Gebarentaalwetenschap
Een inleiding
Anne baker, Beppie van den Bogaerde, Roland Pfau en
Trude Schermer
Eerst druk, vierde oplage (2021)
Samenvatting hoofdstuk 8:
Lexicon
Inhoud
8.1 Inleiding............................................................................................................................................2
8.2 Wat kan een gebaar zijn?.................................................................................................................2
8.3 Vorm en betekenis: iconiciteit..........................................................................................................2
8.4 Het frozen en productive lexicon......................................................................................................3
8.5 Gebarenwoordenboeken..................................................................................................................3
8.6 Betekenis en betekenisrelaties.........................................................................................................4
8.7 Metaforen en idioom........................................................................................................................5
, 8.1 Inleiding
In het boek wordt bij een gebaar gebruik gemaakt van een glos. Dit geeft informatie over de
vorm van het gebaar. Het is gerelateerd aan de betekenis van het gebaar. Het is geen
letterlijke vertaling naar gesproken woord, maar wel een relatie ermee.
Dit wordt gebruikt om een gebaar makkelijk op te schrijven en dit gebruiken ze omdat
gebarentaal niet een officiele schriftelijke taal kent. Hiervoor hebben ze wel notatiesystemen
(paragraaf 1.7 en 10.5).
Nadeel glos: het doet vaak geen volledig recht aan de betekenis van het gebaar.
8.2 Wat kan een gebaar zijn?
Er is een verschil tussen gebaren en gesticulaties.
Uit hoofdstuk 1.4:
Gesticulaties: deze term wordt gebruikt om deze te onderscheiden van gebaren die in
een gebarentaal voorkomen. Dit zijn gebaren die horende mensen automatisch maken
bij iets wat ze zeggen.
Voor goed steekt iedereen bijvoorbeeld een duim op
In Nederland zeggen we 'lekker' en schudden onze hand langs ons hoofd, in Jordanië
betekent dit 'gek'
Niet alle gebaren horen bij een gebarentaal.
Pantomime: een gebaar die niet acceptabel is voor een gebarentaal. Het heeft namelijk
geen duidelijke handvorm, beweging, palm- of vingeroriëntatie.
Voorwaarde om wel een acceptabel gebaar te zijn:
Gebaar wordt gemaakt met de handen of met het niet-manuele deel. Als dit gedaan
wordt, heeft het gebaar een locatie, handvorm en palm- en vingeroriëntatie, beweging
en eventueel een niet-manueel deel
Een gebaar moet een duidelijke te omschrijven betekenis hebben. Dit is vooral voor
inhoudsgebaren, of functiegebaren.
Betekenis van een gebaar is conventioneel: er is een afspraak gegroeid over de betekenis
van een gebaar door gebarengebruikers.
8.3 Vorm en betekenis: iconiciteit
Woorden hebben een vorm en betekenis en de relatie hiertussen is vaak willekeurig of
arbitrair. Een relatie wordt gevormd door de overeenkomst tussen geluid van de referent en
de uitspraak van uit woord bijvoorbeeld, denk aan koekoek's vogel.
Een relatie komt vaker voor in gebaren dan in gesproken taal, dit komt doordat gebaren
visueel zijn.
Referent: datgene waar het woord naar verwijst.
Arbitrair: er is geen relatie tussen vorm en betekenis van een woord of gebaar, ook wel
willekeurig
Iconisch: er is een relatie tussen de vorm van het gebaar en de betekenis ervan.
Dit kan cultureel verbonden zijn en dus verschillend bij iedere cultuur, maar ook als
generatie kan dit verschillen. Sommige gebaren zijn 'vroeger' ontstaan omdat het toen
Een inleiding
Anne baker, Beppie van den Bogaerde, Roland Pfau en
Trude Schermer
Eerst druk, vierde oplage (2021)
Samenvatting hoofdstuk 8:
Lexicon
Inhoud
8.1 Inleiding............................................................................................................................................2
8.2 Wat kan een gebaar zijn?.................................................................................................................2
8.3 Vorm en betekenis: iconiciteit..........................................................................................................2
8.4 Het frozen en productive lexicon......................................................................................................3
8.5 Gebarenwoordenboeken..................................................................................................................3
8.6 Betekenis en betekenisrelaties.........................................................................................................4
8.7 Metaforen en idioom........................................................................................................................5
, 8.1 Inleiding
In het boek wordt bij een gebaar gebruik gemaakt van een glos. Dit geeft informatie over de
vorm van het gebaar. Het is gerelateerd aan de betekenis van het gebaar. Het is geen
letterlijke vertaling naar gesproken woord, maar wel een relatie ermee.
Dit wordt gebruikt om een gebaar makkelijk op te schrijven en dit gebruiken ze omdat
gebarentaal niet een officiele schriftelijke taal kent. Hiervoor hebben ze wel notatiesystemen
(paragraaf 1.7 en 10.5).
Nadeel glos: het doet vaak geen volledig recht aan de betekenis van het gebaar.
8.2 Wat kan een gebaar zijn?
Er is een verschil tussen gebaren en gesticulaties.
Uit hoofdstuk 1.4:
Gesticulaties: deze term wordt gebruikt om deze te onderscheiden van gebaren die in
een gebarentaal voorkomen. Dit zijn gebaren die horende mensen automatisch maken
bij iets wat ze zeggen.
Voor goed steekt iedereen bijvoorbeeld een duim op
In Nederland zeggen we 'lekker' en schudden onze hand langs ons hoofd, in Jordanië
betekent dit 'gek'
Niet alle gebaren horen bij een gebarentaal.
Pantomime: een gebaar die niet acceptabel is voor een gebarentaal. Het heeft namelijk
geen duidelijke handvorm, beweging, palm- of vingeroriëntatie.
Voorwaarde om wel een acceptabel gebaar te zijn:
Gebaar wordt gemaakt met de handen of met het niet-manuele deel. Als dit gedaan
wordt, heeft het gebaar een locatie, handvorm en palm- en vingeroriëntatie, beweging
en eventueel een niet-manueel deel
Een gebaar moet een duidelijke te omschrijven betekenis hebben. Dit is vooral voor
inhoudsgebaren, of functiegebaren.
Betekenis van een gebaar is conventioneel: er is een afspraak gegroeid over de betekenis
van een gebaar door gebarengebruikers.
8.3 Vorm en betekenis: iconiciteit
Woorden hebben een vorm en betekenis en de relatie hiertussen is vaak willekeurig of
arbitrair. Een relatie wordt gevormd door de overeenkomst tussen geluid van de referent en
de uitspraak van uit woord bijvoorbeeld, denk aan koekoek's vogel.
Een relatie komt vaker voor in gebaren dan in gesproken taal, dit komt doordat gebaren
visueel zijn.
Referent: datgene waar het woord naar verwijst.
Arbitrair: er is geen relatie tussen vorm en betekenis van een woord of gebaar, ook wel
willekeurig
Iconisch: er is een relatie tussen de vorm van het gebaar en de betekenis ervan.
Dit kan cultureel verbonden zijn en dus verschillend bij iedere cultuur, maar ook als
generatie kan dit verschillen. Sommige gebaren zijn 'vroeger' ontstaan omdat het toen
