Natuurkunde H8 elektromotor en dynamo
8.1 introductie
Magnetisme
Magneet met kant naar noorden= noordpool
Magneet met kant naar het zuiden= zuidpool
Aantrekken= noordpool + zuidpool
Afstoten= noordpool + noordpool/ zuidpool+ zuidpool
Als je een magneet breekt krijgt elk stuk weer een noordpool en een zuidpool
Ijzeren voorwerp= blijven niet altijd magnetisch
- Richtingen magnetische gebiedjes ongeordend, magnetische werking heft elkaar op aan de
buitenkant
Permanente magneten= materialen die magnetisch zijn en blijven (magneetstaal, luidsprekers,
kompassen, elektromotoren)
- Atomen zijn zodanig met elkaar verbonden dat grote groepen atomen, microscopisch kleine
magnetische gebiedjes vormen
Elektromagneet= geïsoleerde stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern zorgt voor elektrische
stroom in magnetisme
Permanente magneten
- Gemaakt van legeringen moeilijk magnetiseerbaar, magnetisme lang vasthouden (ook bij
hoge temperatuur)
In het- niet gemagnetiseerde materiaal= richtingen van magnetische gebiedjes ongeordend
opheffen magnetische werking aan buitenkant
Door onderlinge magnetische krachten blijven magnetische gebiedjes enige tijd dezelfde richting
houden, ook als de magneet weggehaald is door warmtebeweging verdwijnt de ordening
langzamerhand
Magnetische werking sterkst bij noordpool en zuidpool (noordpool meestal rood)
Magnetische zuidpool= geografische Noordpool, magnetische noordpool= geografische Zuidpool
Het kompas en het magnetische veld
Richtende werking van de magneet= magnetisch veld (met veldlijnen)
- Veldlijnen lopen buiten een magneet van de noordpool naar de zuidpool
- Veldlijnen snijden elkaar nooit
, - De richting van een magnetisch veldlijn geeft de richting aan waarin de noordpool van een
draaibare naaldmagneet op die plaats wijst. Kompasnaald gaat in de richting van de raaklijn
aan de veldlijn staan
8.2 magnetische velden
Aardmagnetisch veld
Binnenste aarde= grote staafmagneet zuidpool bij geografische Noordpool
Richting van het veld= richting waarin de noordpool van de kompasnaald wijst
- De richting kan je dus vinden met behulp van magnetische veldlijnen
De sterkte bepaald hoe hard een kompasnaaldje in de veldrichting wordt gedwongen
- Magnetische veldsterkte (B) met je met een magneetveldsensor
- Eenheid= tesla (T)
- In Midden-Europa ong= 5,10^-5 T
- Pool staafmagneetje= ong 0,1 T
Magnetische veldsterkte= vectorgrootheid
- Magnetische veldsterktes van beide magneten als vectoren samenstellen
parallellogramconstructie
Magnetisch veld van een spoel en van een rechte stroomdraad
Stroomspoel= geïsoleerde stroomdraad
- Buiten spoel= magneetveld zelfde als bij staafmagneet
- Binnen spoel= magnetische veldlijnen evenwijdig
Rechterhandregel= de gekromde vingers van je rechterhand wijzen in de draairichting van de
elektrische stroom door de windingen. Je uitgestoken duim geeft de richting aan van de magnetische
veldlijnen binnen de spoel.
- Richting duim geeft de noordpool
Elektromagneet= kern van weekijzer + stroomspoel
Rechte stroomdraad = (zwak) magneetveld om zich heen
- Veldlijnen zijn cirkels in een vlak loodrecht op de stroomdraad
- Geen noord- en zuidpool
- Veldlijnen zijn doorlopende lijnen
Rechterhandregel= de duim wijst in de richting van de elektrische stroom en de gekromde vingers
geven de richting aan van het magnetisch veld om de stroomdraad
8.1 introductie
Magnetisme
Magneet met kant naar noorden= noordpool
Magneet met kant naar het zuiden= zuidpool
Aantrekken= noordpool + zuidpool
Afstoten= noordpool + noordpool/ zuidpool+ zuidpool
Als je een magneet breekt krijgt elk stuk weer een noordpool en een zuidpool
Ijzeren voorwerp= blijven niet altijd magnetisch
- Richtingen magnetische gebiedjes ongeordend, magnetische werking heft elkaar op aan de
buitenkant
Permanente magneten= materialen die magnetisch zijn en blijven (magneetstaal, luidsprekers,
kompassen, elektromotoren)
- Atomen zijn zodanig met elkaar verbonden dat grote groepen atomen, microscopisch kleine
magnetische gebiedjes vormen
Elektromagneet= geïsoleerde stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern zorgt voor elektrische
stroom in magnetisme
Permanente magneten
- Gemaakt van legeringen moeilijk magnetiseerbaar, magnetisme lang vasthouden (ook bij
hoge temperatuur)
In het- niet gemagnetiseerde materiaal= richtingen van magnetische gebiedjes ongeordend
opheffen magnetische werking aan buitenkant
Door onderlinge magnetische krachten blijven magnetische gebiedjes enige tijd dezelfde richting
houden, ook als de magneet weggehaald is door warmtebeweging verdwijnt de ordening
langzamerhand
Magnetische werking sterkst bij noordpool en zuidpool (noordpool meestal rood)
Magnetische zuidpool= geografische Noordpool, magnetische noordpool= geografische Zuidpool
Het kompas en het magnetische veld
Richtende werking van de magneet= magnetisch veld (met veldlijnen)
- Veldlijnen lopen buiten een magneet van de noordpool naar de zuidpool
- Veldlijnen snijden elkaar nooit
, - De richting van een magnetisch veldlijn geeft de richting aan waarin de noordpool van een
draaibare naaldmagneet op die plaats wijst. Kompasnaald gaat in de richting van de raaklijn
aan de veldlijn staan
8.2 magnetische velden
Aardmagnetisch veld
Binnenste aarde= grote staafmagneet zuidpool bij geografische Noordpool
Richting van het veld= richting waarin de noordpool van de kompasnaald wijst
- De richting kan je dus vinden met behulp van magnetische veldlijnen
De sterkte bepaald hoe hard een kompasnaaldje in de veldrichting wordt gedwongen
- Magnetische veldsterkte (B) met je met een magneetveldsensor
- Eenheid= tesla (T)
- In Midden-Europa ong= 5,10^-5 T
- Pool staafmagneetje= ong 0,1 T
Magnetische veldsterkte= vectorgrootheid
- Magnetische veldsterktes van beide magneten als vectoren samenstellen
parallellogramconstructie
Magnetisch veld van een spoel en van een rechte stroomdraad
Stroomspoel= geïsoleerde stroomdraad
- Buiten spoel= magneetveld zelfde als bij staafmagneet
- Binnen spoel= magnetische veldlijnen evenwijdig
Rechterhandregel= de gekromde vingers van je rechterhand wijzen in de draairichting van de
elektrische stroom door de windingen. Je uitgestoken duim geeft de richting aan van de magnetische
veldlijnen binnen de spoel.
- Richting duim geeft de noordpool
Elektromagneet= kern van weekijzer + stroomspoel
Rechte stroomdraad = (zwak) magneetveld om zich heen
- Veldlijnen zijn cirkels in een vlak loodrecht op de stroomdraad
- Geen noord- en zuidpool
- Veldlijnen zijn doorlopende lijnen
Rechterhandregel= de duim wijst in de richting van de elektrische stroom en de gekromde vingers
geven de richting aan van het magnetisch veld om de stroomdraad
