Mobiliseren: een goedkoop medicijn
Sommige patiënten gaan met meer klachten naar huis dan dat ze binnen zijn gekomen. Het betreft
hier vermijdbare schade (wat ook één van de VMS veiligheidspunten is), zoals een delier,
decubitus, verminderde conditie, verslechterde voedingstoestand en functionele achteruitgang.
Het lijkt dat verpleegkundigen de prioriteit leggen bij de reden van opname,
zoals een pneumonie. Ook gebrek aan tijd of ‘geen zin’ zijn als oorzaken
benoemd. Echter, zou het mobiliseren van patiënten, of in ieder geval het
stimuleren en motiveren hiervan, dagelijkse bezigheid moeten zijn. Positieve
effecten van het mobiliseren en het in de stoel zitten zijn onder andere een
betere ademhaling aangezien de longen zich beter kunnen ontplooien,
gemakkelijker en beter eten en mogelijk een kortere opname wegens sneller
herstel en minder achteruitgang.
Complicaties
Na tien dagen bedrust neemt de spierkracht af met dezelfde hoeveelheid als na
vijftien jaar ouder worden. Per zeven dagen vergaat ongeveer vijf procent van de spierkracht en –
massa. Na zes weken is dat al opgelopen tot veertig procent. Bijkomende complicaties zijn een
slechtere doorbloeding, hogere kans op urineweginfecties zoals een blaasontsteking, obstipatie,
pneumonie, decubitus en irritatie van de huid. Niet bewegen kan leiden tot minder spierkracht,
stijvere gewrichten, lastiger mobiliseren en meer risico’s op vallen. Negatieve effecten zijn onder
andere een verhoogde kans op een longembolie. Dit komt niet enkel voor bij kwetsbare ouderen,
maar ook bij vitalere patiënten. Het bleek dat bijna één derde van de patiënten boven de zeventig
jaar oud die in het ziekenhuis verbleven wegens acute aandoeningen qua gezondheid achteruit is
gegaan door de opname en activiteiten zoals het wassen of halen van boodschappen niet meer lukte.
Tussen de twintig en vijftig procent van deze mensen lukte het niet om volledig te herstellen.
Door bedrust kan het lichaam niet de maximale hoeveelheid zuurstof tot zich nemen,
is er meer risico op trombose (waarvoor vaak bloedverdunners worden
voorgeschreven, wat dan in mindere mate nodig zou zijn). Wegens bedrust is er meer
kans op een infectie van de onderste longkwabben, aangezien deze zich niet volledig
kunnen ontplooien tijdens het liggen. Het slijm wat zich in de longen bevindt kan niet
goed opgehoest worden en kan plaatselijk een ontsteking veroorzaken. Daarnaast
kan de ademhaling oppervlakkiger zijn in liggende toestand. Ook mentaal kan te
weinig mobiliseren negatieve gevolgen hebben. Er komen weinig prikkels binnen in
de hersenen. Er kan angst voor vallen ontstaan, wegens algehele achteruitgang van
de lichamelijke conditie. Ook kunnen er klachten van somberheid ontstaan wegens de
functionele achteruitgang, waarmee veel kwaliteit van leven mee achteruit gaat.
Voorkomen is beter dan genezen
Uit onderzoek is gebleken dat deze klachten en complicaties vrij gemakkelijk te voorkomen zijn.
Vijftien minuten beweging (bijvoorbeeld wandelen) leidt tot een vermindering van de
bovengenoemde risico’s met vijftig procent. Wanneer dit wegens ziekte niet mogelijk is, is het zitten
in een stoel voor minimaal dertig minuten ook al een grote stap vooruit ten opzichte van bedrust.
Geef patiënten voorlichting over mobiliseren en de mogelijke gevolgen hiervan: creëer
bewustwording.
Sommige patiënten gaan met meer klachten naar huis dan dat ze binnen zijn gekomen. Het betreft
hier vermijdbare schade (wat ook één van de VMS veiligheidspunten is), zoals een delier,
decubitus, verminderde conditie, verslechterde voedingstoestand en functionele achteruitgang.
Het lijkt dat verpleegkundigen de prioriteit leggen bij de reden van opname,
zoals een pneumonie. Ook gebrek aan tijd of ‘geen zin’ zijn als oorzaken
benoemd. Echter, zou het mobiliseren van patiënten, of in ieder geval het
stimuleren en motiveren hiervan, dagelijkse bezigheid moeten zijn. Positieve
effecten van het mobiliseren en het in de stoel zitten zijn onder andere een
betere ademhaling aangezien de longen zich beter kunnen ontplooien,
gemakkelijker en beter eten en mogelijk een kortere opname wegens sneller
herstel en minder achteruitgang.
Complicaties
Na tien dagen bedrust neemt de spierkracht af met dezelfde hoeveelheid als na
vijftien jaar ouder worden. Per zeven dagen vergaat ongeveer vijf procent van de spierkracht en –
massa. Na zes weken is dat al opgelopen tot veertig procent. Bijkomende complicaties zijn een
slechtere doorbloeding, hogere kans op urineweginfecties zoals een blaasontsteking, obstipatie,
pneumonie, decubitus en irritatie van de huid. Niet bewegen kan leiden tot minder spierkracht,
stijvere gewrichten, lastiger mobiliseren en meer risico’s op vallen. Negatieve effecten zijn onder
andere een verhoogde kans op een longembolie. Dit komt niet enkel voor bij kwetsbare ouderen,
maar ook bij vitalere patiënten. Het bleek dat bijna één derde van de patiënten boven de zeventig
jaar oud die in het ziekenhuis verbleven wegens acute aandoeningen qua gezondheid achteruit is
gegaan door de opname en activiteiten zoals het wassen of halen van boodschappen niet meer lukte.
Tussen de twintig en vijftig procent van deze mensen lukte het niet om volledig te herstellen.
Door bedrust kan het lichaam niet de maximale hoeveelheid zuurstof tot zich nemen,
is er meer risico op trombose (waarvoor vaak bloedverdunners worden
voorgeschreven, wat dan in mindere mate nodig zou zijn). Wegens bedrust is er meer
kans op een infectie van de onderste longkwabben, aangezien deze zich niet volledig
kunnen ontplooien tijdens het liggen. Het slijm wat zich in de longen bevindt kan niet
goed opgehoest worden en kan plaatselijk een ontsteking veroorzaken. Daarnaast
kan de ademhaling oppervlakkiger zijn in liggende toestand. Ook mentaal kan te
weinig mobiliseren negatieve gevolgen hebben. Er komen weinig prikkels binnen in
de hersenen. Er kan angst voor vallen ontstaan, wegens algehele achteruitgang van
de lichamelijke conditie. Ook kunnen er klachten van somberheid ontstaan wegens de
functionele achteruitgang, waarmee veel kwaliteit van leven mee achteruit gaat.
Voorkomen is beter dan genezen
Uit onderzoek is gebleken dat deze klachten en complicaties vrij gemakkelijk te voorkomen zijn.
Vijftien minuten beweging (bijvoorbeeld wandelen) leidt tot een vermindering van de
bovengenoemde risico’s met vijftig procent. Wanneer dit wegens ziekte niet mogelijk is, is het zitten
in een stoel voor minimaal dertig minuten ook al een grote stap vooruit ten opzichte van bedrust.
Geef patiënten voorlichting over mobiliseren en de mogelijke gevolgen hiervan: creëer
bewustwording.
