Samenvatting NN VWO 5 poëzie en formuleren

Nieuw Nederlands VWO 5 Poëzie
en Formuleren
Beeldspraak:
- Vergelijking = tussen beeld en object met een verbindingswoord: als, zoals, net als,
evenals, lijken
- Asyndetische vergelijking = tussen beeld en object zonder verbindingswoord
- Metafoor = vergelijking zonder object of verbindingswoord
- Personificatie = levenloze zaak wordt als leven voorgesteld
- Synesthesie = waarneming van twee verschillende zingtuigen met elkaar
gecombineerd
- Metonymia = beeld benoemt een opvallende eigenschap of kenmerk van het object
(geen overeenkomst). Voorbeelden:
 Deel in plaats van geheel (pars pro toto)
 Geheel in plaats van deel (totum pro parte)
 Materiaal in plaats van product
 Maker van product in plaats van product
 Stuk serviesgoed in plaats van wat erin of op zit
 Merknaam of productieplaats in plaats van product

Stijlfiguren:
- Redenen om te gebruiken:
 Je wat ‘lichter’ of ‘zwaarder’ uitdrukken
 Bepaalde woorden extra nadruk geven
 De lezer aan het denken zetten
 Een grappig effect bereiken
 Een belezen (geleerde) indruk maken
- Soorten:
 Eufemisme = verzachtende uitdrukking om harde of grove termen te vermijden
 Understatement = ernstige/ grote zaken als minder ernstig/ groot verstellen (niet
om te verzachten)
 Litotes = ontkenning van het tegendeel
 Ironie = milde vorm van spot
 Hyperbool = een overdrijving
 Prolepsis = vooropplaatsing van een zinsdeel daarna een verwijswoord
 Anticipatie = iets eerst voorlopig aanduiden met een verwijswoord en pas later in
de tekst noemen
 Repetitio = herhaling van hetzelfde woord
 Anafoor = meerdere zinnen achter elkaar beginnen met dezelfde woorden
 Tautologie = een begrip wordt herhaald door middel van synoniemen
 Pleonasme = eigenschap in een woord wordt extra benadrukt
 Enumeratie = een (lange) opsomming
 Opsomming in drieën = opsomming van drie elementen
 Drieslag = vaste combinatie
 Climax = elementen in opsomming nemen in sterkte toe