Hoofdstuk 5 – Voortplanting van mensen
5.1 – Primaire en secundaire geslachtskenmerken
Primaire geslachtskenmerken zijn al bij de geboorte aanwezig.
Secundaire geslachtskenmerken → typerende sekseverschillen die onder invloed van
geslachtshormonen tijdens de groei van het individu tot ontwikkeling komen.
5.2 – Mannelijke voortplantingsorganen
Penis
Testes (teelballen, zaadballen);
Bijballen
Zaadleiders
Zaadblaasjes
Prostaat
5.2.1 – Penis
De penis bevat drie zwellichamen, die uit sponsachtig bindweefsel bestaan.
Erectie → veel bloedtoevoer naar zwellichamen
Voorhuid → Huid van de penis die als een dubbellaag over de eikel heen ligt
Smegma → wittige vette stof gevormd in de plooien van de voorhuid. Het houdt de
eikel glad en soepel.
5.5.2 – Testes en spermacelontwikkeling
In balzak liggen de testes → spermacellen ontwikkelen en rijpen (spermatogenese) &
leydigcellen die testosteron produceren.
1. Spermatogonia
o Diploïd
o Buitenkant van de wand van zaadbuisjes
Sertolicellen → voedende en ondersteunende functie
2. Spermatocyten
o Tijdens puberteit door hormonen
o Mitotische delingen
3. Spermatiden
o Door meiose
o Haploïd
4. Spermacellen
o Door differentiëren
5. Afgevoerd naar de bijbal (opslagplaats)
, 5.2.3 – Zaadleiders, prostaat en zaadblaasjes
Via de linker- en rechterlies lopen de zaadleiders vanaf de bijballen naar de buikholte.
Via een boog gaan ze langs de blaas en komen in de prostaat bij elkaar, waar ze in de
urinebuis uitmonden samen met de afvoerbuisjes van de zaadblaasjes
De prostaat ligt onder de blaas, rondom de urinebuis. De prostaat produceert
prostaatvocht. Naast de prostaat liggen de zaadblaasjes, die zaadvocht produceren.
Het bevat fructose (energiebron voor spermacellen)
Sperma = prostaatvocht en zaadvocht
5.2.4 – Erectie, geslachtsgemeenschap en zaadlozing
Als de penis ritmisch heen en weer beweegt in de vagina, worden zenuwuiteinden in de
penis geprikkeld. Dit doet de seksuele opwinding verder toenemen, wat kan leiden tot
een ejaculatie (zaadlozing), meestal gepaard gaand met een orgasme.
5.3 – Vrouwelijke geslachtsorganen
Eierstokken
Eitrechters met de eileiders;
Baarmoeder
Vagina
5.3.1 – Eierstokken en eicelontwikkeling
Eierstokken (ovaria):
Afgifte eicellen
o Elk eicelmoedercel in kleine blaasje, primaire follikel
o Eicelrijping begint met meiose 1
Productie vrouwelijke hormonen
1. Ovulatie = Graafse follikel (follikel is rijp) → knapt open & eicel vrij
2. Eicel opgevangen door eitrechter
3. Door eileider naar baarmoeder
o Geen bevruchting → opgeruimd door witte bloedcellen
o Bevruchting → versmelting met spermacel, daarna meiose 2
Slechts 1 van de 4 cellen na meiose 1 en 2 wordt rijp, de overige 3, poollichaampjes,
gaan te gronde.
Voor ovulatie → Graafse follikel maakt oestrogeen
Na ovulatie → cellen van de wand van de lege follikel gaan delen en wordt een
hormoonklier, het gele lichaam. Het maakt nu progesteron
5.1 – Primaire en secundaire geslachtskenmerken
Primaire geslachtskenmerken zijn al bij de geboorte aanwezig.
Secundaire geslachtskenmerken → typerende sekseverschillen die onder invloed van
geslachtshormonen tijdens de groei van het individu tot ontwikkeling komen.
5.2 – Mannelijke voortplantingsorganen
Penis
Testes (teelballen, zaadballen);
Bijballen
Zaadleiders
Zaadblaasjes
Prostaat
5.2.1 – Penis
De penis bevat drie zwellichamen, die uit sponsachtig bindweefsel bestaan.
Erectie → veel bloedtoevoer naar zwellichamen
Voorhuid → Huid van de penis die als een dubbellaag over de eikel heen ligt
Smegma → wittige vette stof gevormd in de plooien van de voorhuid. Het houdt de
eikel glad en soepel.
5.5.2 – Testes en spermacelontwikkeling
In balzak liggen de testes → spermacellen ontwikkelen en rijpen (spermatogenese) &
leydigcellen die testosteron produceren.
1. Spermatogonia
o Diploïd
o Buitenkant van de wand van zaadbuisjes
Sertolicellen → voedende en ondersteunende functie
2. Spermatocyten
o Tijdens puberteit door hormonen
o Mitotische delingen
3. Spermatiden
o Door meiose
o Haploïd
4. Spermacellen
o Door differentiëren
5. Afgevoerd naar de bijbal (opslagplaats)
, 5.2.3 – Zaadleiders, prostaat en zaadblaasjes
Via de linker- en rechterlies lopen de zaadleiders vanaf de bijballen naar de buikholte.
Via een boog gaan ze langs de blaas en komen in de prostaat bij elkaar, waar ze in de
urinebuis uitmonden samen met de afvoerbuisjes van de zaadblaasjes
De prostaat ligt onder de blaas, rondom de urinebuis. De prostaat produceert
prostaatvocht. Naast de prostaat liggen de zaadblaasjes, die zaadvocht produceren.
Het bevat fructose (energiebron voor spermacellen)
Sperma = prostaatvocht en zaadvocht
5.2.4 – Erectie, geslachtsgemeenschap en zaadlozing
Als de penis ritmisch heen en weer beweegt in de vagina, worden zenuwuiteinden in de
penis geprikkeld. Dit doet de seksuele opwinding verder toenemen, wat kan leiden tot
een ejaculatie (zaadlozing), meestal gepaard gaand met een orgasme.
5.3 – Vrouwelijke geslachtsorganen
Eierstokken
Eitrechters met de eileiders;
Baarmoeder
Vagina
5.3.1 – Eierstokken en eicelontwikkeling
Eierstokken (ovaria):
Afgifte eicellen
o Elk eicelmoedercel in kleine blaasje, primaire follikel
o Eicelrijping begint met meiose 1
Productie vrouwelijke hormonen
1. Ovulatie = Graafse follikel (follikel is rijp) → knapt open & eicel vrij
2. Eicel opgevangen door eitrechter
3. Door eileider naar baarmoeder
o Geen bevruchting → opgeruimd door witte bloedcellen
o Bevruchting → versmelting met spermacel, daarna meiose 2
Slechts 1 van de 4 cellen na meiose 1 en 2 wordt rijp, de overige 3, poollichaampjes,
gaan te gronde.
Voor ovulatie → Graafse follikel maakt oestrogeen
Na ovulatie → cellen van de wand van de lege follikel gaan delen en wordt een
hormoonklier, het gele lichaam. Het maakt nu progesteron
