ONS samenvatting
Laermans-de maatschappij van de sociologie
-de sociologie deelt haar materieel object van studie met andere sociale wetenschappen,
maar bekijkt het door een aparte bril
-dit formele object van de sociologie (de wijze waarop de discipline het sociale benadert)
maakt het eigene van het sociologisch perspectief uit
*enerzijds: een algemene denktrant die het sociale uiteenlegt in sociale relaties en geziene
en ongezien afhankelijkheden van vaak onbekende anderen
*anderzijds: een reeks vragen die de blik van de socioloog voortdurend richten bij het
kijken naar sociale relaties of afhankelijkheden
*sociologische verbeeldingskracht
-4 basisvragen voor de sociologische studie van het sociale:
*hoe is een geordend samenleven mogelijk?
*hoe werkt het samenleven in individuele levens?
*hoe zien de basiscontouren van onze samenleving eruit?
*hoe komen we tot een algemene, tevens empirisch onderbouwde sociologische kennis?
-feitelijke sociologiebeoefening (sociologische driehoek):
*theorievorming
*empirisch onderzoek
*sociale sturing
-sociaal handelen: het handelen van een actor is georiënteerd op het handelen van een of
meer andere actoren
-bij een sociale relatie raken de sociale handelingen van twee of meer actoren met elkaar
verweven
-samenhandelen eigenschappen:
*zelfreferentialiteit: binnen een proces van samenhandelen refereert ieder nieuw element
aan eenzelfde soort element
*tijdsgebonden proces
*open, onvoorspelbaar karakter
*minimum aan psychische betrokkenheid van de kant van de individuele deelnemers
-afhankelijkheidsverhouding/sociale binding: de actoren hebben elkaar nodig
-sociaal verband: samenhangend geheel van sociale bindingen met een zekere
duurzaamheid en voor derden observeerbare grenzen
-sociaal netwerk: een lange ketting van afhankelijkheden
-de maatschappij/samenleving: het momentane geheel van alle sociale relaties, bindingen,
verbanden en netwerken
-twee dimensies binnen het proces van globalisering:
*meer sociale relaties en bindingen tussen geografisch verafgelegen actoren
*groeien de sociale netwerken en verbanden met een transcontinentaal en in tendentie
mondiaal of wereldomspannend karakter
-het sociale is niet langer een reeks concentrische cirkels met ‘mij’ in het centrum, in plaats
daarvan komt er sociologische verbeeldingskracht (C. W. Mills)
, -sociologische verbeeldingskracht: het vermogen om zowel de onpersoonlijkste en verst
verwijderde veranderingen als de vertrouwdste kenmerken van het menselijke ‘zelf’ te
overzien en de relatie ertussen te zien
-sociologische verbeeldingskracht in beperkte zin: het vermogen om persoonlijke problemen
met sociale feiten of veranderingen te verbinden (sociaal-historische context)
*een sociaal probleem is niet langer een individuele aangelegenheid, maar een met andere
gedeelde situatie (het probleem wordt gedepersonaliseerd)
*sociologische verbeeldingskracht zorgt voor een ander perspectief op de mogelijke
oorzaken
-individuele moeilijkheden (private kwesties)
-sociaal probleem (publieke kwesties)
-individuele moeilijkheden moeten als uitvloeisel van een sociaal probleem geobserveerd
worden
-sociologische verbeeldingskracht weerspreekt het dominante egocentrische
maatschappijbeeld
-defamiliarisering: tot dan toe vertrouwde stukjes sociale realiteit worden enigszins
onvertrouwd, schijnbaar bekend terrein blijkt bij nader toezien meerdere onbekende
dimensies te herbergen
-principe van scheiding tussen feiten en waarden: strikt empirische vaststellingen zijn
mogelijk en staan los van hun eventuele waardering of evaluatie
-waarderingsvrij sociologisch onderzoekswerk is eventueel wel waardebetrokken, maar niet
direct waardegeladen
-onbedoelde gevolgen: uitkomsten die anders uitvallen dan werd bedoeld door de
handelende actor
-perverse effecten: het tegenovergestelde van wat werd beoogd
-mattheuseffect: de rijken worden rijker en de armen armer
-zichzelf weerleggende/vernietigende voorspelling: een aanvankelijk correcte of ware
voorspelling zorgt onbedoeld voor een handelen dat de voorspelling tenietdoet
-zichzelf waarmakende/bevestigende voorspelling: een aanvankelijk onware situatiedefinitie
resulteert onbedoeld in handelen dat de oorspronkelijk onware voorstelling van zaken
waarmaakt
-sociale geloofscirkel: het is geloofwaardig als het van een geloofwaardige voorspeller komt
-grounded theory: het inductief ontwikkelen van begrippen en conceptuele uitspraken
vanuit concreet onderzoek
-middle range theory: een empirisch toetsbaar geheel van abstracte concepten en
uitspraken dat zich situeert tussen de louter empirische beschrijving van sociale fenomenen
en een alomvattende theorie van het sociale
-supertheorie: theorie met universalistische aanspraken (totaaltheorie van het sociale)
*grondslagenonderzoek
Tubergen- introduction to sociology
-Marx and Engels:
*inequalities between the capitalists and laborers were becoming larger over time, because
the capitalists had more power and could accumulate their wealth
*competition among the capitalists would result in the centralization of capital and wealth
in the hands of the super-rich
Laermans-de maatschappij van de sociologie
-de sociologie deelt haar materieel object van studie met andere sociale wetenschappen,
maar bekijkt het door een aparte bril
-dit formele object van de sociologie (de wijze waarop de discipline het sociale benadert)
maakt het eigene van het sociologisch perspectief uit
*enerzijds: een algemene denktrant die het sociale uiteenlegt in sociale relaties en geziene
en ongezien afhankelijkheden van vaak onbekende anderen
*anderzijds: een reeks vragen die de blik van de socioloog voortdurend richten bij het
kijken naar sociale relaties of afhankelijkheden
*sociologische verbeeldingskracht
-4 basisvragen voor de sociologische studie van het sociale:
*hoe is een geordend samenleven mogelijk?
*hoe werkt het samenleven in individuele levens?
*hoe zien de basiscontouren van onze samenleving eruit?
*hoe komen we tot een algemene, tevens empirisch onderbouwde sociologische kennis?
-feitelijke sociologiebeoefening (sociologische driehoek):
*theorievorming
*empirisch onderzoek
*sociale sturing
-sociaal handelen: het handelen van een actor is georiënteerd op het handelen van een of
meer andere actoren
-bij een sociale relatie raken de sociale handelingen van twee of meer actoren met elkaar
verweven
-samenhandelen eigenschappen:
*zelfreferentialiteit: binnen een proces van samenhandelen refereert ieder nieuw element
aan eenzelfde soort element
*tijdsgebonden proces
*open, onvoorspelbaar karakter
*minimum aan psychische betrokkenheid van de kant van de individuele deelnemers
-afhankelijkheidsverhouding/sociale binding: de actoren hebben elkaar nodig
-sociaal verband: samenhangend geheel van sociale bindingen met een zekere
duurzaamheid en voor derden observeerbare grenzen
-sociaal netwerk: een lange ketting van afhankelijkheden
-de maatschappij/samenleving: het momentane geheel van alle sociale relaties, bindingen,
verbanden en netwerken
-twee dimensies binnen het proces van globalisering:
*meer sociale relaties en bindingen tussen geografisch verafgelegen actoren
*groeien de sociale netwerken en verbanden met een transcontinentaal en in tendentie
mondiaal of wereldomspannend karakter
-het sociale is niet langer een reeks concentrische cirkels met ‘mij’ in het centrum, in plaats
daarvan komt er sociologische verbeeldingskracht (C. W. Mills)
, -sociologische verbeeldingskracht: het vermogen om zowel de onpersoonlijkste en verst
verwijderde veranderingen als de vertrouwdste kenmerken van het menselijke ‘zelf’ te
overzien en de relatie ertussen te zien
-sociologische verbeeldingskracht in beperkte zin: het vermogen om persoonlijke problemen
met sociale feiten of veranderingen te verbinden (sociaal-historische context)
*een sociaal probleem is niet langer een individuele aangelegenheid, maar een met andere
gedeelde situatie (het probleem wordt gedepersonaliseerd)
*sociologische verbeeldingskracht zorgt voor een ander perspectief op de mogelijke
oorzaken
-individuele moeilijkheden (private kwesties)
-sociaal probleem (publieke kwesties)
-individuele moeilijkheden moeten als uitvloeisel van een sociaal probleem geobserveerd
worden
-sociologische verbeeldingskracht weerspreekt het dominante egocentrische
maatschappijbeeld
-defamiliarisering: tot dan toe vertrouwde stukjes sociale realiteit worden enigszins
onvertrouwd, schijnbaar bekend terrein blijkt bij nader toezien meerdere onbekende
dimensies te herbergen
-principe van scheiding tussen feiten en waarden: strikt empirische vaststellingen zijn
mogelijk en staan los van hun eventuele waardering of evaluatie
-waarderingsvrij sociologisch onderzoekswerk is eventueel wel waardebetrokken, maar niet
direct waardegeladen
-onbedoelde gevolgen: uitkomsten die anders uitvallen dan werd bedoeld door de
handelende actor
-perverse effecten: het tegenovergestelde van wat werd beoogd
-mattheuseffect: de rijken worden rijker en de armen armer
-zichzelf weerleggende/vernietigende voorspelling: een aanvankelijk correcte of ware
voorspelling zorgt onbedoeld voor een handelen dat de voorspelling tenietdoet
-zichzelf waarmakende/bevestigende voorspelling: een aanvankelijk onware situatiedefinitie
resulteert onbedoeld in handelen dat de oorspronkelijk onware voorstelling van zaken
waarmaakt
-sociale geloofscirkel: het is geloofwaardig als het van een geloofwaardige voorspeller komt
-grounded theory: het inductief ontwikkelen van begrippen en conceptuele uitspraken
vanuit concreet onderzoek
-middle range theory: een empirisch toetsbaar geheel van abstracte concepten en
uitspraken dat zich situeert tussen de louter empirische beschrijving van sociale fenomenen
en een alomvattende theorie van het sociale
-supertheorie: theorie met universalistische aanspraken (totaaltheorie van het sociale)
*grondslagenonderzoek
Tubergen- introduction to sociology
-Marx and Engels:
*inequalities between the capitalists and laborers were becoming larger over time, because
the capitalists had more power and could accumulate their wealth
*competition among the capitalists would result in the centralization of capital and wealth
in the hands of the super-rich
