wat is er precies aan de hand?
 Echte vraag of ondersteuningsvragen cliënt/cliëntsysteem
(= netwerk om cliënt heen)
• Procesfase 3: ontwerpen van een hulpaanbod : verschillende fasen
 Duidelijk formulering hulpvraag/hulpvragen
 Indicatiestelling
Ø Aan wie?
Ø Waar?
Ø Hoelang?
Procesfasen komen aan bod in intakegesprek: start handelingsplanning


4. Een cyclisch proces
• Hulpverlening = probleem – probleemanalyse – hulpaanbod
• Handelingsplanning = beeld – plan – handelen – evalueren
• Handelingsplanning = diagnostiek – besluitvorming – planning –
evaluatie
• Voorkeur: Assessment (niet enkel diagnostiek, maar ook
subjectieve beleving) – planning – implementatie (uitvoeren
in de praktijk) – evaluatie
In elke model is er een cyclisch proces

5.Verschillende fasen
van de regulatieve
cyclus van
handelingsplanning


1. Beeldvorming
2. Plannen: het
formuleren van
doelstellingen en
opmaken
actieplannen