Samenvatting Handelingsplanning : LES 6 : COMPETENTIEMODEL SLOT & SPANJAARD

HANDELINGSPLANNING VANUIT HET
QUALITY OF LIFE DENKEN
LES 6 : COMPETENTIEMODEL SLOT & SPANJAARD

1. HISTORIEK

- Ontstaan in de jaren ‘70 als reactie op:
1. Stoornissenmodel: problemen van jongeren en gezinnen zijn een vorm van
psychopathologie
o De focus lag op de beperking/stoornis  behandelen aan de hand van
psychotherapie
2. Gedragstherapeutische interventies werden te veel gebruikt om stoornissen te
verminderen en te weinig om nieuw, adequaat gedrag te leren…
o Bv. interventies worden te veel gebruikt om een kind te doen stoppen met slaan 
leer het kind om op een sociaal aanvaardbare manier te uiten hoe hij zich voelt
o Bv. Stimulus – respons – consequentie
 Stimulus: Jantje eet graag snoep
 Respons: op zoek naar alternatieven bv. snoep stelen
 Consequentie: opgenomen worden door de politie (komt in aanraking met
politie)
o Afleren van ongewenst gedrag  aanleren van nieuw adequaat gedrag
o Aanleren van vaardigheden



1.1. COMPETENTIEMODEL

- Aan de grondslag van de competentievergroting ligt het competentiemodel
 Wat is competentie vergroten?
o We willen mensen sterker en weerbaarder maken, we willen ze empoweren in het
hanteren van alledaagse situaties
o Beter voorbereiden op taken die voorkomen in het alle daagse leven bv.
werkhouding, leerhouding, zelfredzaam zijn, vrienden maken…  door het
uitbreiden van vaardigheden
o Competentievergroting door mensen te versterken en meer vaardigheden aanleren
om alledaagse taken (ontwikkelingstaken) te kunnen uitvoeren

-  gebaseerd op:
 1. Leertheorieën
o Gedrag aanleren of afleren
 2. Ontwikkelingspsychologie
o Wat kan je van het kind verwachten op een bepaalde leeftijd? Hoe ontwikkelt
iemand?
o Spreken over sociaal competentiemodel (=Aanleren van sociale vaardigheden) 
vaak ligt hierop de focus
 Bv. Jongere gericht aanleren om op tijd thuis te zijn, zich aan afspraken
houden

- Kracht van competentiemodel: het richt zich op het versterken van potentiële krachten die er al zijn bij
de jongere en hier voortdurend op aanspreken

,  Leuk om aangesproken te worden op dingen die je al kan!
 Bv. Delinquent gedrag is een gevolg van een gebrek aan sociale vaardigheden




2. COMPETENTIEGERICHT WERKEN VOOR WIE OF WAAR?

- Ambulant en (semi-) residentieel: o.a.
 Jeugdinrichtingen
o Bv. bijzondere jeugdbijstand
o Jongeren begeleiden en bepaalde vaardigheden aanleren
 Psychiatrie
o Versterken en ondersteunen van de gezonde kant, rehabilitatie
 Kamerbegeleiding
o Aanleren van zelfstandig koken, voor zichzelf zorgen, woning onderhouden…
 Begeleid wonen
 Justitieel werk
o Voorbeeld van alternatieve sancties
o Bv. werken met leerstraffen, taakstraffen  je leert hier dingen uit
o Bv. vandalisme
 Jeugddelinquenten
 Personen met verstandelijke beperking
o Bepaalde competenties/vaardigheden aanleren
 Personen met autisme
o Richten op sociale vaardigheden
 …

- Kan gebruikt worden individueel of in groep

- Kan gebruikt worden bij kinderen maar ook bij ouders en gezinnen

- Richten op vergroten van vaardigheden
 Sociale, probleemoplossende, emotionele… vaardigheden

- Moet competentiegericht geformuleerd worden




2.1. UIT ONDERZOEK SLOT EN SPANJAARD

- Agressie, delinquentie en probleemgedrag zijn moeilijk te veranderen

- Gedragstherapeutisch HV is de meest succesvolle

- Meest succesvolle programma’s zijn gericht op het aanleren van vaardigheden die jongeren in staat
stellen beter te functioneren in het alledaagse leven