IC week 1: ‘Kloppend hart en zwanger’
SEO: De onderdelen van het onderzoek:
- Biometrie
- Hoofd (HC, lat ventr, vorm, cerebellum, afstand ogen, lip)
- Hart (klopt het en welke frequentie, 4 kamer beeld en positie & grootte hart, uitstroomvaten: aorta en a.
pulmonalis, kruising van de grote vaten, V-sign, 3 vessel view, beoordeling spetum)
- Buik (AC, ns insertie, nieren & blaas, darmpakket)
- Ledematen (armen, benen, handen, voeten)
- Rug (tenminste vanuit twee verschillende hoeken)
- Placenta locatie
- Hoeveelheid vruchtwater
Prostaglandines zorgen ervoor dat de ductus open blijft.
PP progesteron geven om de foetale circulatie in stand te houden.
Rashkand procedure = foramen ovale wordt gedilateerd (groter gemaakt)
Hartafwijkingen bij de foetus/neonaat komen voor bij 1 op 100 levendgeborenen, prenataal dus meer. 94% wordt
levend geboren, 6% dood geboren.
20-25% is een onderdeel van een chromosomale aandoening
3 verschillen tussen foetale en volwassen circulatie:
- Het foramen ovale (FO): de verbinding tussen beide atria. Shunt van links naar rechts
O2 rijk bloed komt in de foetale circulatie via de rechter boezem binnen shunt voor snellere toegang
aorta.
- De ductus Botalli (DB) syn. is ductus arteriosus: de verbinding tussen de a. pulmonalis en de aorta
Afname aanvoer bloed naar longcirculatie.
- De ductus venosus: verbinding tussen de vena umbilicalis en de vena cava inferior
Transport O2 rijk bloed naar hart.
Normaal 4 kamer beeld:
- Hartpunt wijst naar links
- Aorta iets links van werkvelkolom
- Grootte en symmetrie atria en ventrikels is gelijk
- Hartas 45 graden (denkbeeldig as door lijn wervelkolom en sternum kruisen met lijn door sceptum)
- Kleppen
- Crux (waar de kleppen en het sceptum samenkomen)
- Foramen ovale
Echodense focus in ventrikel (vaak links) is niet normaal, maar kan geen kwaad.
Met de colour doppler kan je zien of het septum goed is gesloten, of dat er bloed doorstroomt.
Bij het Three vesselview zie je: Longslagader, aorta, bovenste holle ader.
Bij de V-sign zie je: Lengte doorsnede van de aortaboog en de ductus arteriosus.
Bij de kruising van de grote vaten zie je de aorta over de arteria pulmonalis heen.
Wanneer een GUO?
Groep 1: Verhoogd risico op congenitale afwijking:
- Eerder kind met afwijking
- 1 van ouders met afwijking
- 2e graads risico
- NBD in anamnese
1
, - Zwanger met IDDM
- Anti-epileptica gebruik
- Teratogene medicatie/drugs
- Monochoriale gemelli
- ICSI zwangerschap
Groep 2: verdenking op een congenitale afwijking:
- Echoscopisch vermoeden op een afwijking (SEO)
- Negatieve dyscongruentie
- Positieve dyscongruentie
- Oligohydramnion
- Polyhydramnion
- Foetale hartritmestoornissen
- Maternale infectie
Onregelmatige hartslag van de baby onder 28 weken is meestal normaal, hierboven word je vaak doorverwezen naar
GUO of hartecho.
Hartkloppingen/palpitaties in de zwangerschap bij moeder:
- Vasodilatatie o.i.v. prostacycline, progesteron en relaxine
- Verlaagde systemische vaatweerstand
- Toegenomen doorbloeding van de weefsels
- Toegenomen hoeveelheid extracellulair vocht
- Toename circulerend volume = plasmavolume 40%
- (beperkte) daling van de bloeddruk
- Verhoogd hart minuut volume 40% bij 12 weken AD
- Stijging van de hartfrequentie en slagvolume
Ook de longen spelen een rol:
- Daling pCO2 door snellere ademhaling
- Progesteron verhoogt gevoeligheid voor CO2
- Door respiratoire alkalose uitscheiding bicorbonaat verlies natrium hierdoor meer hyperventilatie
en duizeligheid
- Angst: vrijkomen van noradrenaline versnelling diastolische depolarisatie risico op hyperventilatie
tijdens bijvoorbeeld de baring
Palpitatie:
- Kan passen bij anemie of bij hartproblemen
- Behandeling met digoxine of bètablokkers is tijdens de zwangerschap mogelijk
HC: ‘Het kloppend hart’
Endocardium – Myocardium – Epicardium – Pericardium (visceraal – pariëtaal)
Pericard functie:
- Bescherming
- Bevestiging aan omringende structuren
- Voorkomt overvulling van het hart
- Met vloeistof gevulde tussenlaag verminderd frictie
Pericarditis:
- Ontsteking van pericard
- Gevolg is verruwing van het membraan
2
,- Geen meer frictie
- Cardiacale tamponade (overmatige vochtproductie kan hartcompressie geven, verminderde functie hart)
Myocardium:
- Bevat hartspierweefsel en het cardiale skelet (bindweefsel dat kruislings verweven is met het spierweefsel)
Endocardium:
- Endotheel vergelijkbaar met endotheel bloedvaten
Twee atrioventriculaire AV kleppen:
Valva tricuspidales (rechter AV klep)
Valva Mitralis (linker AV klep)
- Chordae tendineae verankeren de kleppen aan de papillaire spieren
Twee semilunaire SL kleppen:
Aorta semilunaire klep (valva aortae)
Pulmonale semilunaire klep (valva trunci pulmonalis)
- Gaan open en dicht bij druk veranderingen
Pulmonale circulatie is kort en weerstand is laag door elastische vaten. Systemische circulatie is lang en weerstand is
hoog.
Myocardium linker ventrikel 3x dikker vergeleken met het rechter ventrikel
Eind diastolic volume EDV = de hoeveelheid bloed in het ventrikel aan het eind van de diastole.
Eind systolisch volume ESV = hoeveelheid bloed dat achterblijft in het ventrikel aan het eind van de systole
Isovolumetrische relaxatie fase = alle kleppen zijn even gesloten omdat de druk in de ventrikels te laag is om de
kleppen te openen. Zodra de systole plaatsvindt, is dit voorbij en openen de kleppen.
- Dicrotic notch = terugslag bloed op de gesloten SL-kleppen zorgt voor korte toename van de druk in de aorta.
Ejectiefase = druk in ventrikel is hoger dan druk in de arterien, waardoor de SL kleppen open gaan.
Slag volume SV = hoeveelheid bloed dat het ventrikel uit gaat: EDV – ESV
Cardiac output = hoeveelheid bloed dat per minuut het hart uitgaat.
CO = SV x F
MAP = gemiddelde bloeddruk
MAP = CO x (TPR/SVR)
MAP = 2x de onderdruk + bovendruk/3
TPR = SVR = perifere weerstand
Coronaire sinus :
- Grote vene waar andere venen samenkomen en die direct in het rechter atrium uitkomt
- Ook andere grote venen van de coronaire circulatie monden direct in het rechter atrium uit
- De venen van het hart draineren dus niet naar de vena cava
- De coronaire circulatie is dus eigenlijk een soort mini bloedsomloop via het hartweefsel
Homeostatische disbalans:
- Angina pectoris
Pijn op de borst
Serieus probleem, oorzaak is verminderde doorbloeding van de hartspier
Geeft pijn en kramp verschijnselen
- Hart infarct
Gevolg van verstopping kransslagaders
Spierweefsel sterft af en wordt gerepareerd met bindweefsel wat niet goed kan samentrekken
3
, Intercalated discs = verbindingen tussen de cellen
- Desmosomen: Zijn sterke verbindingen tussen de spiercellen. Voorkomen dat de ellen van elkaar gaan tijdens
samentrekken hartspier.
- Gap junctions: Zorgen ervoor dat ionen van de ene cel naar de andere cel kunnen gaan. Is een elektrische koppeling
De AV knoop genereert ook spontaan elektrische impulsen. Intrinsieke frequentie is ongeveer 50 per minuut.
De purkinjevezels en bundel van His kunnen ook spontaan impulsen genereren. Dit gaat alleen heel langzaam,
ongeveer 30 per minuut.
Gevolgen van problemen met SA knoop:
- Ectopisch focus – geen goede stimulatie door SA knoop
- AV knoop neemt het over en bepaalt ritme (40-60 slagen/min)
- Extrasystole (voortijdige contractie)
- Ectopisch focus bepaalt (te) hoog ritme
- Kan komen door overmatig cafeïne of nicotine gebruik
Gevolgen van problemen met de AV knoop:
- Hart blok
- Te weinig (incompleet) of geen (volledig) pulsen die door gaan naar de ventrikels
Intrinsieke ritme van ventrikels is te langzaam voor goede circulatie
Parasympatisch:
- Acetylcholine hyperpolariseert pacemaker cellen door openen K+ kanalen SA frequentie omlaag hartslag
omlaag.
- Muscarine receptoren
Sympathisch:
- Norepinefrine verhoogd vuurfrequentie pacemaker (SA knoop)
- Bèta 1 adrenerge receptoren
Belangrijke hormonen:
- Epinefrine (adrenaline) geproduceerd door de bijnier verhoogt de frequentie en contractiliteit
- Thyroxine verhoogt de hartslag; het versterkt de effecten van norepinephrine en epinephrine
Belangrijke elektrolyten (ionen):
- Ca, K en Na. Deze zijn belangrijk voor genereren van elektrische impulsen en samentrekken/ontspannen hartspier.
- Te veel of te weinig van deze ioinen in of rondom de cellen geeft hartritmestoornissen.
Andere factoren die de hartslag beïnvloeden:
- Leeftijd, foetus heeft de hoogste hartslag
- Geslacht, vrouwen hogere hartslag dan bij mannen
- Inspanning
- Lichaamstemperatuur, bij hogere temperatuur, hogere hartslag
Gevolgen homeostatische disbalans:
- Hypocalcemie hartslag en contractiliteit omlaag
- Hypercalcemie hartslag en contractiliteit omhoog
- Hyperkalemie verstoord de elektrische activiteit en geleiding hart blok en hartstilstand
- Hypokalemie zwakke hartslag en ritmestoornissen
Tachycardie = te snelle hartslag, boven 100
Bradycardie = te langzame hartslag onder 60/ min
Congestive heart failure CHF = progressieve conditie; cardiac output is zo lag dat bloed onvoldoende wordt
rondgepompt om weefsels van O2 en nutriënten te voorzien.
4
SEO: De onderdelen van het onderzoek:
- Biometrie
- Hoofd (HC, lat ventr, vorm, cerebellum, afstand ogen, lip)
- Hart (klopt het en welke frequentie, 4 kamer beeld en positie & grootte hart, uitstroomvaten: aorta en a.
pulmonalis, kruising van de grote vaten, V-sign, 3 vessel view, beoordeling spetum)
- Buik (AC, ns insertie, nieren & blaas, darmpakket)
- Ledematen (armen, benen, handen, voeten)
- Rug (tenminste vanuit twee verschillende hoeken)
- Placenta locatie
- Hoeveelheid vruchtwater
Prostaglandines zorgen ervoor dat de ductus open blijft.
PP progesteron geven om de foetale circulatie in stand te houden.
Rashkand procedure = foramen ovale wordt gedilateerd (groter gemaakt)
Hartafwijkingen bij de foetus/neonaat komen voor bij 1 op 100 levendgeborenen, prenataal dus meer. 94% wordt
levend geboren, 6% dood geboren.
20-25% is een onderdeel van een chromosomale aandoening
3 verschillen tussen foetale en volwassen circulatie:
- Het foramen ovale (FO): de verbinding tussen beide atria. Shunt van links naar rechts
O2 rijk bloed komt in de foetale circulatie via de rechter boezem binnen shunt voor snellere toegang
aorta.
- De ductus Botalli (DB) syn. is ductus arteriosus: de verbinding tussen de a. pulmonalis en de aorta
Afname aanvoer bloed naar longcirculatie.
- De ductus venosus: verbinding tussen de vena umbilicalis en de vena cava inferior
Transport O2 rijk bloed naar hart.
Normaal 4 kamer beeld:
- Hartpunt wijst naar links
- Aorta iets links van werkvelkolom
- Grootte en symmetrie atria en ventrikels is gelijk
- Hartas 45 graden (denkbeeldig as door lijn wervelkolom en sternum kruisen met lijn door sceptum)
- Kleppen
- Crux (waar de kleppen en het sceptum samenkomen)
- Foramen ovale
Echodense focus in ventrikel (vaak links) is niet normaal, maar kan geen kwaad.
Met de colour doppler kan je zien of het septum goed is gesloten, of dat er bloed doorstroomt.
Bij het Three vesselview zie je: Longslagader, aorta, bovenste holle ader.
Bij de V-sign zie je: Lengte doorsnede van de aortaboog en de ductus arteriosus.
Bij de kruising van de grote vaten zie je de aorta over de arteria pulmonalis heen.
Wanneer een GUO?
Groep 1: Verhoogd risico op congenitale afwijking:
- Eerder kind met afwijking
- 1 van ouders met afwijking
- 2e graads risico
- NBD in anamnese
1
, - Zwanger met IDDM
- Anti-epileptica gebruik
- Teratogene medicatie/drugs
- Monochoriale gemelli
- ICSI zwangerschap
Groep 2: verdenking op een congenitale afwijking:
- Echoscopisch vermoeden op een afwijking (SEO)
- Negatieve dyscongruentie
- Positieve dyscongruentie
- Oligohydramnion
- Polyhydramnion
- Foetale hartritmestoornissen
- Maternale infectie
Onregelmatige hartslag van de baby onder 28 weken is meestal normaal, hierboven word je vaak doorverwezen naar
GUO of hartecho.
Hartkloppingen/palpitaties in de zwangerschap bij moeder:
- Vasodilatatie o.i.v. prostacycline, progesteron en relaxine
- Verlaagde systemische vaatweerstand
- Toegenomen doorbloeding van de weefsels
- Toegenomen hoeveelheid extracellulair vocht
- Toename circulerend volume = plasmavolume 40%
- (beperkte) daling van de bloeddruk
- Verhoogd hart minuut volume 40% bij 12 weken AD
- Stijging van de hartfrequentie en slagvolume
Ook de longen spelen een rol:
- Daling pCO2 door snellere ademhaling
- Progesteron verhoogt gevoeligheid voor CO2
- Door respiratoire alkalose uitscheiding bicorbonaat verlies natrium hierdoor meer hyperventilatie
en duizeligheid
- Angst: vrijkomen van noradrenaline versnelling diastolische depolarisatie risico op hyperventilatie
tijdens bijvoorbeeld de baring
Palpitatie:
- Kan passen bij anemie of bij hartproblemen
- Behandeling met digoxine of bètablokkers is tijdens de zwangerschap mogelijk
HC: ‘Het kloppend hart’
Endocardium – Myocardium – Epicardium – Pericardium (visceraal – pariëtaal)
Pericard functie:
- Bescherming
- Bevestiging aan omringende structuren
- Voorkomt overvulling van het hart
- Met vloeistof gevulde tussenlaag verminderd frictie
Pericarditis:
- Ontsteking van pericard
- Gevolg is verruwing van het membraan
2
,- Geen meer frictie
- Cardiacale tamponade (overmatige vochtproductie kan hartcompressie geven, verminderde functie hart)
Myocardium:
- Bevat hartspierweefsel en het cardiale skelet (bindweefsel dat kruislings verweven is met het spierweefsel)
Endocardium:
- Endotheel vergelijkbaar met endotheel bloedvaten
Twee atrioventriculaire AV kleppen:
Valva tricuspidales (rechter AV klep)
Valva Mitralis (linker AV klep)
- Chordae tendineae verankeren de kleppen aan de papillaire spieren
Twee semilunaire SL kleppen:
Aorta semilunaire klep (valva aortae)
Pulmonale semilunaire klep (valva trunci pulmonalis)
- Gaan open en dicht bij druk veranderingen
Pulmonale circulatie is kort en weerstand is laag door elastische vaten. Systemische circulatie is lang en weerstand is
hoog.
Myocardium linker ventrikel 3x dikker vergeleken met het rechter ventrikel
Eind diastolic volume EDV = de hoeveelheid bloed in het ventrikel aan het eind van de diastole.
Eind systolisch volume ESV = hoeveelheid bloed dat achterblijft in het ventrikel aan het eind van de systole
Isovolumetrische relaxatie fase = alle kleppen zijn even gesloten omdat de druk in de ventrikels te laag is om de
kleppen te openen. Zodra de systole plaatsvindt, is dit voorbij en openen de kleppen.
- Dicrotic notch = terugslag bloed op de gesloten SL-kleppen zorgt voor korte toename van de druk in de aorta.
Ejectiefase = druk in ventrikel is hoger dan druk in de arterien, waardoor de SL kleppen open gaan.
Slag volume SV = hoeveelheid bloed dat het ventrikel uit gaat: EDV – ESV
Cardiac output = hoeveelheid bloed dat per minuut het hart uitgaat.
CO = SV x F
MAP = gemiddelde bloeddruk
MAP = CO x (TPR/SVR)
MAP = 2x de onderdruk + bovendruk/3
TPR = SVR = perifere weerstand
Coronaire sinus :
- Grote vene waar andere venen samenkomen en die direct in het rechter atrium uitkomt
- Ook andere grote venen van de coronaire circulatie monden direct in het rechter atrium uit
- De venen van het hart draineren dus niet naar de vena cava
- De coronaire circulatie is dus eigenlijk een soort mini bloedsomloop via het hartweefsel
Homeostatische disbalans:
- Angina pectoris
Pijn op de borst
Serieus probleem, oorzaak is verminderde doorbloeding van de hartspier
Geeft pijn en kramp verschijnselen
- Hart infarct
Gevolg van verstopping kransslagaders
Spierweefsel sterft af en wordt gerepareerd met bindweefsel wat niet goed kan samentrekken
3
, Intercalated discs = verbindingen tussen de cellen
- Desmosomen: Zijn sterke verbindingen tussen de spiercellen. Voorkomen dat de ellen van elkaar gaan tijdens
samentrekken hartspier.
- Gap junctions: Zorgen ervoor dat ionen van de ene cel naar de andere cel kunnen gaan. Is een elektrische koppeling
De AV knoop genereert ook spontaan elektrische impulsen. Intrinsieke frequentie is ongeveer 50 per minuut.
De purkinjevezels en bundel van His kunnen ook spontaan impulsen genereren. Dit gaat alleen heel langzaam,
ongeveer 30 per minuut.
Gevolgen van problemen met SA knoop:
- Ectopisch focus – geen goede stimulatie door SA knoop
- AV knoop neemt het over en bepaalt ritme (40-60 slagen/min)
- Extrasystole (voortijdige contractie)
- Ectopisch focus bepaalt (te) hoog ritme
- Kan komen door overmatig cafeïne of nicotine gebruik
Gevolgen van problemen met de AV knoop:
- Hart blok
- Te weinig (incompleet) of geen (volledig) pulsen die door gaan naar de ventrikels
Intrinsieke ritme van ventrikels is te langzaam voor goede circulatie
Parasympatisch:
- Acetylcholine hyperpolariseert pacemaker cellen door openen K+ kanalen SA frequentie omlaag hartslag
omlaag.
- Muscarine receptoren
Sympathisch:
- Norepinefrine verhoogd vuurfrequentie pacemaker (SA knoop)
- Bèta 1 adrenerge receptoren
Belangrijke hormonen:
- Epinefrine (adrenaline) geproduceerd door de bijnier verhoogt de frequentie en contractiliteit
- Thyroxine verhoogt de hartslag; het versterkt de effecten van norepinephrine en epinephrine
Belangrijke elektrolyten (ionen):
- Ca, K en Na. Deze zijn belangrijk voor genereren van elektrische impulsen en samentrekken/ontspannen hartspier.
- Te veel of te weinig van deze ioinen in of rondom de cellen geeft hartritmestoornissen.
Andere factoren die de hartslag beïnvloeden:
- Leeftijd, foetus heeft de hoogste hartslag
- Geslacht, vrouwen hogere hartslag dan bij mannen
- Inspanning
- Lichaamstemperatuur, bij hogere temperatuur, hogere hartslag
Gevolgen homeostatische disbalans:
- Hypocalcemie hartslag en contractiliteit omlaag
- Hypercalcemie hartslag en contractiliteit omhoog
- Hyperkalemie verstoord de elektrische activiteit en geleiding hart blok en hartstilstand
- Hypokalemie zwakke hartslag en ritmestoornissen
Tachycardie = te snelle hartslag, boven 100
Bradycardie = te langzame hartslag onder 60/ min
Congestive heart failure CHF = progressieve conditie; cardiac output is zo lag dat bloed onvoldoende wordt
rondgepompt om weefsels van O2 en nutriënten te voorzien.
4
