Van” rust-roest” naar “competentie”
Het competentie-model, de verpleegkundige gaat competenties aansporen.
Van absolute naar kwaliteitsvolle levensverwachting. Oudere van de toekomst:
internetgebruiker, hoger opgeleid, multicultureel, bereisd en/of allochtoon → gaan meer
uitleg vragen
Zorg aan ouderen van morgen
- Zorg op maat
- Zoveel mogelijk inspraak
- Informatie naar patiënt en familie
- Culturele eigenheid
- Maximaal comfort
- Meer aandacht voor sociale
Concreet zal verpleegkundige ouderenzorg idealiter dus gekenmerkt zijn door “3 C’s”:
Continuïteit, Creativiteit en Communicatie.
Natuurlijke en pathologische veroudering
Natuurlijke veroudering = biologische klok
Pathologische veroudering = veroudering op ‘gang’ zetten met ziektes ed
Verouderen is gebaseerd op genetica en levensstijl, biologische leeftijd hangt niet
samen met kalenderleeftijd (geen specifieke leeftijd op veroudering)
Gerontologie versus geriatrie
Gerontologie = wetenschap die zich bezighoudt met natuurlijke veroudering van
volwassenen en met gevolgen van veroudering op individueel en op sociaal vlak.
Geriatrie = geneeskunde die bezig is met preventie, diagnostiek en behandeling van
ziekten die samenhangen met veroudering. Zoals ouderdomsziektes: Alzheimer,
ouderdomsdiabetes
Veroudering geeft na een tijd functionele achteruitgang en grotere kans op ziektes
(ouderdomsziekten + gewone ziektes zoals infecties,…)
Het geriatrisch risicoprofiel
Multipathologie
Treedt slijtage op + kwetsbaarder (gedaalde homeostase → minder reserve) en
meer complicaties.
Polyfarmacie
“a pill for every ill’ → +4 geneesmiddelen/dag + vaak vergissingen voor bij inname.
Veranderde farmacologie (absorptie, distributie, eliminatie)
Psychosociale vereenzaming
Niet veel mensen waarmee ze in contact komen, minder (klein)kinderen, vrienden
die ook ziek worden, minder gehuwden en meer echtscheidingen
, Het normaal verouderingsproces
Atrofie als sleutel bij verouderingsprocessen. Atrofie bij organen = verlies aan
functionele cellen binnen een orgaan. Geeft implicaties voor werking van
orgaansystemen bij de oudere.
Elk lichaamssysteem
- Anatomie/normaal functioneren (kort)
- Veroudering
- Implicaties verpleegkundige ouderenzorg
De huid
Veroudering van de huid is zichtbare veroudering + vormt barrière naar buitenwereld.
De huidveroudering
Veroudering opperhuid
De basale cellaag verliest delingscapaciteit → huid trager herstellen bij wonden,
traumatische zowel als chirurgische.
Papillen vlakken af → zorgen voor verankering van opperhuid aan lederhuid. Epidermis
geraakt zo sneller los bij kwetsuren → makkelijk ontstaan skin tears
Veroudering lederhuid
Collageenvezels gaan breken in lederhuid = rimpels = meest typische. Huid wordt dunner
door afname aantal elastische vezels → sommige organen kwetsbaar.
De zweetklieren verschrompelen= minder zweten = minder warmte afvoeren. Bij extreme
hitte lopen zij een groter risico op oververhitting en shock.
De apocriene zweetklieren en talgklieren atrofiëren (oksel en de liesstreek) → minder
last van vieze geuren behalve schimmels in huidplooien, droge huid
Verminderde aanmaak nieuwe cellen bij haarfollikels → dunner en trager groeiende
haren Grijs = verlies aan melaninepigment → erfelijk bepaald
De zenuwuiteinden (in lederhuid) verminderen in aantal → veel minder gevoelig aan
pijn- en temperatuurprikkels.
bloedvaatjes in de lederhuid atrofiëren geleidelijk aan = verminderde circulatie → bleke
huid hebben en sneller koud
Veroudering onderhuids bindweefsel
De onderhuidse bindweefsellaag neemt toe door toename van onderhuids vet ter
hoogte van de buik, de dijen en de heupen. Op bepaalde delen van het lichaam eerder
sprake van atrofie van huidlaag: de handen en het aangezicht van ouderen tonen zich
daardoor vaak ‘beenderig’. Op heel hoge leeftijd kan het bovendien lijken dat deze
tendens van dikkere vetlaag zich omkeert, dit vooral doordat de spierlaag en de
spiermassa op deze leeftijd vaak vermindert.
Invloed van UV-stralen
Verouderingsproces versneld door de zonlicht (UV- stralen) verstoren celstructuur van
de huid en kunnen basale epithelioma en melanomen geven.
Het competentie-model, de verpleegkundige gaat competenties aansporen.
Van absolute naar kwaliteitsvolle levensverwachting. Oudere van de toekomst:
internetgebruiker, hoger opgeleid, multicultureel, bereisd en/of allochtoon → gaan meer
uitleg vragen
Zorg aan ouderen van morgen
- Zorg op maat
- Zoveel mogelijk inspraak
- Informatie naar patiënt en familie
- Culturele eigenheid
- Maximaal comfort
- Meer aandacht voor sociale
Concreet zal verpleegkundige ouderenzorg idealiter dus gekenmerkt zijn door “3 C’s”:
Continuïteit, Creativiteit en Communicatie.
Natuurlijke en pathologische veroudering
Natuurlijke veroudering = biologische klok
Pathologische veroudering = veroudering op ‘gang’ zetten met ziektes ed
Verouderen is gebaseerd op genetica en levensstijl, biologische leeftijd hangt niet
samen met kalenderleeftijd (geen specifieke leeftijd op veroudering)
Gerontologie versus geriatrie
Gerontologie = wetenschap die zich bezighoudt met natuurlijke veroudering van
volwassenen en met gevolgen van veroudering op individueel en op sociaal vlak.
Geriatrie = geneeskunde die bezig is met preventie, diagnostiek en behandeling van
ziekten die samenhangen met veroudering. Zoals ouderdomsziektes: Alzheimer,
ouderdomsdiabetes
Veroudering geeft na een tijd functionele achteruitgang en grotere kans op ziektes
(ouderdomsziekten + gewone ziektes zoals infecties,…)
Het geriatrisch risicoprofiel
Multipathologie
Treedt slijtage op + kwetsbaarder (gedaalde homeostase → minder reserve) en
meer complicaties.
Polyfarmacie
“a pill for every ill’ → +4 geneesmiddelen/dag + vaak vergissingen voor bij inname.
Veranderde farmacologie (absorptie, distributie, eliminatie)
Psychosociale vereenzaming
Niet veel mensen waarmee ze in contact komen, minder (klein)kinderen, vrienden
die ook ziek worden, minder gehuwden en meer echtscheidingen
, Het normaal verouderingsproces
Atrofie als sleutel bij verouderingsprocessen. Atrofie bij organen = verlies aan
functionele cellen binnen een orgaan. Geeft implicaties voor werking van
orgaansystemen bij de oudere.
Elk lichaamssysteem
- Anatomie/normaal functioneren (kort)
- Veroudering
- Implicaties verpleegkundige ouderenzorg
De huid
Veroudering van de huid is zichtbare veroudering + vormt barrière naar buitenwereld.
De huidveroudering
Veroudering opperhuid
De basale cellaag verliest delingscapaciteit → huid trager herstellen bij wonden,
traumatische zowel als chirurgische.
Papillen vlakken af → zorgen voor verankering van opperhuid aan lederhuid. Epidermis
geraakt zo sneller los bij kwetsuren → makkelijk ontstaan skin tears
Veroudering lederhuid
Collageenvezels gaan breken in lederhuid = rimpels = meest typische. Huid wordt dunner
door afname aantal elastische vezels → sommige organen kwetsbaar.
De zweetklieren verschrompelen= minder zweten = minder warmte afvoeren. Bij extreme
hitte lopen zij een groter risico op oververhitting en shock.
De apocriene zweetklieren en talgklieren atrofiëren (oksel en de liesstreek) → minder
last van vieze geuren behalve schimmels in huidplooien, droge huid
Verminderde aanmaak nieuwe cellen bij haarfollikels → dunner en trager groeiende
haren Grijs = verlies aan melaninepigment → erfelijk bepaald
De zenuwuiteinden (in lederhuid) verminderen in aantal → veel minder gevoelig aan
pijn- en temperatuurprikkels.
bloedvaatjes in de lederhuid atrofiëren geleidelijk aan = verminderde circulatie → bleke
huid hebben en sneller koud
Veroudering onderhuids bindweefsel
De onderhuidse bindweefsellaag neemt toe door toename van onderhuids vet ter
hoogte van de buik, de dijen en de heupen. Op bepaalde delen van het lichaam eerder
sprake van atrofie van huidlaag: de handen en het aangezicht van ouderen tonen zich
daardoor vaak ‘beenderig’. Op heel hoge leeftijd kan het bovendien lijken dat deze
tendens van dikkere vetlaag zich omkeert, dit vooral doordat de spierlaag en de
spiermassa op deze leeftijd vaak vermindert.
Invloed van UV-stralen
Verouderingsproces versneld door de zonlicht (UV- stralen) verstoren celstructuur van
de huid en kunnen basale epithelioma en melanomen geven.
