BLOK 3
Hormonen
- Hormoon : in het lichaam gevormde chemische stof die via bloed
gaat, regelt orgaan of weefsel. Het zijn boodschappers die aan een
, receptor kleeft, soort van puzzel op het membraam van een cel of
cytoplasma, waardoor de cel de boodschap gaat kopiëren.
- Endocriene klieren : klier binnen bloedbaan
- Exocriene klieren : klier buiten bloedbaan, uitwendig
- Pancreas is zowel endocrien als exocrien > vertering van het eten
en zorgen voor de suikergehalte in je bloed is endocrien, en maakt
enzymen (sap) aan voor de vertering van de voedsel > exocrien =
het sap
- Peptide hormonen : gemaakt op basis van eiwitten, waterachtig, zijn
voor rode bloedcellen, spiermassa en groeihormoon. Kunnen niet
door membranen heen, zoeken receptoren op het membraan
- Steroïde : vet oplosbaar, wordt gemaakt uit cholesterol. Zijn voor de
testosteron, cortison, aldosteron, en oestrogeen
- De 6 belangrijke hormoonklieren :
1. Hypofyse (voorkwab en achterkwab)
2. Schildklier / thyreoid
3. Bijschildklieren
4. Bijnieren
5. Mannelijke en vrouwelijke geslachtsklieren
6. Alvleesklier / pancreas met de eilandjes van Langerhans
- Hypofyse : weegt 0,5 gram en niet groter dan een erwt, bestaat uit 2
delen en ligt onder de hersenen in het Turkse zadel (uitholling van
het wiggenbeen) Zonder hypofyse kan je lichaam geen hormonen
aanmaken.
- Voorkwab : maakt de hormonen
- Achterkwab : maakt niets, slaat alleen onderstaande
hormonen op
-
- FSH : Follikel Stimulerend Hormoon
, - ADH : anti diuretisch hormoon – urine producerende hormoon : zorgt
ervoor dat urine omlaag krijgt. Hoe hoger de ADH, hoe minder urine
je hebt. Als je ADH laag is, dan plas je veel. Werkt op de nieren.
- Oxytocine: ‘knuffelhormoon’; wekt weeën op, zorgt voor binding tussen
moeder&baby, en afgifte van melk. Werkt op glad spierweefsel in
borsten en baarmoeder.
- Aldosteron komt van de bijnierschors en werkt op de nieren
Hormoon Werkt op Functie
Groeihormoon Hele lichaam - Lentegroei botten
- Ontwikkeling
spierweefsel
Bijnierschors Stimulerend Bijnierschors Stimuleren van productie van
hormoon (ACTH) o.a. aldosteron en cortisol
Schildklier stimuleren Schildklier Stimuleren van productie
hormoon (TSH) thyroxine
Geslachtsklier stimulerend Eierstokken FSH : stimuleert follikelrijping
hormoon (FSH en LH) Zaadballen en ovulatie/productie van
zaadcellen.
LH : stimuleert productie van
progesteron/testosteron
Prolactine Borstklier Stimuleert de melksecretie
Hypofyse maakt de volgende hormonen aan :
Hypothalamus : controleert autonome zenuwstelsel en het endocriene
systeem. Regelt temperatuur, RR etc. Verbinding hypofyse met
hersenstam.
Feedbackmechanisme : hypothalamus werkt met hypofyse. Ze werken ook
samen met de autonome zenuwstelsel.
Schildklier : zorgt voor verbranding in rust. Noemt ook wel
grondstofwisseling of basaalmetabolisme. Ligt tegen het strottenhoofd,
bestaat uit 2 lobben die met elkaar verbonden zijn. Heeft jodium nodig
voor ontwikkeling en productie.
- Thyroxine maakt schildklier aan. Heet ook T4.
- TSH : wordt door hypofyse gemaakt. Als die verhoogt is, is T4
verlaagd. Dat is dan hypo. Dus TSH zelf zegt niet alles, T4 is ook
belangrijk. Dat is bepalend.
- Snelle schildklier : ziekte van Graves > medicatie of operatie met
bestraling (schildklier kleiner maken)
- Trage schildklier : ziekte van Hashimoto > medicatie
Bij te snelle schildklier is medicatie : thyreostatica ; merk > thiamazol of
>strumazol
Bij te trage schildklier is medicatie : thyreomimetica ; merk >
levothyroxine, >thryax
Hormonen
- Hormoon : in het lichaam gevormde chemische stof die via bloed
gaat, regelt orgaan of weefsel. Het zijn boodschappers die aan een
, receptor kleeft, soort van puzzel op het membraam van een cel of
cytoplasma, waardoor de cel de boodschap gaat kopiëren.
- Endocriene klieren : klier binnen bloedbaan
- Exocriene klieren : klier buiten bloedbaan, uitwendig
- Pancreas is zowel endocrien als exocrien > vertering van het eten
en zorgen voor de suikergehalte in je bloed is endocrien, en maakt
enzymen (sap) aan voor de vertering van de voedsel > exocrien =
het sap
- Peptide hormonen : gemaakt op basis van eiwitten, waterachtig, zijn
voor rode bloedcellen, spiermassa en groeihormoon. Kunnen niet
door membranen heen, zoeken receptoren op het membraan
- Steroïde : vet oplosbaar, wordt gemaakt uit cholesterol. Zijn voor de
testosteron, cortison, aldosteron, en oestrogeen
- De 6 belangrijke hormoonklieren :
1. Hypofyse (voorkwab en achterkwab)
2. Schildklier / thyreoid
3. Bijschildklieren
4. Bijnieren
5. Mannelijke en vrouwelijke geslachtsklieren
6. Alvleesklier / pancreas met de eilandjes van Langerhans
- Hypofyse : weegt 0,5 gram en niet groter dan een erwt, bestaat uit 2
delen en ligt onder de hersenen in het Turkse zadel (uitholling van
het wiggenbeen) Zonder hypofyse kan je lichaam geen hormonen
aanmaken.
- Voorkwab : maakt de hormonen
- Achterkwab : maakt niets, slaat alleen onderstaande
hormonen op
-
- FSH : Follikel Stimulerend Hormoon
, - ADH : anti diuretisch hormoon – urine producerende hormoon : zorgt
ervoor dat urine omlaag krijgt. Hoe hoger de ADH, hoe minder urine
je hebt. Als je ADH laag is, dan plas je veel. Werkt op de nieren.
- Oxytocine: ‘knuffelhormoon’; wekt weeën op, zorgt voor binding tussen
moeder&baby, en afgifte van melk. Werkt op glad spierweefsel in
borsten en baarmoeder.
- Aldosteron komt van de bijnierschors en werkt op de nieren
Hormoon Werkt op Functie
Groeihormoon Hele lichaam - Lentegroei botten
- Ontwikkeling
spierweefsel
Bijnierschors Stimulerend Bijnierschors Stimuleren van productie van
hormoon (ACTH) o.a. aldosteron en cortisol
Schildklier stimuleren Schildklier Stimuleren van productie
hormoon (TSH) thyroxine
Geslachtsklier stimulerend Eierstokken FSH : stimuleert follikelrijping
hormoon (FSH en LH) Zaadballen en ovulatie/productie van
zaadcellen.
LH : stimuleert productie van
progesteron/testosteron
Prolactine Borstklier Stimuleert de melksecretie
Hypofyse maakt de volgende hormonen aan :
Hypothalamus : controleert autonome zenuwstelsel en het endocriene
systeem. Regelt temperatuur, RR etc. Verbinding hypofyse met
hersenstam.
Feedbackmechanisme : hypothalamus werkt met hypofyse. Ze werken ook
samen met de autonome zenuwstelsel.
Schildklier : zorgt voor verbranding in rust. Noemt ook wel
grondstofwisseling of basaalmetabolisme. Ligt tegen het strottenhoofd,
bestaat uit 2 lobben die met elkaar verbonden zijn. Heeft jodium nodig
voor ontwikkeling en productie.
- Thyroxine maakt schildklier aan. Heet ook T4.
- TSH : wordt door hypofyse gemaakt. Als die verhoogt is, is T4
verlaagd. Dat is dan hypo. Dus TSH zelf zegt niet alles, T4 is ook
belangrijk. Dat is bepalend.
- Snelle schildklier : ziekte van Graves > medicatie of operatie met
bestraling (schildklier kleiner maken)
- Trage schildklier : ziekte van Hashimoto > medicatie
Bij te snelle schildklier is medicatie : thyreostatica ; merk > thiamazol of
>strumazol
Bij te trage schildklier is medicatie : thyreomimetica ; merk >
levothyroxine, >thryax
