Als fysiotherapeut wordt er bij instabiliteit, actieve instabiltiet bedoeld, omdat alleen die beïnvloedbaar is
door de therapeuten.
Multi-directioneel
Dit is meerdere richtingen op, zoals bij polar type 3
Uni-directioneel
Dit is een richting op, zoals bij polar type 1
Toepassing op de schouderregio
Het schoudergewricht is een bewegend gewricht. De schouder heeft een kleine, redelijk ondiepe cavitas
glenoidalis en een grote bolvormig caput humeri. De vormsluiting is hierdoor kleiner dan bijvoorbeeld een
kniegewricht. De spieren in de schouder spelen een belangrijke rol in de totale stabiliteit (krachtsluiting).
De spieren van de schoudergordel worden onderverdeeld in de 5P’s.
Als fysiotherapeut moet er gelet worden op de inhiberende invloed van pijn op de stabiliteit. Het actieve
systeem en het neurogene systeem zullen nadelig beïnvloed worden dor de stoornis pijn.
Taak 2 Revalidatie van de instabiele schouder
Rol van actieve stabiliteitstraining
Bekijk eerst stabiliteit en instabiliteit
Wanneer de spieren rondom de schouder (5P’s) gaat trainen, dan creëer je meer krachtsluiting, waardoor
de schouder actief stabiele wordt. Dus de actieve/functionele stabiliteit wordt dan verbeterd.
SPADI
- Dit staat voor Shoulder Pain and Disability Index.
- Het is een vragenlijst van 13 items waarvan 5 op pijn en 8 op beperkingen in activiteiten.
- Hoe hoger de score des te groter de pijn/beperking in activiteit
- Het doel is evaluatief/effectief
- Normgegeven is 0-100.
Patiënten-instructie: met deze vragenlijst wordt de mate van pijn en van uw schouder en de ondervonden beperkingen door uw schouder
gedurende de afgelopen week in kaart gebracht. Wij willen u verzoeken bij alle vragen een antwoord te omcirkelen dat het meest uw situatie
weergeeft. Wanneer u één of meerder van de beschreven activiteiten eigenlijk nooit uitvoert, beeld u zich dat in hoeveel moeite het u zou
kosten wanneer u de activiteit op dit moment zou moeten uitvoeren.
Pijn Beperking in activiteit
De pijn op zijn hevigst 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw haren wassen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Wanneer u op de pijnlijke zijde ligt 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw rug wassen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Reikend naar iets op een hoge plank 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Een hemd aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Het aanraken van de achterkant v/d nek 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Een shirt met knopen aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Duwen met de pijnlijke arm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw broek aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Een object op een hoge plank plaatsen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Een zwaar object dragen van 5 kg 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Iets pakken uit uw achterzak
LSI
- Staat voor Limb Symmetrie Index
- Dit is om te bepalen of een revaliderende sporter klaar is om weer te gaan sporten. Er wordt
gebruik gemaakt van perfomance- en krachttesten
score aangedane zijde
- x 100 %
score niet −aangedane zijde
- <15% is er krachtvermindering
, Principes van Ophey
Het revalidatieproces van Ophey is opgebouwd uit principes
Principe 1: patiënt staat centraal
De anamnese is een belangrijke stap. Er moet op basis van patroonherkenning een toetsbare
fysiotherapeutische diagnose opgesteld worden. Bij inventariseren staat het functioneringsprobleem
centraal. Het verloop van de therapie en evaluatie op functie- en activiteitenniveau is van belang.
Hulpmiddelen voor een uitstekende evaluatie zijn o.a. PSK en SPADI
Principe 2: optimale artrogene mobiliteit
Een goed functionerend glenohumeraal gewricht heeft voldoende mobiliteit nodig. Het bepalen van
eventuele artrogene beperking is geen eenvoudige zaak. Een hulpmiddel hiervoor is het bepalen van de
totale bewegingsuitslag in rotatie. De optelsom van exo- en endorotatie aan de dominante zijde moet
overeenkomen met optelsom aan de niet-dominante zijde
Principe 3: primaire oorzaken en secundaire stoornissen behandelen
Vaak wordt vergeten dat er een aanleiding is geweest voor het ontstaan van de klachten, maar dat de
patiënt na weken of maanden klachten allerlei secundaire stoornissen ontwikkelt. Vaak zijn deze klachten
proximaal te vinden. Bijvoorbeeld hypertonie in de m. trapezius pars descendens of een artrogene
beperking van het glenohumeraal gewricht. Deze secundaire stoornissen kunnen de klachten in stand
houden.
Principe 4: revalidatie verloopt van proximaal naar distaal
Ook ligt de oorzaak van de klachten in de subacromiale ruimte is in veel gevallen nodig de therapie van
proximaal naar distaal te laten verlopen.
Preparators -> pivoters -> protectors -> positioners -> propellors
Principe 5: optimale intermusculaire coördinatie
Krachtenkoppels in de schouder zorgen voor stabiliteit van de scapula en een goede centralisatie van het
caput humeri. Krachtenkoppels zijn spieren met een tegenovergestelde functie die door optimale timing
en rekrutering elkaar krachten neutraliseren. Agonist – antagonist
Het samenspel tussen m. serratus anterior aan de ene kant en mm. rhomboideii met m. trapezius
zorgen voor een gecontroleerde laterorotatie tijdens de abductie-elevatie beweging.
Het samenspel tussen de exo- en endorotatoren van het glenohumerale gewricht. Door het
samenspel tussen m. infraspinatus en m. teres minor aan de ene kant en de m. subscapularis aan
de andere kant wordt het caput humeri optimaal gecentraliseerd in de cavitas glenoidales.
Een derde relevant krachtenkoppel is het samenspel tussen cranialiserende en caudaliserende
spieren. Concreet gaat het om de m. deltoideus aan de ene kant en de rotatorenmanchette samen
met de m. biceps brachii caput longum aan de andere kant.
De 5 P’s
1. Pivoters: verantwoordelijk voor pivoteren van schouderblad
- Serratus anterior
- Mm. rhomboideus
- Mm. trapezius
2. Protectors: oefenen een centraliserend invloed uit op het caput humeri
- Rotator cuff: supraspinatus, infraspinatus, teres minor, subscapularis
- Biceps brachii
3. Positioners: positioneren de humerus
- Deltoideus
- Supraspinatus
4. Propellors: verantwoordelijk voor beweging glenohumeraal gewricht
- Pectoralis major
- Latissimus dorsi
5. Preparators: spieren onderste extremiteit.
door de therapeuten.
Multi-directioneel
Dit is meerdere richtingen op, zoals bij polar type 3
Uni-directioneel
Dit is een richting op, zoals bij polar type 1
Toepassing op de schouderregio
Het schoudergewricht is een bewegend gewricht. De schouder heeft een kleine, redelijk ondiepe cavitas
glenoidalis en een grote bolvormig caput humeri. De vormsluiting is hierdoor kleiner dan bijvoorbeeld een
kniegewricht. De spieren in de schouder spelen een belangrijke rol in de totale stabiliteit (krachtsluiting).
De spieren van de schoudergordel worden onderverdeeld in de 5P’s.
Als fysiotherapeut moet er gelet worden op de inhiberende invloed van pijn op de stabiliteit. Het actieve
systeem en het neurogene systeem zullen nadelig beïnvloed worden dor de stoornis pijn.
Taak 2 Revalidatie van de instabiele schouder
Rol van actieve stabiliteitstraining
Bekijk eerst stabiliteit en instabiliteit
Wanneer de spieren rondom de schouder (5P’s) gaat trainen, dan creëer je meer krachtsluiting, waardoor
de schouder actief stabiele wordt. Dus de actieve/functionele stabiliteit wordt dan verbeterd.
SPADI
- Dit staat voor Shoulder Pain and Disability Index.
- Het is een vragenlijst van 13 items waarvan 5 op pijn en 8 op beperkingen in activiteiten.
- Hoe hoger de score des te groter de pijn/beperking in activiteit
- Het doel is evaluatief/effectief
- Normgegeven is 0-100.
Patiënten-instructie: met deze vragenlijst wordt de mate van pijn en van uw schouder en de ondervonden beperkingen door uw schouder
gedurende de afgelopen week in kaart gebracht. Wij willen u verzoeken bij alle vragen een antwoord te omcirkelen dat het meest uw situatie
weergeeft. Wanneer u één of meerder van de beschreven activiteiten eigenlijk nooit uitvoert, beeld u zich dat in hoeveel moeite het u zou
kosten wanneer u de activiteit op dit moment zou moeten uitvoeren.
Pijn Beperking in activiteit
De pijn op zijn hevigst 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw haren wassen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Wanneer u op de pijnlijke zijde ligt 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw rug wassen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Reikend naar iets op een hoge plank 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Een hemd aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Het aanraken van de achterkant v/d nek 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Een shirt met knopen aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Duwen met de pijnlijke arm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uw broek aantrekken 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Een object op een hoge plank plaatsen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Een zwaar object dragen van 5 kg 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Iets pakken uit uw achterzak
LSI
- Staat voor Limb Symmetrie Index
- Dit is om te bepalen of een revaliderende sporter klaar is om weer te gaan sporten. Er wordt
gebruik gemaakt van perfomance- en krachttesten
score aangedane zijde
- x 100 %
score niet −aangedane zijde
- <15% is er krachtvermindering
, Principes van Ophey
Het revalidatieproces van Ophey is opgebouwd uit principes
Principe 1: patiënt staat centraal
De anamnese is een belangrijke stap. Er moet op basis van patroonherkenning een toetsbare
fysiotherapeutische diagnose opgesteld worden. Bij inventariseren staat het functioneringsprobleem
centraal. Het verloop van de therapie en evaluatie op functie- en activiteitenniveau is van belang.
Hulpmiddelen voor een uitstekende evaluatie zijn o.a. PSK en SPADI
Principe 2: optimale artrogene mobiliteit
Een goed functionerend glenohumeraal gewricht heeft voldoende mobiliteit nodig. Het bepalen van
eventuele artrogene beperking is geen eenvoudige zaak. Een hulpmiddel hiervoor is het bepalen van de
totale bewegingsuitslag in rotatie. De optelsom van exo- en endorotatie aan de dominante zijde moet
overeenkomen met optelsom aan de niet-dominante zijde
Principe 3: primaire oorzaken en secundaire stoornissen behandelen
Vaak wordt vergeten dat er een aanleiding is geweest voor het ontstaan van de klachten, maar dat de
patiënt na weken of maanden klachten allerlei secundaire stoornissen ontwikkelt. Vaak zijn deze klachten
proximaal te vinden. Bijvoorbeeld hypertonie in de m. trapezius pars descendens of een artrogene
beperking van het glenohumeraal gewricht. Deze secundaire stoornissen kunnen de klachten in stand
houden.
Principe 4: revalidatie verloopt van proximaal naar distaal
Ook ligt de oorzaak van de klachten in de subacromiale ruimte is in veel gevallen nodig de therapie van
proximaal naar distaal te laten verlopen.
Preparators -> pivoters -> protectors -> positioners -> propellors
Principe 5: optimale intermusculaire coördinatie
Krachtenkoppels in de schouder zorgen voor stabiliteit van de scapula en een goede centralisatie van het
caput humeri. Krachtenkoppels zijn spieren met een tegenovergestelde functie die door optimale timing
en rekrutering elkaar krachten neutraliseren. Agonist – antagonist
Het samenspel tussen m. serratus anterior aan de ene kant en mm. rhomboideii met m. trapezius
zorgen voor een gecontroleerde laterorotatie tijdens de abductie-elevatie beweging.
Het samenspel tussen de exo- en endorotatoren van het glenohumerale gewricht. Door het
samenspel tussen m. infraspinatus en m. teres minor aan de ene kant en de m. subscapularis aan
de andere kant wordt het caput humeri optimaal gecentraliseerd in de cavitas glenoidales.
Een derde relevant krachtenkoppel is het samenspel tussen cranialiserende en caudaliserende
spieren. Concreet gaat het om de m. deltoideus aan de ene kant en de rotatorenmanchette samen
met de m. biceps brachii caput longum aan de andere kant.
De 5 P’s
1. Pivoters: verantwoordelijk voor pivoteren van schouderblad
- Serratus anterior
- Mm. rhomboideus
- Mm. trapezius
2. Protectors: oefenen een centraliserend invloed uit op het caput humeri
- Rotator cuff: supraspinatus, infraspinatus, teres minor, subscapularis
- Biceps brachii
3. Positioners: positioneren de humerus
- Deltoideus
- Supraspinatus
4. Propellors: verantwoordelijk voor beweging glenohumeraal gewricht
- Pectoralis major
- Latissimus dorsi
5. Preparators: spieren onderste extremiteit.
