Deel 1: welzijnsbeleid
1.1. Wat is welzijn?
Welzijn= zich goed voelen + welbevinden (geluk)
Hoe meer welzijn hoe minder zorgbehoeften
Welzijn is nu slechter in onze samenleving door de hoge energieprijzen, corona,... Corona
had een grote impact op het welzijn van de mensen.
Ons welzijn wordt bepaald door: (eigen krachten v/d mens)
> sociale contacten; (corona je sociale contacten werden beperkt)
> zinvolle dagbesteding; (corona je kon niet vrije tijdsdingen doen zoals sporten,...)
> actieve deelname aan de samenleving; (coronanaar school en werk gaan was vaak
moeilijk)
> steun en hulp als het moeilijk gaat. ( je zag minder familieleden, je mag niemand
omhelzen,...)
1.2. Wat is welzijnszorg?
Welzijnszorg= instrument ter verbetering van een situatie van een persoon van wie het
welzijn tijdelijk of blijvend- bedreigd of ontoereikend is.
In het kort: welzijnszorg is het antwoord van de omgeving op de noodsituatie van een
individu. Omgeving is in de eerste plaats het gezin en het familiale netwerk, maar kan ook
het lokale netwerk (vb. chiro) zijn; een zorgvoorziening (vb. CAW) of een overheid (vb.
opvangcentrum voor asielzoekers)
!Welzijnszorg= maatschappelijke sector die zich richt op personen of groepen die door een
of ander problemen niet volledig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.
Examen: twee verklaringen waarom het aantal van welzijnszorg stijgt:
1. Samenleving wordt complexer, dus meer problemen + we willen kwaliteitsvolle hulp,
een deskundig antwoord.
2. Alles wordt duurder, dus meer mensen geraken in de armoede hulp OCMW
2. De verschillende bestuursniveaus in het welzijnsbeleid
,Bevoegdheid welzijn in ons land= federale overheid na 6 staatshervormingen
meerderheid van de bevoegdheden overgeheveld Vlaamse regering (gemeenschappen) .
Maar het welzijnsbeleid wordt in Vlaanderen niet enkel door de Vlaamse regering
uitgewerkt, ook de federale overheid + lokale besturen geven het mee vorm.
Vlaanderen welzijnsbeleid= federale overheid, vlaamse regering (gemeenschappen ) en LB.
Welzijnsbeleid krijgt vaak (tegelijk) vorm op meer dan één bestuursniveau, waarbij de
verschillende bestuursniveaus samen actief om beleid te maken en dienstverlening te
voorzien (=taak). Vb= gezinsbeleid zowel de federale overheid als de Vlaamse overheid
bieden ondersteuning aan gezinnen: federaal niveau= ouderschapsverlof + Vlaamse
overheid= kinderbijslag/groeipakket + lokale overheid= huizen van het kind (coördinatie
opvoeding).
2.1. De rol van de federale overheid in het welzijnsbeleid
De organisatie v/d sociale bijstand (residueel vangnet) = federale bevoegdheid.
De federale overheid is bevoegd voor:
> arbeidsreglementering (vb. nachtwerk, welzijn op het werk);
> sociale zekerheid
> organiseren van de sociale bijstand = belangrijk praktijk gebeurt dit door de lokale
besturen en via het OCMW (vb. leefloon)
> Uitkeringen uitbetalen (vb. Inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) voor
personen met handicap, pensioenen,...)
> Fiscale voordelen: personen met een handicap (beperking) (kunnen onder bepaalde
voorwaarden) genieten van een verminderde onroerende voorheffing op hun woning
of krijgen een toeslag op de belastingvrije som voor de personenbelasting. Deze
financiële stromingen zorgen ervoor dat mensen gedekt worden voor een tekort aan
welzijn en/of dat ze ondersteund worden om (verder) welzijnsverlies te voorkomen.
Heel wat aspecten van de sociale zekerheid beinvloeden rechtstreeks of onrechtstreeks het
welzijn vd mensen
2.2. De rol van de Vlaamse overheid in het welzijnsbeleid
Vlaamse overheid= het belangrijkste bestuursniveau met betrekking tot welzijn. Ze staan
telkens voor uitdagingen om een passend beleid te ontwikkelen dat voldoet aan de noden
van de burgers.
,Binnen de verschillende beleidsvelden (vb sociale huisvestiging) tekent de Vl. Overheid
algemene regels mbt bijstand (=ondersteuning, hulp,...) + voorziet de middelen om
hulpverlening/dienstverlening te verlenen. Ze vertrouwt deze verlening grotendeels aan:
> publieke organisaties, vb. OCMW;
> private organisaties, vb. CAW.
> commerciële organisaties, vb. FPC;
> publiek – private Samenwerking (PPS), vb. woonzorgcentrum.
Publieke organisaties opgericht door de overheid
Veel van de organisaties zijn privaat.
Verschillende van deze organisaties laten zich omschrijven als een zorgvoorziening
(welzijnsorganisatie).
een welzijnsorganisatie (zorgorganisatie) in 1980 als volgt: een organisatie die
erkend is door de Vlaamse Gemeenschap en activiteiten uitoefent op het gebied van
het gezin, het maatschappelijk welzijn, het onthaal en de integratie van
inwijkelingen, de mindervaliden, de bejaarden, de jeugdbescherming en de sociale
hulpverlening aan gedetineerden met het oog op hun sociale re-integratie (uit de
bijzondere wet van 8 augustus 1980).
Welzijnszorg in Vl. Bestaat uit heel veel organisaties, waardoor er onoverzichtelijk is + er is
veel versnippering + aantal dienstverlenende organisaties is groot.
2.2.1. Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
2.2.1.1. De bestuurlijke organisatie van het Vlaamse welzijnsbeleid
Kennen: minister Welzijn, volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits!!!
(WVG= Hilde Crevits = minister)
Vl. overheid is georganiseerd op basis van 10 zogenaamde beleidsdomeinen.
Beleidsdomeinen zijn clusters (geheel van bij elkaar horende zaken) van bevoegdheden
waarvoor de Vl. overheid verantwoordelijk voor is + bestaat uit departement en één of meer
agentschappen. Het belangrijkste beleidsdomein is WVG (Welzijn, Volksgezondheid en
Gezin), want binnen dit domein wordt het grootste deel van het welzijnsbeleid in Vl.
Gevoerd + grootste uitgavenspost van de Vlaamse overheid (zie fig). Andere
beleidsdomeinen: CJSM + WSE + LV.
Onderstaande figuur= argonogram vh domeinsbeleid WVG. Argonogram geeft weer hoe het
Vl. Beleidsniveau vandaag op bestuurlijk+ ambtelijk vlak is georganiseerd.
figuur is geen leerstof, in achterhoofd
houden.
, Politieke actoren (minister + zijn/haar kabinet)
> = politiek eindverantwoordelijke voor het beleidsdomein (bestuurlijk niveau) waar
hij/zij voor bevoegd is. Hij/zij bepaalt vervolgens ook voor het beleid dat betrekking
heeft op zijn/haar beieleidsdomein.
> Bevoegde minister van het beleidsdomein WVG en armoede is hilde Crevits (CD&V).
> Uitzondering voor het beleidsdomein justitiehuizen en elektronisch toezicht, want
daar is Zuhal Demir (N-VA als Vl. Minister voor Justitie, Handhaving, Energie en
Toerisme verantwoordelijk voor.
Ambtelijke actoren
> = ambtenaren die in verschillende overheidsorganisaties het beleid mee vormgeven
en het uitvoeren.
> We onderscheiden een Vl. Ministerie van WVG en daarnaast nog enkele
agentschapppen.
Zoals uit bovenstaand organogram blijkt, bestaat het ministerie uit: ??
1. Departement WVG.
2. VAZG: Agentschap Zorg en Gezondheid (IVA zonder rechtspersoonlijkheid). zorgt
er met erkenningen en subsidies voor dat er voldoende en kwaliteitsvolle
zorgvoorzieningen zijn in Vlaanderen in de thuiszorg, de ouderenzorg, de algemene
en de geestelijke gezondheidszorg. Ze erkennen ook de professionals die een
zorgberoep uitoefenen. Ze helpen Vlamingen om gezond te leven en om
gezondheidsrisico’s te vermijden of te beperken. Het agentschap organiseert de
Vlaamse sociale bescherming;
3. Agentschap Opgroeien (vb. adoptie);
4. VIPA:Vlaams infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (IVA met
RP) subsidieert de realisatie van duurzame, toegankelijke en betaalbare
zorginfrastructuur;
5. Vlaamse Sociale Bescherming (vb. ziekenkast).
De agentschappen die tot het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin behoren,
zijn:
1. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) (IVA met RP);
2. Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel (OPZ Geel) (EVA publiek);
3. Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem (OPZC Rekem) (EVA publiek);
4. Vlaams Agentschap voor Samenwerking rond gegevensdeling tussen de actoren in de
zorg (EVA publiek);
5. Agentschap Uitbetaling Groeipakket (EVA met RP);
IVA’s = Intern Verzelfstandigd Agentschap – met of zonder rechtspersoonlijkheid
1.1. Wat is welzijn?
Welzijn= zich goed voelen + welbevinden (geluk)
Hoe meer welzijn hoe minder zorgbehoeften
Welzijn is nu slechter in onze samenleving door de hoge energieprijzen, corona,... Corona
had een grote impact op het welzijn van de mensen.
Ons welzijn wordt bepaald door: (eigen krachten v/d mens)
> sociale contacten; (corona je sociale contacten werden beperkt)
> zinvolle dagbesteding; (corona je kon niet vrije tijdsdingen doen zoals sporten,...)
> actieve deelname aan de samenleving; (coronanaar school en werk gaan was vaak
moeilijk)
> steun en hulp als het moeilijk gaat. ( je zag minder familieleden, je mag niemand
omhelzen,...)
1.2. Wat is welzijnszorg?
Welzijnszorg= instrument ter verbetering van een situatie van een persoon van wie het
welzijn tijdelijk of blijvend- bedreigd of ontoereikend is.
In het kort: welzijnszorg is het antwoord van de omgeving op de noodsituatie van een
individu. Omgeving is in de eerste plaats het gezin en het familiale netwerk, maar kan ook
het lokale netwerk (vb. chiro) zijn; een zorgvoorziening (vb. CAW) of een overheid (vb.
opvangcentrum voor asielzoekers)
!Welzijnszorg= maatschappelijke sector die zich richt op personen of groepen die door een
of ander problemen niet volledig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.
Examen: twee verklaringen waarom het aantal van welzijnszorg stijgt:
1. Samenleving wordt complexer, dus meer problemen + we willen kwaliteitsvolle hulp,
een deskundig antwoord.
2. Alles wordt duurder, dus meer mensen geraken in de armoede hulp OCMW
2. De verschillende bestuursniveaus in het welzijnsbeleid
,Bevoegdheid welzijn in ons land= federale overheid na 6 staatshervormingen
meerderheid van de bevoegdheden overgeheveld Vlaamse regering (gemeenschappen) .
Maar het welzijnsbeleid wordt in Vlaanderen niet enkel door de Vlaamse regering
uitgewerkt, ook de federale overheid + lokale besturen geven het mee vorm.
Vlaanderen welzijnsbeleid= federale overheid, vlaamse regering (gemeenschappen ) en LB.
Welzijnsbeleid krijgt vaak (tegelijk) vorm op meer dan één bestuursniveau, waarbij de
verschillende bestuursniveaus samen actief om beleid te maken en dienstverlening te
voorzien (=taak). Vb= gezinsbeleid zowel de federale overheid als de Vlaamse overheid
bieden ondersteuning aan gezinnen: federaal niveau= ouderschapsverlof + Vlaamse
overheid= kinderbijslag/groeipakket + lokale overheid= huizen van het kind (coördinatie
opvoeding).
2.1. De rol van de federale overheid in het welzijnsbeleid
De organisatie v/d sociale bijstand (residueel vangnet) = federale bevoegdheid.
De federale overheid is bevoegd voor:
> arbeidsreglementering (vb. nachtwerk, welzijn op het werk);
> sociale zekerheid
> organiseren van de sociale bijstand = belangrijk praktijk gebeurt dit door de lokale
besturen en via het OCMW (vb. leefloon)
> Uitkeringen uitbetalen (vb. Inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) voor
personen met handicap, pensioenen,...)
> Fiscale voordelen: personen met een handicap (beperking) (kunnen onder bepaalde
voorwaarden) genieten van een verminderde onroerende voorheffing op hun woning
of krijgen een toeslag op de belastingvrije som voor de personenbelasting. Deze
financiële stromingen zorgen ervoor dat mensen gedekt worden voor een tekort aan
welzijn en/of dat ze ondersteund worden om (verder) welzijnsverlies te voorkomen.
Heel wat aspecten van de sociale zekerheid beinvloeden rechtstreeks of onrechtstreeks het
welzijn vd mensen
2.2. De rol van de Vlaamse overheid in het welzijnsbeleid
Vlaamse overheid= het belangrijkste bestuursniveau met betrekking tot welzijn. Ze staan
telkens voor uitdagingen om een passend beleid te ontwikkelen dat voldoet aan de noden
van de burgers.
,Binnen de verschillende beleidsvelden (vb sociale huisvestiging) tekent de Vl. Overheid
algemene regels mbt bijstand (=ondersteuning, hulp,...) + voorziet de middelen om
hulpverlening/dienstverlening te verlenen. Ze vertrouwt deze verlening grotendeels aan:
> publieke organisaties, vb. OCMW;
> private organisaties, vb. CAW.
> commerciële organisaties, vb. FPC;
> publiek – private Samenwerking (PPS), vb. woonzorgcentrum.
Publieke organisaties opgericht door de overheid
Veel van de organisaties zijn privaat.
Verschillende van deze organisaties laten zich omschrijven als een zorgvoorziening
(welzijnsorganisatie).
een welzijnsorganisatie (zorgorganisatie) in 1980 als volgt: een organisatie die
erkend is door de Vlaamse Gemeenschap en activiteiten uitoefent op het gebied van
het gezin, het maatschappelijk welzijn, het onthaal en de integratie van
inwijkelingen, de mindervaliden, de bejaarden, de jeugdbescherming en de sociale
hulpverlening aan gedetineerden met het oog op hun sociale re-integratie (uit de
bijzondere wet van 8 augustus 1980).
Welzijnszorg in Vl. Bestaat uit heel veel organisaties, waardoor er onoverzichtelijk is + er is
veel versnippering + aantal dienstverlenende organisaties is groot.
2.2.1. Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
2.2.1.1. De bestuurlijke organisatie van het Vlaamse welzijnsbeleid
Kennen: minister Welzijn, volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits!!!
(WVG= Hilde Crevits = minister)
Vl. overheid is georganiseerd op basis van 10 zogenaamde beleidsdomeinen.
Beleidsdomeinen zijn clusters (geheel van bij elkaar horende zaken) van bevoegdheden
waarvoor de Vl. overheid verantwoordelijk voor is + bestaat uit departement en één of meer
agentschappen. Het belangrijkste beleidsdomein is WVG (Welzijn, Volksgezondheid en
Gezin), want binnen dit domein wordt het grootste deel van het welzijnsbeleid in Vl.
Gevoerd + grootste uitgavenspost van de Vlaamse overheid (zie fig). Andere
beleidsdomeinen: CJSM + WSE + LV.
Onderstaande figuur= argonogram vh domeinsbeleid WVG. Argonogram geeft weer hoe het
Vl. Beleidsniveau vandaag op bestuurlijk+ ambtelijk vlak is georganiseerd.
figuur is geen leerstof, in achterhoofd
houden.
, Politieke actoren (minister + zijn/haar kabinet)
> = politiek eindverantwoordelijke voor het beleidsdomein (bestuurlijk niveau) waar
hij/zij voor bevoegd is. Hij/zij bepaalt vervolgens ook voor het beleid dat betrekking
heeft op zijn/haar beieleidsdomein.
> Bevoegde minister van het beleidsdomein WVG en armoede is hilde Crevits (CD&V).
> Uitzondering voor het beleidsdomein justitiehuizen en elektronisch toezicht, want
daar is Zuhal Demir (N-VA als Vl. Minister voor Justitie, Handhaving, Energie en
Toerisme verantwoordelijk voor.
Ambtelijke actoren
> = ambtenaren die in verschillende overheidsorganisaties het beleid mee vormgeven
en het uitvoeren.
> We onderscheiden een Vl. Ministerie van WVG en daarnaast nog enkele
agentschapppen.
Zoals uit bovenstaand organogram blijkt, bestaat het ministerie uit: ??
1. Departement WVG.
2. VAZG: Agentschap Zorg en Gezondheid (IVA zonder rechtspersoonlijkheid). zorgt
er met erkenningen en subsidies voor dat er voldoende en kwaliteitsvolle
zorgvoorzieningen zijn in Vlaanderen in de thuiszorg, de ouderenzorg, de algemene
en de geestelijke gezondheidszorg. Ze erkennen ook de professionals die een
zorgberoep uitoefenen. Ze helpen Vlamingen om gezond te leven en om
gezondheidsrisico’s te vermijden of te beperken. Het agentschap organiseert de
Vlaamse sociale bescherming;
3. Agentschap Opgroeien (vb. adoptie);
4. VIPA:Vlaams infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (IVA met
RP) subsidieert de realisatie van duurzame, toegankelijke en betaalbare
zorginfrastructuur;
5. Vlaamse Sociale Bescherming (vb. ziekenkast).
De agentschappen die tot het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin behoren,
zijn:
1. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) (IVA met RP);
2. Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel (OPZ Geel) (EVA publiek);
3. Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem (OPZC Rekem) (EVA publiek);
4. Vlaams Agentschap voor Samenwerking rond gegevensdeling tussen de actoren in de
zorg (EVA publiek);
5. Agentschap Uitbetaling Groeipakket (EVA met RP);
IVA’s = Intern Verzelfstandigd Agentschap – met of zonder rechtspersoonlijkheid
