Methoden en onderzoek
Deductief redeneren: de conclusie logisch onontkoombaar volgt uit de vooronderstellingen
dat iets waar is. Deze vooronderstellingen zijn de uitgangspunten voor een syllogisme of een
voorwaardelijk opgebouwde redenering.
Bv: alle mensen zijn sterfelijk, ik ben een mens dus ik ben sterfelijk
Syllogisme: logica of redenering afkomstig uit filosofie bestaande uit 3 proposities:
- Majorpremisse
- Minorpremisse
- Conclusie
Syllogisme kan geldig of ongeldig zijn
Inductief redeneren: theorie op grond van empirisch onderzoek, op basis van specifieke
waarnemingen. Er wordt een hypothese opgebouwd (nulhypothese, H0). Deze worden
getoetst aan nieuwe observaties waardoor de hypothese al dan niet verworpen wordt. Er is
altijd twijfel over de betrouwbaarheid en er moet rekening gehouden worden met de
toevalsfout.
Bv: ik zie 17 witte zwanen dus alle zwanen zijn wit
Karakteristieken van wetenschappelijk onderzoek
Systemische manier
De wetenschappelijke methode is een systemische manier van probleemoplossing en
uitbreiding van persoonlijke kennis. De onderzoeker gaat systematisch te werk. Hij vertrekt
vanuit een probleemstelling, deze definieert, een onderzoeksplan opstelt en info verzamelt
om het probleem te beschrijven, verklaren, voorspellen of beheersen.
Controle
De onderzoeker gaat zodanig te werk dat de storende factoren minimaal zijn en het proces is
controleerbaar en dus ook reproduceerbaar
Generaliseerbaarheid
De mate waarin de resultaten van het onderzoek waaraan een klein aantal mensen meedoet
doorgetrokken kunnen worden naar alle mensen op wie het onderzoeksonderwerp van
toepassing is. Het is een toetssteen voor de kwaliteit van een onderzoek.
Doel van wetenschappelijk onderzoek
- Kennis toenemen
Types onderzoek:
- Werkelijkheid beschrijven: via observaties beschrijven en ordenen (beschrijvend
onderzoek = descriptief onderzoek)
- Exploratie: gaat een stap verder dan descriptief onderzoek. De onderzoeker probeert
relaties te ontdekken. Beïnvloedende factoren, effecten, oorzaken. Dit soort
onderzoek toont een relatie aan en geen oorzakelijkheid (exploratief)
1
, - Verklaren: belangrijk in opbouw van theorieën omdat verklarend onderzoek
aantoont op welke manier fenomenen met elkaar in verband staan. Dit door
inferentiële analyses. (inferentieel)
- Toetsend onderzoek: toetst een idee of hypothese uit een bepaalde theorie. De
onderzoeker wil weten of de uitspraak onjuist is. Het gaat om vergelijkingen
(toetsend)
- Meta-analyserend onderzoek: resultaten van eerder uitgevoerde onderzoeken
worden samengenomen om een preciezere uitspraak te doen over bepaalde theorie
(meta-analyse)
Beperkingen van wetenschappelijk onderzoek
- Tijd en financiële middelen
- Omvang
- Ethisch en moreel: niet alle onderzoeksmethoden zijn acceptabel
- Complexiteit van mens: onderzoek naar gedrag en attitudes
Onderzoeksteekproef: aantal mensen dat meedoet aan onderzoek. Deze mensen zijn
uitgezocht omdat ze representatief zijn voor groep waarop onderzoek zich richt (populatie).
Het onderzoeksopzet
De grote lijnen
- Conceptdiagram van onderzoek vertrekt vanuit inductieve redenering
- Vanuit observaties worden hypotheses opgebouwd die getoetst worden aan nieuwe
observaties om zo te beslissen of de vooropgestelde hypothese al dan niet zal
verworpen worden
- De onzekerheid wordt gemeten door een zekerheidsdrempel, daarna wordt de
hypothese verworpen of aanvaard
-
Stappen binnen onderzoekscyclus
- Probleemstelling en specifieke onderzoeksvraag
- Literatuuronderzoek: wat is er gekend over het probleem
- Ontwerpen onderzoeksdesign: hoe uitvoeren en volgens welke methode
- Populatie en steekproef: duidelijke omschrijving van betrokken onderzoekspopulatie
om daarna te bepalen welk deel van de populatie wordt geselecteerd voor de proef
- Gegevensverzameling: onderzoek uitvoeren
2
, - Gegevensverwerking: gegevens ordenen en afhankelijk van aard van de gegevens
wordt analysemethode gekozen (kwantitatief of kwalitatief)
- Interpretatie en conclusie: resultaten worden kritisch bekeken en vergeleken en er
wordt nagegaan in hoeverre de hypothese ondersteund wordt door
onderzoeksresultaten
- Publicatie: bekendmaken resultaten en conclusie
Onderzoeksvraag en onderzoeksdoel
Kan ontstaan vanuit:
- Klinisch probleem
- Discussie
- Nieuw concept of diagnostisch middel testen
- Vraag uit lectuur nagaan
Van idee naar probleemstelling tot onderzoeksvraag
1. Idee
2. Probleemstelling
3. Onderzoeksvraag (hoofdvraag + deelvragen)
Kenmerken van onderzoeksvraag/doel/objectieven:
- Onderzoekbaar: vraagvorm is beantwoordbaar
- Volledig: te meten variabelen, patienten/problemen, tijd
- Eenduidig: genoeg specifiek
- Relevant
- Eenvoudig
- Correct geformuleerd
Een onderzoeksvraag bevat: (pico)
- Een duidelijk omschreven probleem, populatie of patientengroep (p)
- Interventie: een duidelijke hypothetische oorzaak (de verklarende factor, I)
- Comparison: vergelijkende verklarende factor (vergelijkende interventie, C)
- Outcome: een duidelijk meetbaar verwacht gevolg (O)
- Eventueel tijd of respons factor
SMART: gebruikt voor het definiëren van een onderzoeksdoel
- Specifiek
- Meetbaar
- Acceptabel
- Realistisch
- Tijdsgebonden
De hypothese
Hypothese: veronderstelling van een mogelijk toestand of voorspelling over de samenhang
van variabelen. Zal door middel van onderzoek worden aanvaard of verworpen.
- Omdat een hypothese moeilijk te toetsen is, maakt men gebruik van indirecte
bewijsvoering. Je vermoedt dat er iets aan de hand is maar je redeneert vanuit de
3
Deductief redeneren: de conclusie logisch onontkoombaar volgt uit de vooronderstellingen
dat iets waar is. Deze vooronderstellingen zijn de uitgangspunten voor een syllogisme of een
voorwaardelijk opgebouwde redenering.
Bv: alle mensen zijn sterfelijk, ik ben een mens dus ik ben sterfelijk
Syllogisme: logica of redenering afkomstig uit filosofie bestaande uit 3 proposities:
- Majorpremisse
- Minorpremisse
- Conclusie
Syllogisme kan geldig of ongeldig zijn
Inductief redeneren: theorie op grond van empirisch onderzoek, op basis van specifieke
waarnemingen. Er wordt een hypothese opgebouwd (nulhypothese, H0). Deze worden
getoetst aan nieuwe observaties waardoor de hypothese al dan niet verworpen wordt. Er is
altijd twijfel over de betrouwbaarheid en er moet rekening gehouden worden met de
toevalsfout.
Bv: ik zie 17 witte zwanen dus alle zwanen zijn wit
Karakteristieken van wetenschappelijk onderzoek
Systemische manier
De wetenschappelijke methode is een systemische manier van probleemoplossing en
uitbreiding van persoonlijke kennis. De onderzoeker gaat systematisch te werk. Hij vertrekt
vanuit een probleemstelling, deze definieert, een onderzoeksplan opstelt en info verzamelt
om het probleem te beschrijven, verklaren, voorspellen of beheersen.
Controle
De onderzoeker gaat zodanig te werk dat de storende factoren minimaal zijn en het proces is
controleerbaar en dus ook reproduceerbaar
Generaliseerbaarheid
De mate waarin de resultaten van het onderzoek waaraan een klein aantal mensen meedoet
doorgetrokken kunnen worden naar alle mensen op wie het onderzoeksonderwerp van
toepassing is. Het is een toetssteen voor de kwaliteit van een onderzoek.
Doel van wetenschappelijk onderzoek
- Kennis toenemen
Types onderzoek:
- Werkelijkheid beschrijven: via observaties beschrijven en ordenen (beschrijvend
onderzoek = descriptief onderzoek)
- Exploratie: gaat een stap verder dan descriptief onderzoek. De onderzoeker probeert
relaties te ontdekken. Beïnvloedende factoren, effecten, oorzaken. Dit soort
onderzoek toont een relatie aan en geen oorzakelijkheid (exploratief)
1
, - Verklaren: belangrijk in opbouw van theorieën omdat verklarend onderzoek
aantoont op welke manier fenomenen met elkaar in verband staan. Dit door
inferentiële analyses. (inferentieel)
- Toetsend onderzoek: toetst een idee of hypothese uit een bepaalde theorie. De
onderzoeker wil weten of de uitspraak onjuist is. Het gaat om vergelijkingen
(toetsend)
- Meta-analyserend onderzoek: resultaten van eerder uitgevoerde onderzoeken
worden samengenomen om een preciezere uitspraak te doen over bepaalde theorie
(meta-analyse)
Beperkingen van wetenschappelijk onderzoek
- Tijd en financiële middelen
- Omvang
- Ethisch en moreel: niet alle onderzoeksmethoden zijn acceptabel
- Complexiteit van mens: onderzoek naar gedrag en attitudes
Onderzoeksteekproef: aantal mensen dat meedoet aan onderzoek. Deze mensen zijn
uitgezocht omdat ze representatief zijn voor groep waarop onderzoek zich richt (populatie).
Het onderzoeksopzet
De grote lijnen
- Conceptdiagram van onderzoek vertrekt vanuit inductieve redenering
- Vanuit observaties worden hypotheses opgebouwd die getoetst worden aan nieuwe
observaties om zo te beslissen of de vooropgestelde hypothese al dan niet zal
verworpen worden
- De onzekerheid wordt gemeten door een zekerheidsdrempel, daarna wordt de
hypothese verworpen of aanvaard
-
Stappen binnen onderzoekscyclus
- Probleemstelling en specifieke onderzoeksvraag
- Literatuuronderzoek: wat is er gekend over het probleem
- Ontwerpen onderzoeksdesign: hoe uitvoeren en volgens welke methode
- Populatie en steekproef: duidelijke omschrijving van betrokken onderzoekspopulatie
om daarna te bepalen welk deel van de populatie wordt geselecteerd voor de proef
- Gegevensverzameling: onderzoek uitvoeren
2
, - Gegevensverwerking: gegevens ordenen en afhankelijk van aard van de gegevens
wordt analysemethode gekozen (kwantitatief of kwalitatief)
- Interpretatie en conclusie: resultaten worden kritisch bekeken en vergeleken en er
wordt nagegaan in hoeverre de hypothese ondersteund wordt door
onderzoeksresultaten
- Publicatie: bekendmaken resultaten en conclusie
Onderzoeksvraag en onderzoeksdoel
Kan ontstaan vanuit:
- Klinisch probleem
- Discussie
- Nieuw concept of diagnostisch middel testen
- Vraag uit lectuur nagaan
Van idee naar probleemstelling tot onderzoeksvraag
1. Idee
2. Probleemstelling
3. Onderzoeksvraag (hoofdvraag + deelvragen)
Kenmerken van onderzoeksvraag/doel/objectieven:
- Onderzoekbaar: vraagvorm is beantwoordbaar
- Volledig: te meten variabelen, patienten/problemen, tijd
- Eenduidig: genoeg specifiek
- Relevant
- Eenvoudig
- Correct geformuleerd
Een onderzoeksvraag bevat: (pico)
- Een duidelijk omschreven probleem, populatie of patientengroep (p)
- Interventie: een duidelijke hypothetische oorzaak (de verklarende factor, I)
- Comparison: vergelijkende verklarende factor (vergelijkende interventie, C)
- Outcome: een duidelijk meetbaar verwacht gevolg (O)
- Eventueel tijd of respons factor
SMART: gebruikt voor het definiëren van een onderzoeksdoel
- Specifiek
- Meetbaar
- Acceptabel
- Realistisch
- Tijdsgebonden
De hypothese
Hypothese: veronderstelling van een mogelijk toestand of voorspelling over de samenhang
van variabelen. Zal door middel van onderzoek worden aanvaard of verworpen.
- Omdat een hypothese moeilijk te toetsen is, maakt men gebruik van indirecte
bewijsvoering. Je vermoedt dat er iets aan de hand is maar je redeneert vanuit de
3
