ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN 2:
LEERSTOORNISSEN: DYSCALCULIE
HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
Definitie dyscalculie
Men spreekt van dyscalculie als mensen blijvende + opvallende moeilijkheden hebben met rekenvaardigheden
+ wiskunde en dit ondanks een normale intelligentie. Eenvoudige automatismen (tafels, sommen) geven
blijvende problemen. De moeilijkheden uiten zich vooral in opvallend veel rekenfouten + traag rekentempo.
3 criteria
1. Ernstcriterium lager dan pc 10
2. Exlusiecriterium problemen niet verklaarbaar door andere zaken
3. Resistentiecriterium kwaliteitsvolle periode gehad
1. SIGNALISERINGSLIJST DYSCALCULIE
Algemeen
- Er is groot contrast tss rekenprestaties + verstandelijke capaciteiten
- Problemen doen zich al vanaf zeer jonge leeftijd voor
- Resultaten met rekenen verschillen sterk met resultaten op andere schoolse vakken
- Taakverwant contrast: bij begrijpend lezen wordt significant beter gescoord
- Hardnekkigheid + didactische resistentie
(Gaat hier heel snel over, je ziet altijd probleem terugkomen met gebrekkige automatisering)
1
,Onderbouw (kleuter)
- Moeite met aanleren van begrippen, kleuren, versjes, etc. (geheugen)
- Onvoldoende besef v/d fcts van cijfers + bijbehorende symbolen
- Problemen met tellen (akoestisch, asynchroon, synchroon, resultatief, verkort tellen)
- Weinig interesse in voorwaardelijke rekenactiviteiten (telversjes, zang- en bewegingsspelletjes, schat-,
tel- en rekenraadsels, benoemen van aantallen tot 10…)
Middenbouw/bovenbouw
- Gebrekkige automatisering v/d basisfeiten (rekensymbolen, getallen en begrippen, basisbewerkingen)
o Problemen met kennis van eenvoudige telrijen + met positionele ordening
o Problemen met herkennen van rekenkundige symbolen
o Omkeren van getallen
o Verkeerd opschrijven van grote getallen
o Moeite met het snel oplossen van eenvoudige bewerkingen (+, -, X en:)
o Moeite met omschakelen van ene basisbewerking naar andere basisbewerking
- Gebrekkige automatisering v/d feitenkennis (rekenregels/rekenafspraken)
o Moeite met het opstellen + groeperen van getallen + bewerkingen
o Problemen met het vlot beschikbaar hebben + gebruik maken van rekenregels (tempo)
o Blijvende traagheid i/h oplossen v/d rekenopgaven (tempo)
o Veel fouten bij uit het hoofd rekenen (accuratesse)
o Veel fouten i/d uitvoering van rekenprocedures (accuratesse)
Aanvullende kenmerken
- Ongunstig aanpakgedrag (passief/impulsief)
- Minder profiteren van incomplete instructie
- Problemen met het vasthouden v/d instructie
- Beperkte/geen transfer v/h geleerde
- Geringe mate van zelfontdekkend leren
- Vooral bij complexere taken verloopt informatieverwerking niet efficiënt + is leerling weinig flexibel i/h
toepassen van oplossingsstrategieën
- Sociaal-emotionele problemen door voortdurende confrontatie met iets wat niet lukt (motivatie,
onzekerheid…)
Wrm is rekenen zo belangrijk?
- Rekenvaardigheden zijn nodig voor academisch succes
- Rekenstoornissen hebben invloed op kans op voltijdse baan + om job volgens diploma te halen
- 22% v/d volwassenen heeft ernstige rekenproblemen met praktische + economische gevolgen
2
,HOOFDSTUK 2 – DIAGNOSTIEK
Doelstellingen
- Oorzaken van rekenproblemen achterhalen
- Uitval + niveau bepalen
- Nagaan hoe kind probleem beleeft
- Concrete + duidelijke adviezen naar therapie toe formuleren
- Eventuele compenserende maatregelen formuleren
- Diagnostisch model van Ruijssenaars beschrijven
- Uitleggen wat handelingsgerichte diagnostiek is + de ≠ fases van praktijkgerichte handelingsgerichte
diagnostiek bespreken
- Het belang van product- en procesevaluatie toelichten
- Het verschil tss product- en procesevaluatie uitleggen
- Diagnostisch gesprek beschrijven
- Uitleggen wat exclusiefactoren zijn
- # aandachtspunten opsommen + de ≠ aandachtspunten uitleggen
- Rekenobservatie gebaseerd op Borghouts-Van Erp uitleggen
- Geschikt onderzoeksinstrument kiezen voor eenvoudige casus
- Testafname scoren + testresultaten interpreteren
- Toelichten wat in uitgebreidere diagnostiek aan bod kan/moet komen
- Toelichten wat shared decision making is + hoe je dit kan realiseren
1. INLEIDING
Dyscalculie screeningsinstrumenten (niet vaak gebruikt, vaak weten we al dat wnr kind bij logo komt dat het al
dyscalculie is)
- ZAREKI
- Tedi-Math
- NDS
Diagnostiek
- I.f.v. terugbetaling (score lager dan pc 16)
- I.f.v. attestering (om bep maatregelen te krijgen op school)
- Handelingsgerichte diagnostiek, diagnostiek gericht op best mogelijk advies
Binnen fase 2 v/h zorgcontinuüm!
- Fase 0: basisonderwijs
- Fase 1: verhoogde zorg (voor kinderen die meer nodig hebben dan basisonderwijs, op school zelf)
- Fase 2: uitbreiding van zorg (kind wordt doorverwezen door school naar logo)
- Fase 3: doorverwijzing naar buitengewoon onderwijs
- (Deze fases gwn ter verduidelijking)
3
, 2. DIAGNOSTISCH MODEL VAN RUIJSSENAARS
1. Analyse v/d klacht/hulpvraag + situatieanalyse
2. Probleemstelling en -formulering
Diagnostische cyclus
3. Probleemanalyse op taakniveau
4. Voorstellen voor oplossing v/h probleem
5. Planning v/d ingreep
Behandeling
6. Uitvoering v/d hulp
3. PRAKTIJKMODEL HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK (HGD)
4
LEERSTOORNISSEN: DYSCALCULIE
HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
Definitie dyscalculie
Men spreekt van dyscalculie als mensen blijvende + opvallende moeilijkheden hebben met rekenvaardigheden
+ wiskunde en dit ondanks een normale intelligentie. Eenvoudige automatismen (tafels, sommen) geven
blijvende problemen. De moeilijkheden uiten zich vooral in opvallend veel rekenfouten + traag rekentempo.
3 criteria
1. Ernstcriterium lager dan pc 10
2. Exlusiecriterium problemen niet verklaarbaar door andere zaken
3. Resistentiecriterium kwaliteitsvolle periode gehad
1. SIGNALISERINGSLIJST DYSCALCULIE
Algemeen
- Er is groot contrast tss rekenprestaties + verstandelijke capaciteiten
- Problemen doen zich al vanaf zeer jonge leeftijd voor
- Resultaten met rekenen verschillen sterk met resultaten op andere schoolse vakken
- Taakverwant contrast: bij begrijpend lezen wordt significant beter gescoord
- Hardnekkigheid + didactische resistentie
(Gaat hier heel snel over, je ziet altijd probleem terugkomen met gebrekkige automatisering)
1
,Onderbouw (kleuter)
- Moeite met aanleren van begrippen, kleuren, versjes, etc. (geheugen)
- Onvoldoende besef v/d fcts van cijfers + bijbehorende symbolen
- Problemen met tellen (akoestisch, asynchroon, synchroon, resultatief, verkort tellen)
- Weinig interesse in voorwaardelijke rekenactiviteiten (telversjes, zang- en bewegingsspelletjes, schat-,
tel- en rekenraadsels, benoemen van aantallen tot 10…)
Middenbouw/bovenbouw
- Gebrekkige automatisering v/d basisfeiten (rekensymbolen, getallen en begrippen, basisbewerkingen)
o Problemen met kennis van eenvoudige telrijen + met positionele ordening
o Problemen met herkennen van rekenkundige symbolen
o Omkeren van getallen
o Verkeerd opschrijven van grote getallen
o Moeite met het snel oplossen van eenvoudige bewerkingen (+, -, X en:)
o Moeite met omschakelen van ene basisbewerking naar andere basisbewerking
- Gebrekkige automatisering v/d feitenkennis (rekenregels/rekenafspraken)
o Moeite met het opstellen + groeperen van getallen + bewerkingen
o Problemen met het vlot beschikbaar hebben + gebruik maken van rekenregels (tempo)
o Blijvende traagheid i/h oplossen v/d rekenopgaven (tempo)
o Veel fouten bij uit het hoofd rekenen (accuratesse)
o Veel fouten i/d uitvoering van rekenprocedures (accuratesse)
Aanvullende kenmerken
- Ongunstig aanpakgedrag (passief/impulsief)
- Minder profiteren van incomplete instructie
- Problemen met het vasthouden v/d instructie
- Beperkte/geen transfer v/h geleerde
- Geringe mate van zelfontdekkend leren
- Vooral bij complexere taken verloopt informatieverwerking niet efficiënt + is leerling weinig flexibel i/h
toepassen van oplossingsstrategieën
- Sociaal-emotionele problemen door voortdurende confrontatie met iets wat niet lukt (motivatie,
onzekerheid…)
Wrm is rekenen zo belangrijk?
- Rekenvaardigheden zijn nodig voor academisch succes
- Rekenstoornissen hebben invloed op kans op voltijdse baan + om job volgens diploma te halen
- 22% v/d volwassenen heeft ernstige rekenproblemen met praktische + economische gevolgen
2
,HOOFDSTUK 2 – DIAGNOSTIEK
Doelstellingen
- Oorzaken van rekenproblemen achterhalen
- Uitval + niveau bepalen
- Nagaan hoe kind probleem beleeft
- Concrete + duidelijke adviezen naar therapie toe formuleren
- Eventuele compenserende maatregelen formuleren
- Diagnostisch model van Ruijssenaars beschrijven
- Uitleggen wat handelingsgerichte diagnostiek is + de ≠ fases van praktijkgerichte handelingsgerichte
diagnostiek bespreken
- Het belang van product- en procesevaluatie toelichten
- Het verschil tss product- en procesevaluatie uitleggen
- Diagnostisch gesprek beschrijven
- Uitleggen wat exclusiefactoren zijn
- # aandachtspunten opsommen + de ≠ aandachtspunten uitleggen
- Rekenobservatie gebaseerd op Borghouts-Van Erp uitleggen
- Geschikt onderzoeksinstrument kiezen voor eenvoudige casus
- Testafname scoren + testresultaten interpreteren
- Toelichten wat in uitgebreidere diagnostiek aan bod kan/moet komen
- Toelichten wat shared decision making is + hoe je dit kan realiseren
1. INLEIDING
Dyscalculie screeningsinstrumenten (niet vaak gebruikt, vaak weten we al dat wnr kind bij logo komt dat het al
dyscalculie is)
- ZAREKI
- Tedi-Math
- NDS
Diagnostiek
- I.f.v. terugbetaling (score lager dan pc 16)
- I.f.v. attestering (om bep maatregelen te krijgen op school)
- Handelingsgerichte diagnostiek, diagnostiek gericht op best mogelijk advies
Binnen fase 2 v/h zorgcontinuüm!
- Fase 0: basisonderwijs
- Fase 1: verhoogde zorg (voor kinderen die meer nodig hebben dan basisonderwijs, op school zelf)
- Fase 2: uitbreiding van zorg (kind wordt doorverwezen door school naar logo)
- Fase 3: doorverwijzing naar buitengewoon onderwijs
- (Deze fases gwn ter verduidelijking)
3
, 2. DIAGNOSTISCH MODEL VAN RUIJSSENAARS
1. Analyse v/d klacht/hulpvraag + situatieanalyse
2. Probleemstelling en -formulering
Diagnostische cyclus
3. Probleemanalyse op taakniveau
4. Voorstellen voor oplossing v/h probleem
5. Planning v/d ingreep
Behandeling
6. Uitvoering v/d hulp
3. PRAKTIJKMODEL HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK (HGD)
4
