● In (semi)perifere regio’s zijn ook enkele handelsblokken gevormd, zoals UNASUR, de CIS, de
ECOWAS.
Mondiale transnationale netwerken: economisch en/of sociaal netwerk van bedrijven, instellingen
en personen, dat zich over een groot aantal landen wereldwijd uitstrekt.
Culturele dimensie van globalisering
► Globalisering heeft een sterke culturele dimensie, te zien aan talen en religie.
● In steden is er een sterke wisselwerking tussen culturele waarden en normen. Vooral de
amerikanisering is soms groot.
Amerikanisering: overname van Amerikaanse waarden en normen, maar ook van economische
elementen, in andere cultuurgebieden.
Globalisering van migratie
► Op mondiale schaal overheerste lang de Zuid-Noordmigratie.
● Steeds meer migratie vindt plaats naar steden in snelgroeiende landen in Oost-Azië, Zuid-Afrika,
Brazilië en India. De Zuid-Zuidmigratie neemt toe.
● Vluchtelingen migreren vooral naar buurlanden, ook naar centrumlanden. In de opvanglanden
leidt dat soms tot culturele en sociaaleconomische moeilijkheden.
Andersglobalisten: persoon die deel uitmaakt van een politieke beweging die de globalisering in zijn
geheel of op belangrijke onderdelen afwijkt vanwege de negatieve gevolgen op bijvoorbeeld de
democratische besluitvorming, de duurzaamheid of de sociale ongelijkheid.
Reacties op de globalisering
► Naast andersglobalisten beogen NGO’s (als Greenpeace, Amnesty International) een andere
minder geglobaliseerde wereld, gericht op zaken als minder ongelijkheid, ontwikkeling van zwakke
landen of het milieu.
§3.1 Welvaart en werk
Deelvragen
1. Welke economische kenmerken en indicatoren zijn geschikt om de sociaaleconomische
verschillen tussen regio’s te kunnen vergelijken?
2. Welk verband is er tussen het economische ontwikkelingspeil en de beroepssectoren in de
drie voorbeeldlanden?
3. Welke mogelijkheden hebben de drie landen om de regionale ongelijkheid te verminderen?
Kernlanden, groeilanden en achterblijvers
► Je onderzoekt de betekenis van globalisering voor:
- Kernland Duitsland
- Transitieland Tsjechië
- Perifeer land Egypte
Economische kenmerken en indicatoren
, ► Om de economische ontwikkeling van regio’s te vergelijken, gebruik je een aantal indicatoren.
● Veelgebruikte indicator is bbp/brp per hoofd, uitgedrukt in koopkracht.
Vanwege bezwaren wordt vaak de VN-ontwikkelingsindex (hdi/imo) gebruikt met als kenmerken:
- welvaart bbp/hoofd in koopkracht.
- scholingsniveau analfabetisme, onderwijsduur en -niveau.
- gezondheid levensverwachting.
● Naast bbp ook (netto) inkomen als economische indicator.
Bestaansmiddelen
► Andere indicator: samenstelling van de beroepsbevolking.
● Aandeel werkers in de landbouw is veelzeggend, maar uitkijken met de tertiaire sector in
ontwikkelingslanden.
● De arbeidsproductiviteit blijkt uit de vergelijking van de sectoren qua beroepsbevolking met hun
bijdrage aan het bbp.
Vergelijking van de drie landen
► De verdeling van de beroepsbevolking en de bijdrage aan het bbp zichtbaar gemaakt voor de
voorbeeldlanden (plus Nederland).
● In Egypte scoort de landbouw relatief gezien het hoogst, in Duitsland (en Nederland) het laagst.
Duitsland scoort wat betreft de dienstensector het hoogst (na Nederland).
Armoede langs de Nijl
► De jaarlijkse overstromingen zorgden voor vruchtbaar land.
● Aandeel werkers in de landbouw daalt geleidelijk. De landbouw is zeer arbeidsintensief en de
productiviteit per werkende is laag. De gemiddelde bedrijfsoppervlakte is gering.
● Gevolg: het inkomen op het platteland ligt laag. De situatie in het zuiden is het meest beroerd:
economische overbevolking.
● Groeiende dienstensector met veel werk in het toerisme.
De informele sector is omvangrijk.
Globalisering en industrialisatie in het land van de farao’s
► Regeringsbeleid in Egypte gericht op economische hervormingen en infrastructuur: keuze voor
globalisering met speciale economische zones.
● Economische groei door buitenlandse investeringen (fdi) en exportoriëntatie. Verbreding
Suezkanaal past in dit beleid.
De toeristische sector wordt echter geplaagd door terrorisme.
● Positie van China als handelspartner neemt toe. Vooral vestiging in de kanaalzone met een
vrijhandelszone en loonkostenvoordelen.
● Door het afbouwen van de subsidies aan de economisch zwakke groepen treedt verarming op:
voedingsbodem voor politieke spanningen.
Tsjechië: een land in overgang
ECOWAS.
Mondiale transnationale netwerken: economisch en/of sociaal netwerk van bedrijven, instellingen
en personen, dat zich over een groot aantal landen wereldwijd uitstrekt.
Culturele dimensie van globalisering
► Globalisering heeft een sterke culturele dimensie, te zien aan talen en religie.
● In steden is er een sterke wisselwerking tussen culturele waarden en normen. Vooral de
amerikanisering is soms groot.
Amerikanisering: overname van Amerikaanse waarden en normen, maar ook van economische
elementen, in andere cultuurgebieden.
Globalisering van migratie
► Op mondiale schaal overheerste lang de Zuid-Noordmigratie.
● Steeds meer migratie vindt plaats naar steden in snelgroeiende landen in Oost-Azië, Zuid-Afrika,
Brazilië en India. De Zuid-Zuidmigratie neemt toe.
● Vluchtelingen migreren vooral naar buurlanden, ook naar centrumlanden. In de opvanglanden
leidt dat soms tot culturele en sociaaleconomische moeilijkheden.
Andersglobalisten: persoon die deel uitmaakt van een politieke beweging die de globalisering in zijn
geheel of op belangrijke onderdelen afwijkt vanwege de negatieve gevolgen op bijvoorbeeld de
democratische besluitvorming, de duurzaamheid of de sociale ongelijkheid.
Reacties op de globalisering
► Naast andersglobalisten beogen NGO’s (als Greenpeace, Amnesty International) een andere
minder geglobaliseerde wereld, gericht op zaken als minder ongelijkheid, ontwikkeling van zwakke
landen of het milieu.
§3.1 Welvaart en werk
Deelvragen
1. Welke economische kenmerken en indicatoren zijn geschikt om de sociaaleconomische
verschillen tussen regio’s te kunnen vergelijken?
2. Welk verband is er tussen het economische ontwikkelingspeil en de beroepssectoren in de
drie voorbeeldlanden?
3. Welke mogelijkheden hebben de drie landen om de regionale ongelijkheid te verminderen?
Kernlanden, groeilanden en achterblijvers
► Je onderzoekt de betekenis van globalisering voor:
- Kernland Duitsland
- Transitieland Tsjechië
- Perifeer land Egypte
Economische kenmerken en indicatoren
, ► Om de economische ontwikkeling van regio’s te vergelijken, gebruik je een aantal indicatoren.
● Veelgebruikte indicator is bbp/brp per hoofd, uitgedrukt in koopkracht.
Vanwege bezwaren wordt vaak de VN-ontwikkelingsindex (hdi/imo) gebruikt met als kenmerken:
- welvaart bbp/hoofd in koopkracht.
- scholingsniveau analfabetisme, onderwijsduur en -niveau.
- gezondheid levensverwachting.
● Naast bbp ook (netto) inkomen als economische indicator.
Bestaansmiddelen
► Andere indicator: samenstelling van de beroepsbevolking.
● Aandeel werkers in de landbouw is veelzeggend, maar uitkijken met de tertiaire sector in
ontwikkelingslanden.
● De arbeidsproductiviteit blijkt uit de vergelijking van de sectoren qua beroepsbevolking met hun
bijdrage aan het bbp.
Vergelijking van de drie landen
► De verdeling van de beroepsbevolking en de bijdrage aan het bbp zichtbaar gemaakt voor de
voorbeeldlanden (plus Nederland).
● In Egypte scoort de landbouw relatief gezien het hoogst, in Duitsland (en Nederland) het laagst.
Duitsland scoort wat betreft de dienstensector het hoogst (na Nederland).
Armoede langs de Nijl
► De jaarlijkse overstromingen zorgden voor vruchtbaar land.
● Aandeel werkers in de landbouw daalt geleidelijk. De landbouw is zeer arbeidsintensief en de
productiviteit per werkende is laag. De gemiddelde bedrijfsoppervlakte is gering.
● Gevolg: het inkomen op het platteland ligt laag. De situatie in het zuiden is het meest beroerd:
economische overbevolking.
● Groeiende dienstensector met veel werk in het toerisme.
De informele sector is omvangrijk.
Globalisering en industrialisatie in het land van de farao’s
► Regeringsbeleid in Egypte gericht op economische hervormingen en infrastructuur: keuze voor
globalisering met speciale economische zones.
● Economische groei door buitenlandse investeringen (fdi) en exportoriëntatie. Verbreding
Suezkanaal past in dit beleid.
De toeristische sector wordt echter geplaagd door terrorisme.
● Positie van China als handelspartner neemt toe. Vooral vestiging in de kanaalzone met een
vrijhandelszone en loonkostenvoordelen.
● Door het afbouwen van de subsidies aan de economisch zwakke groepen treedt verarming op:
voedingsbodem voor politieke spanningen.
Tsjechië: een land in overgang
