Samenvatting Voeding Biologie voor jou VWO

Biologie Voeding VWO
BS 2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt
Voedingsstoffen: vervullen functies in het lichaam als brandstof en/of bouwstof.
 Zes groepen: koolhydraten, vetten, eiwitten, vitamines, mineralen en water


Dieet moet voldoen aan 3 voedingsbehoeften:
 Chemische energie voor cellulaire processen
 ATP voor processen zoals DNA replicatie en celdeling
 Nodig voor stofwisseling: nutriënten zoals koolhydraten, eiwitten en vetten
 Bouwstoffen voor organische moleculen
 voor biosynthese heeft organisme koolstof (zoals een suiker) en stikstof (zoals
eiwit) nodig
 Essentiele nutriënten
 Nutriënten die een organisme niet zelf kan vormen zoals aminozuren, vetzuren,
vitaminen en mineralen
 Nodig voor cellulaire processen in de vorm van enzymsubstraat, co-enzymen en
factoren


Eiwitten/proteïne:
 polymeren van een groot aantal aminozuurmoleculen
 belangrijke bouwstoffen
 transport

 niet essentiële aminozuren  kunnen indien nodig door het lichaam zelf gemaakt
worden door transaminering (= zelf aminozuren
maken door een restgroep of NH2 groep
over te plaatsen)




 essentiële aminozuren  kunnen niet of onvoldoende door het lichaam gemaakt
worden, het is essentieel dat deze in de voeding zitten.
(staan in binas)


koolhydraten:

,  Monosachariden
 Glucose, fructose, desoxyribose
 Disachariden
 Maltose, sucrose
 Polysachariden
 Zetmeel, glycogeen, cellulose condensatiereactie

 Dienen als:
 Brandstof: 1g  17 kJ energie
 Bouwstof: bijv. desoxyribose (DNA)
 Voedingsvezels: belangrijk voor darmwerking
en stoelgang, geeft snel een vol gevoel.


Vetten:
 Vet(triglyceriden): glycerol met 3 vetzuren
 Enkele vetzuren zijn essentieel zoals linolzuur
 Brandstof: 1g  38 kJ energie
 Bouwstoffen: bestanddeel voor membranen
 Verzadigd: bezitten het maximaal aantal H-atomen 
rechte structuur
 Kokosolie, dierlijk vet, roomboter

 Onverzadigd: bevat niet het maximaal aantal h
atomen en heeft door een of meerdere dubbele
verbindingen geen rechte structuur
 Plantaardige vetten zoals zonnebloemolie,
olijfolie e.d.

Cholesterol: in celmembranen  tussen membranen zitten
cholesterol zodat celmembranen stabiel zijn.

Lichaam bestaat voor 60% uit water
Nodig voor:
 Bouwstof voor lichaamscellen
 Oplosmiddel voor allerlei stoffen


Vitamines:
organische stoffen die in kleine hoeveelheden onmisbaar zijn voor de celstofwisseling (o.a.
als co-enzym)
 Provitaminen: zijn stoffen in je voedsel waar je lichaam vitamine uit kan maken
 Vet oplosbaar (bijv. vitamine A en D)
 Wateroplosbaar (bijv. vitamine(s) B en C)

Mineralen:
zouten die nodig zijn in kleine hoeveelheden voor processen in het lichaam
 Bouwestoffen: de ionen van deze mineralen worden gebruikt als bouwstoffen
 Spoorelementen: mineralen die in zeer kleine hoeveelheden nodig zijn voor het goed
verlopen van stofwisselingsprocessen
 Bijv. jodium voor functioneren van schildklier
BS 5 Het verteringsstelsel van de mens

Voedingsstoffen bevinden zich in het externe milieu.