Samenvatting van ‘Wij zijn ons’
Inleiding
In Nederland zijn we tegenwoordig veel meer gericht op het individu in plaats van op het
collectief.
Wij zijn een publiek
Volgens Erving Goffman spelen we in ons dagelijks leven allerlei rollen en onze
persoonlijkheid of identiteit is een som van al die rollen en tussen die rollen kunnen
conflicten optreden (rolconflicten).
Taylor Buckner ontdekte dat sommige mannelijke transseksuelen verliefd werden op zichzelf
en via masturbatie ‘met de vrouwelijke rol’ het gevoel hadden overspel te plegen ten
opzichte van hun huwelijkspartner, wat zorgde voor schuldgevoelens; dit kun je zien als een
rolconflict.
Volgens Goffman zijn we in het dagelijks leven bezig met zelfpresentatie en ‘impression
management’, oftewel met het manipuleren van de indrukken van anderen (front- en
backstage-gedrag; ‘backstage’ is het domein van verborgenheid, ondoorzichtigheid en
geheimen en ‘frontstage’ is publiek).
Suspension of disbelief: de bereidheid om scepsis op te schorten en de verbeelding toe te
laten.
De verschuiving van back- naar frontstage komt steeds vaker voor. Bestuurders en politici
moeten zorgvuldiger omgaan met hun impression management, omdat het steeds
belangrijker wordt hoe je overkomt in een gemediatiseerd tijdperk.
Denis Diderot stelde dat reflexieve distantie betrokkenheid schepte; de ‘paradox van de
toneelspeler’. Zo moet je als acteur wel betrokken zijn bij je rol, maar je hoeft de emoties
nooit zelf te ondergaan. Dit geldt ook voor gezagsdragers, want het inleven van emoties
schept betrokkenheid. Volgens Goffman is die afstand noodzakelijk om contact met een
publiek te kunnen maken; soms is transparantie ongewenst.
Goffman stelt dat de geloofwaardigheid van een rol afhangt van de loyaliteit van de
medespelers. De rol die mensen spelen is plausibel zolang het publiek niet twijfelt aan de
geloofwaardigheid en zijn scepsis opschort. Bij de ontkerkelijking was dit niet meer het
geval; geloofwaardigheid verandert na verloop van tijd.
Wij zijn overtuigd
Robert Merton stelde dat een situatie echt is in iemands consequenties, als men de situatie
als echt beschouwt; self-fulfilling prophecy (een zichzelf bevestigende voorspelling). Hij
verlegt zijn aandacht van de feitelijke werkelijkheid naar de gepercipieerde werkelijkheid,
waarmee hij het mogelijk maakt de wereld te begrijpen als een sociale werkelijkheid.
, Volgens hem dienen we rekening te houden met reflexiviteit (veranderlijkheid), want de
werkelijkheid ontwikkelt zich en is veranderlijk door menselijke handelingen. Merton besefte
dat mensen meestal de feiten produceren die men zelf ziet. In de gepercipieerde
werkelijkheid lokt een zichzelf bevestigende voorspelling nieuw gedrag uit dat de
oorspronkelijke valse definitie toch bevestigd, want individuele acties beïnvloeden de
definitie van de situatie die daarop volgt.
Het omgekeerde van een self-fulfilling prophecy is een self-denying, self-defeating of self-
destroying prophecy: een zichzelf ondermijnende voorspelling die geen werkelijkheid wordt
door de handelingen die ze oproept. Door preventief ingrijpen wordt iets in de toekomst
voorkomen. Anthony Giddens noemt dit de ‘kolonisatie van de toekomst’: het anticiperen op
onwenselijke uitkomsten door de huidige situatie aan te passen.
Soms kan een overtuiging nog sterker worden als een voorspelling niet uitkomt. Volgens
Merton is zelfhypnose door de eigen propaganda veelal een fase van zichzelf bevestigende
of ondermijnende voorspelling.
Merton stelt dat de vaak vicieuze cirkel van zelfbevestigende voorspellingen doorbroken kan
worden door de opvatting van de oorspronkelijke situatie, de aanjager van het zichzelf
versterkende proces, bij te stellen. Dit lijkt in tegenstrijd met het feit dat hij de nadruk legt
op een sociale werkelijkheid, in plaats van een objectieve werkelijkheid, want je kunt niet
zeggen wanneer een opvatting onjuist is.
Merton leert dat een situatie begrepen dient te worden als een sociale werkelijkheid, een
werkelijkheid die gecreëerd en gerecreëerd wordt door en tussen mensen.
Wij zijn schandalig
Vanuit alle sectoren in de samenleving verschijnen zo nu en dan berichten over
‘normoverschrijdend gedrag’. Dit past bij onze moderne cultuur die gericht is op ‘scoren’,
‘output’ en ‘targets’ waarmee macht, geld en prestige te winnen vallen. Volgens Max Weber
is de moderne cultuur een cultuur waarin de functionele rationaliteit (gericht op het
optimaliseren van procedures en middelen) de waarderationaliteit (gericht op door waarden
en normen gestuurde doeleinden) overwoekert; het probleem begint wanneer de waarden
uit het zicht beginnen te raken. Als de functionele rationaliteit ten koste gaat van de
waarderationaliteit, blijft een inhoudelijke discussie over waarden uit en het gevolg hiervan
is de afwezigheid of minimalisering van tegenmacht. Niet alleen mannen doen mee aan de
schandalen, maar ook vrouwen, hoewel dit in Nederland nog wordt gedempt door het
‘glazen plafond’.
Door middel van marktwerking, verzelfstandiging, privatisering en een groeiend aantal
zelfstandige bestuursorganen zijn meerdere publieke taken ‘op afstand geplaatst’ om de
inzet van publieke middelen zo efficiënt en effectief mogelijk te laten verlopen, maar dit gaat
niet altijd gepaard met voldoende oog voor de publieke waarden.
Het is niet goed om zich te distantiëren van bepaalde schandalen, aangezien iedereen deel
uitmaakt van de prestatiecultuur.
Inleiding
In Nederland zijn we tegenwoordig veel meer gericht op het individu in plaats van op het
collectief.
Wij zijn een publiek
Volgens Erving Goffman spelen we in ons dagelijks leven allerlei rollen en onze
persoonlijkheid of identiteit is een som van al die rollen en tussen die rollen kunnen
conflicten optreden (rolconflicten).
Taylor Buckner ontdekte dat sommige mannelijke transseksuelen verliefd werden op zichzelf
en via masturbatie ‘met de vrouwelijke rol’ het gevoel hadden overspel te plegen ten
opzichte van hun huwelijkspartner, wat zorgde voor schuldgevoelens; dit kun je zien als een
rolconflict.
Volgens Goffman zijn we in het dagelijks leven bezig met zelfpresentatie en ‘impression
management’, oftewel met het manipuleren van de indrukken van anderen (front- en
backstage-gedrag; ‘backstage’ is het domein van verborgenheid, ondoorzichtigheid en
geheimen en ‘frontstage’ is publiek).
Suspension of disbelief: de bereidheid om scepsis op te schorten en de verbeelding toe te
laten.
De verschuiving van back- naar frontstage komt steeds vaker voor. Bestuurders en politici
moeten zorgvuldiger omgaan met hun impression management, omdat het steeds
belangrijker wordt hoe je overkomt in een gemediatiseerd tijdperk.
Denis Diderot stelde dat reflexieve distantie betrokkenheid schepte; de ‘paradox van de
toneelspeler’. Zo moet je als acteur wel betrokken zijn bij je rol, maar je hoeft de emoties
nooit zelf te ondergaan. Dit geldt ook voor gezagsdragers, want het inleven van emoties
schept betrokkenheid. Volgens Goffman is die afstand noodzakelijk om contact met een
publiek te kunnen maken; soms is transparantie ongewenst.
Goffman stelt dat de geloofwaardigheid van een rol afhangt van de loyaliteit van de
medespelers. De rol die mensen spelen is plausibel zolang het publiek niet twijfelt aan de
geloofwaardigheid en zijn scepsis opschort. Bij de ontkerkelijking was dit niet meer het
geval; geloofwaardigheid verandert na verloop van tijd.
Wij zijn overtuigd
Robert Merton stelde dat een situatie echt is in iemands consequenties, als men de situatie
als echt beschouwt; self-fulfilling prophecy (een zichzelf bevestigende voorspelling). Hij
verlegt zijn aandacht van de feitelijke werkelijkheid naar de gepercipieerde werkelijkheid,
waarmee hij het mogelijk maakt de wereld te begrijpen als een sociale werkelijkheid.
, Volgens hem dienen we rekening te houden met reflexiviteit (veranderlijkheid), want de
werkelijkheid ontwikkelt zich en is veranderlijk door menselijke handelingen. Merton besefte
dat mensen meestal de feiten produceren die men zelf ziet. In de gepercipieerde
werkelijkheid lokt een zichzelf bevestigende voorspelling nieuw gedrag uit dat de
oorspronkelijke valse definitie toch bevestigd, want individuele acties beïnvloeden de
definitie van de situatie die daarop volgt.
Het omgekeerde van een self-fulfilling prophecy is een self-denying, self-defeating of self-
destroying prophecy: een zichzelf ondermijnende voorspelling die geen werkelijkheid wordt
door de handelingen die ze oproept. Door preventief ingrijpen wordt iets in de toekomst
voorkomen. Anthony Giddens noemt dit de ‘kolonisatie van de toekomst’: het anticiperen op
onwenselijke uitkomsten door de huidige situatie aan te passen.
Soms kan een overtuiging nog sterker worden als een voorspelling niet uitkomt. Volgens
Merton is zelfhypnose door de eigen propaganda veelal een fase van zichzelf bevestigende
of ondermijnende voorspelling.
Merton stelt dat de vaak vicieuze cirkel van zelfbevestigende voorspellingen doorbroken kan
worden door de opvatting van de oorspronkelijke situatie, de aanjager van het zichzelf
versterkende proces, bij te stellen. Dit lijkt in tegenstrijd met het feit dat hij de nadruk legt
op een sociale werkelijkheid, in plaats van een objectieve werkelijkheid, want je kunt niet
zeggen wanneer een opvatting onjuist is.
Merton leert dat een situatie begrepen dient te worden als een sociale werkelijkheid, een
werkelijkheid die gecreëerd en gerecreëerd wordt door en tussen mensen.
Wij zijn schandalig
Vanuit alle sectoren in de samenleving verschijnen zo nu en dan berichten over
‘normoverschrijdend gedrag’. Dit past bij onze moderne cultuur die gericht is op ‘scoren’,
‘output’ en ‘targets’ waarmee macht, geld en prestige te winnen vallen. Volgens Max Weber
is de moderne cultuur een cultuur waarin de functionele rationaliteit (gericht op het
optimaliseren van procedures en middelen) de waarderationaliteit (gericht op door waarden
en normen gestuurde doeleinden) overwoekert; het probleem begint wanneer de waarden
uit het zicht beginnen te raken. Als de functionele rationaliteit ten koste gaat van de
waarderationaliteit, blijft een inhoudelijke discussie over waarden uit en het gevolg hiervan
is de afwezigheid of minimalisering van tegenmacht. Niet alleen mannen doen mee aan de
schandalen, maar ook vrouwen, hoewel dit in Nederland nog wordt gedempt door het
‘glazen plafond’.
Door middel van marktwerking, verzelfstandiging, privatisering en een groeiend aantal
zelfstandige bestuursorganen zijn meerdere publieke taken ‘op afstand geplaatst’ om de
inzet van publieke middelen zo efficiënt en effectief mogelijk te laten verlopen, maar dit gaat
niet altijd gepaard met voldoende oog voor de publieke waarden.
Het is niet goed om zich te distantiëren van bepaalde schandalen, aangezien iedereen deel
uitmaakt van de prestatiecultuur.
