Gezin
Hoofdstuk 11: alcohol verslaafde ouders
11.1 Inleiding
Kinderen van ouders met alcoholproblemen ontvangen weinig steun omdat de problemen
vaak niet bekend zijn. Als ze hulp ontvangen krijgen zij deze van leerkrachten of
hulpverleners die via school in contact komen met deze kinderen.
11.2 Alcoholverslaafde ouder
Situatieschets:
Veel probleem drinkers slagen er niet in een normaal leven te leiden en hebben
ernstige problemen in hun eigen omgeving en werk.
Groot deel van de probleemdrinkers weten het leven min of meer draaiende te
houden.
Kinderen zijn zich niet altijd bewust van het drankprobleem, tot dat zij zelf volwassen
zijn.
Gezinsleven wordt georganiseerd rondom het drankprobleem van de ouder.
Er is sprake van co-afhankelijkheid: het gezin ontkend de problemen binnen het gezin
Er is geen sprake van structuur en kinderen ervaren hoge stress doordat ze niet
weten wat ze kunnen verwachten van de ouder.
Stereotiepe rolpatronen die kinderen van probleemdrinkers aan kunnen nemen:
De held
De aanpasser
Het zwarte schaap
De hulpverlener
De mascotte / de clown
kinderen kunnen wisselen van rol of meerdere tegelijkertijd aannemen.
11.3 Psychosociale aspecten
Bepaalde rollen aannemen binnen het gezin;
Gevoelens van schaamte
Angst en onzekerheid
Veel te vroeg volwassen moeten worden
Isolatie van het gezin en mishandeling.
hangt zeer af van verschillende factoren: wel of geen mishandeling, de sociale situatie,
mate van isolement, opvoedingsvaardigheden, wel of geen steun van niet-drinkende ouder.
11.4 Achtergronden en mogelijke oorzaken (om als kind zijnde problemen te krijgen).
Biologische oorzaken en lichamelijke problemen
Erfelijkheid
Alcohol tijdens de zwangerschap (FAS en FAE).
Psychosociale oorzaken
Niet goed kunnen bieden van de basistaken: (geen hechting)
lichamelijke verzorging, emotionele verzorging, regelmaat en structuur,
mogelijkheden om te leren.
Gewelddadigheid binnen het gezin
Problemen binnen het gezin: relatie, gezondheid, financieel, werk.
Stigmatisering
Depressie van de ouders = intergenerationeel.
Beschermende factoren
Positieve zelfwaardering van het kind.
Stabiele relatie met niet alcoholafhankelijke ouder en andere familieleden.
Familierituelen (vakanties, feesten)
, 11.5 Diagnose
screeningsinstrumenten zijn niet ontwikkeld voor de vaststelling van probleemdrinkende
ouders.
Signalen
Er zijn geen duidelijke signalen bekend die alleen gericht zijn op alcoholverslaafde
ouders. Daarom is het van belang dat de hulpverlener zijn vermoeden controleert bij
een van de ouders.
Depressie bij het kind
Eetstoornis
Gedragstoornis
Delinquent gedrag wanneer de adolescentie nadert.
Alcoholmisbruik
Kenmerken van een antisociale persoonlijkheidsstoornis
Gering gevoel van eigenwaarde
Impulsiever en hyperactief
Lichamelijke ziekten, ongelukken en psychosomatische klachten
Verwaarlozing, mishandeling, seksueel misbruik
11.6 Behandeling
Behandeling van de ouders met alcoholisme betekend veel voor kinderen. Helaas zoekt
maar 10% van de ouders hulp.
Kinderen komen in contact met hulpverleners, maar vaak komt dat doordat zij in
multiprobleemgezinnen wonen en is het alcoholisme maar een klein onderdeel ervan.
Behandeling is vaak gericht op de problematiek van de ouder en niet van het kind.
Strenghtening Families Programma (speciaal voor verslaafde ouders en kinderen).
Piep zei de muis
Zelfhulpgroepen zoals AA-groepen, Al-Anon-familiegroepen, Ala-teen-groepen, ACA-
groepen.
11.7 Prognose
De meeste mensen slagen erin om een stabiel en gelukkig leven op te bouwen
Psychische problemen komen vaker voor bij volwassenen met verslaafde ouders.
Meer problemen met intimiteit en zelfwaardering, minder communicatieve
vaardigheden, trouwen met en alcoholafhankelijk persoon.
De rollen die kinderen aannemen in het leven blijven in het verdere leven bestaan.
11.8 Preventie
KOPP/KVO-groepen bieden hulp aan in de vorm van casemanagment.
Sites voor kinderen van verslaafde ouders omdat zij moeilijk bereikbaar zijn:
www.drankjewel.nl, www.survivalkid.nl.
Hoofdstuk 12: Drugsverslaafde ouders
12.1 Inleiding
Het middelen misbruik van één of beide ouders kan een belangrijk bedreiging vormen voor
de ontwikkeling van kinderen. Toch blijken sommige ouders te slagen in het opvoeden van
hun kinderen. Veel hangt af van sociale steun, de persoonlijkheid van het kind en de
aanwezigheid van andere beschermende factoren.
12.2 Drugsverslaafde ouders
De opvoedingssituatie
Problematische opvoedingssituaties omdat het verwerven en gebruiken van drugs
centraal staat in hun leven. De opvoeding van de kinderen is minder belangrijk en
daardoor zijn ze minder beschikbaar en betrokken bij hun kinderen.
Er zijn onveilige situaties, ongezonde of aangepaste voeding, toegang tot gevaarlijk
materiaal, onvoldoende hygiëne.
Hoofdstuk 11: alcohol verslaafde ouders
11.1 Inleiding
Kinderen van ouders met alcoholproblemen ontvangen weinig steun omdat de problemen
vaak niet bekend zijn. Als ze hulp ontvangen krijgen zij deze van leerkrachten of
hulpverleners die via school in contact komen met deze kinderen.
11.2 Alcoholverslaafde ouder
Situatieschets:
Veel probleem drinkers slagen er niet in een normaal leven te leiden en hebben
ernstige problemen in hun eigen omgeving en werk.
Groot deel van de probleemdrinkers weten het leven min of meer draaiende te
houden.
Kinderen zijn zich niet altijd bewust van het drankprobleem, tot dat zij zelf volwassen
zijn.
Gezinsleven wordt georganiseerd rondom het drankprobleem van de ouder.
Er is sprake van co-afhankelijkheid: het gezin ontkend de problemen binnen het gezin
Er is geen sprake van structuur en kinderen ervaren hoge stress doordat ze niet
weten wat ze kunnen verwachten van de ouder.
Stereotiepe rolpatronen die kinderen van probleemdrinkers aan kunnen nemen:
De held
De aanpasser
Het zwarte schaap
De hulpverlener
De mascotte / de clown
kinderen kunnen wisselen van rol of meerdere tegelijkertijd aannemen.
11.3 Psychosociale aspecten
Bepaalde rollen aannemen binnen het gezin;
Gevoelens van schaamte
Angst en onzekerheid
Veel te vroeg volwassen moeten worden
Isolatie van het gezin en mishandeling.
hangt zeer af van verschillende factoren: wel of geen mishandeling, de sociale situatie,
mate van isolement, opvoedingsvaardigheden, wel of geen steun van niet-drinkende ouder.
11.4 Achtergronden en mogelijke oorzaken (om als kind zijnde problemen te krijgen).
Biologische oorzaken en lichamelijke problemen
Erfelijkheid
Alcohol tijdens de zwangerschap (FAS en FAE).
Psychosociale oorzaken
Niet goed kunnen bieden van de basistaken: (geen hechting)
lichamelijke verzorging, emotionele verzorging, regelmaat en structuur,
mogelijkheden om te leren.
Gewelddadigheid binnen het gezin
Problemen binnen het gezin: relatie, gezondheid, financieel, werk.
Stigmatisering
Depressie van de ouders = intergenerationeel.
Beschermende factoren
Positieve zelfwaardering van het kind.
Stabiele relatie met niet alcoholafhankelijke ouder en andere familieleden.
Familierituelen (vakanties, feesten)
, 11.5 Diagnose
screeningsinstrumenten zijn niet ontwikkeld voor de vaststelling van probleemdrinkende
ouders.
Signalen
Er zijn geen duidelijke signalen bekend die alleen gericht zijn op alcoholverslaafde
ouders. Daarom is het van belang dat de hulpverlener zijn vermoeden controleert bij
een van de ouders.
Depressie bij het kind
Eetstoornis
Gedragstoornis
Delinquent gedrag wanneer de adolescentie nadert.
Alcoholmisbruik
Kenmerken van een antisociale persoonlijkheidsstoornis
Gering gevoel van eigenwaarde
Impulsiever en hyperactief
Lichamelijke ziekten, ongelukken en psychosomatische klachten
Verwaarlozing, mishandeling, seksueel misbruik
11.6 Behandeling
Behandeling van de ouders met alcoholisme betekend veel voor kinderen. Helaas zoekt
maar 10% van de ouders hulp.
Kinderen komen in contact met hulpverleners, maar vaak komt dat doordat zij in
multiprobleemgezinnen wonen en is het alcoholisme maar een klein onderdeel ervan.
Behandeling is vaak gericht op de problematiek van de ouder en niet van het kind.
Strenghtening Families Programma (speciaal voor verslaafde ouders en kinderen).
Piep zei de muis
Zelfhulpgroepen zoals AA-groepen, Al-Anon-familiegroepen, Ala-teen-groepen, ACA-
groepen.
11.7 Prognose
De meeste mensen slagen erin om een stabiel en gelukkig leven op te bouwen
Psychische problemen komen vaker voor bij volwassenen met verslaafde ouders.
Meer problemen met intimiteit en zelfwaardering, minder communicatieve
vaardigheden, trouwen met en alcoholafhankelijk persoon.
De rollen die kinderen aannemen in het leven blijven in het verdere leven bestaan.
11.8 Preventie
KOPP/KVO-groepen bieden hulp aan in de vorm van casemanagment.
Sites voor kinderen van verslaafde ouders omdat zij moeilijk bereikbaar zijn:
www.drankjewel.nl, www.survivalkid.nl.
Hoofdstuk 12: Drugsverslaafde ouders
12.1 Inleiding
Het middelen misbruik van één of beide ouders kan een belangrijk bedreiging vormen voor
de ontwikkeling van kinderen. Toch blijken sommige ouders te slagen in het opvoeden van
hun kinderen. Veel hangt af van sociale steun, de persoonlijkheid van het kind en de
aanwezigheid van andere beschermende factoren.
12.2 Drugsverslaafde ouders
De opvoedingssituatie
Problematische opvoedingssituaties omdat het verwerven en gebruiken van drugs
centraal staat in hun leven. De opvoeding van de kinderen is minder belangrijk en
daardoor zijn ze minder beschikbaar en betrokken bij hun kinderen.
Er zijn onveilige situaties, ongezonde of aangepaste voeding, toegang tot gevaarlijk
materiaal, onvoldoende hygiëne.
