Samenvatting minor – Neurorevalidatie – leerjaar 22/23
semester 1
Inclusief monodisciplinaire gedeelte opleiding fysiotherapie
Cerebro Vasculair Accident (CVA) en herstelmechanismen
Leerdoelen:
- De student kent de belangrijkste verschillen tussen ischemische en hemorragische CVA’s,
alsmede de karakteristieken van laesies in het verzorgingsgebied van de arteria cerebri
anterior, cerebri media, cerebri posterior en basilaris;
- De student heeft kennis van oorzaken, ontstaanswijze, symptomalogie, therapie, verloop en
prognose van het CVA;
- De student is in staat verbanden te leggen tussen de lokalisatie van de laesie en de
(sensomotorische en gedrag neurologische) symptomen.
De hersenen bestaan uit verschillende kwabben met elk bijbehorende functies:
- Frontale kwab (grootste van de 4)
o Executieve functies (controlerende functies van de hersenen)
o Gedrag
o Deel van de motorische schors en dus motoriek
- Pariëtale kwab
o Taal in linker hemisfeer
o Ruimtelijke oriëntatie in rechter hemisfeer
o Sensoriek
Je voelt iets met je pariëtale gedeelte en voert
het uit met het frontale gedeelte.
- Temporale kwab
o Gehoor
o Taalbegrip
o Concentratie
o Mentale processen
- Occipitale kwab
o Zicht, het daadwerkelijke zien
Het cerebellum (de kleine hersenen, gestreept
rechts op afbeelding) speelt een belangrijke rol
bij planning, bewegingscontrole en balans.
- Bij schade aan cerebellum worden de
bewegingen veel minder gecontroleerd uitgevoerd, bv: dronkenloop.
De hersenstam (ook wel truncus cerebri genoemd) bestaat uit de
middenhersenen, de pons en het verlengde merg. Verantwoordelijk voor de
vitale functies als ademhaling, lichaamstemperatuur, hartslag etc. Ook het
bewustzijn zit in de hersenstam.
,Als je van de cortex naar binnen gaat kom je subcorticaal terecht, hier vindt je de basasle kernen en
het limbisch systeem. De basale kernen liggen (net als het limbisch systeem) als een soort ring
rondom de thalamus (het centrum waar alles gebeurt). De basale kernen hebben als functies:
- Automatische en onbewuste bewegingen. Op de automatische piloot functioneren
- Houdingsregulatie
- Spelen een rol bij de cognitie, waarnemingen en pijnbeleving.
- Maken dopamine aan. Deze stof zorgt ervoor dat zenuwcellen met elkaar kunnen
communiceren
- De basale kernen bestaan uit:
o Nucleus caudatus = doorgeven van allerlei sensorische informatie over de ruimtelijke
positie van het lichaam. Het regelen van de houding van het lichaam, armen en
benen.
o Putamen = betrokken bij de regulatie van motoriek, zowel bij vrijwillige als
onvrijwiligge bewegingen.
De nucleus caudatus en putamen samen vormen het striatum. Het striatum versterkt,
remt af en stuurt bij aan de motorische activiteit die van de cortex cerebri afkomt.
o Substantia nigra = reguleren van de basale ganglia, met behulp van dopamine (die
hier wordt geproduceerd). Belangrijke rol bij het inzetten van bewegingen.
Bij te snelle afsterving van substantia nigra-neuronen ontwikkelen mensen
de ziekte van Parkinson.
o Nucleus subthalamicus = functie is het doorsturen van informatie naar de hoger
gelegen hersengebieden
In het limbisch systeem zit het episodisch geheugen (de herinneringen die iemand heeft) en emotie.
Spelen een grote rol bij emotie, emotieregulatie, emotioneel geheugen, genot en motivatie.
,Als iemand je aanraakt, voel je pijn dat via de baansystemen binnen
komt. De informatie gaat dan door naar de sensorische cortex. Je hebt
verschillende soorten baansystemen:
- Afferente, stijgende, sensorische banen. Je voelt dat iemand je
aanraakt, dit gaat via deze banen naar de hersenschors.
o Gnostische banen (achterstrengen) = vooral over
houdingsregulatie en gevoel
o Vitale banen (tractus spinothalamicus, anterior en
lateralis) = pijn en temperatuur
- Efferente, dalende, (veelal) motorische banen. De banen terug
naar je spieren die hier vervolgens op kunnen reageren.
o Piramidaal = rechtstreekse corticospinale banen.
Regelrecht van de cortex naar het ruggenmerg en
motorunit, zonder onderbrekingen of aftakkingen.
o Extrapiramidaal = bulbospinale banen (over
houdingsregulatie). Gaat vanuit de cortex naar het
ruggenmerg, maar met meerdere stations ertussen.
Informatieverwerking:
Sensoriek, het gevoel, komt binnen op de sensorische schors,
pariëtale gedeelte. Auditieve prikkels komen meer temporaal
binnen. Visuele prikkels komen meer occiptaal binnen. Beide
prikkels gaan via de hersenzenuwen (afferent systeem) en
komen dus niet via het ruggenmerg binnen.
Sensorische cortex
Je wordt aangeraakt komt binnen op de primaire schors,
zonder betekenis nog. Je analyseert wat er gebeurt. Vervolgens
geef je er betekenis aan bij de secundaire schors, je gaat iets
herkennen. Het vervolgens koppelen aan een gebeurtenis
gebeurt bij de tertaire schors, je plaats iets in de context.
Vervolgens kan je hier subcorticaal, met behulp van het
limbisch systeem, belevenis en emotie aan geven.
Motorische cortex
Wat ga je hier vervolgens mee doen, hoe reageer je op deze prikkel(s). De premotore cortex helpt
met de planning en organisatie van de motoriek met hulp van sensorische informatie en het limbisch
systeem. Vervolgens zorgt de secundaire motorische cortex ervoor dat er een motorisch
programma wordt ingeschakeld, met feedback of feedforward. De uitvoering van de motoriek gaat
vervolens door de primair motorische cortex.
, Een belangrijke schakel in de bloedvoorziening naar de hersenen is de Cirkel van Willis. Hier komen 4
(hals)slagaderen bij elkaar en vormen een soort van rotonde. Het voordeel hiervan is dat als één
slagader dichtslibt, de vascularisatie kan worden overgenomen via andere slagaderen. De cirkel van
Willis bestaat uit de volgende slagaderen:
- A. carotis interna links/a. carotis interna rechts
- A. vertebralis links/a. vertebralis rechts
Vanaf hier lopen er 3 bloedvaten de grote hersenen in
- a. cerebri media (in het midden), deze innerveert:
o frontaalkwab
o pariëtaalkwab
o cortex van de temporaalkwan
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: contralaterale hemiparese aan
arm/been. Linker hemisfeer: afasie (taalstoornis). Rechter hemisfeer: neglect (hemi-
inattentie).
- a. cerebri anterior (aan de voorkant), deze innerveert:
o basale ganglia
o corpus callosum
o mediale oppervlak van de patiëtaal en frontaalkwab
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: contralaterale hemiparese aan
arm/been, onhandigheden en frontale problemen (executieve functies, doelgericht en
aangepast gedrag).
- a. cerebri posterior (aan de achterkant), deze innerveert:
o occipitaalkwab
o deel van de frontaalkwab
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: hemianopsie (visusstoornissen),
agnosie (herkenningsstoornis) en visuele problemen.
2 overige belangrijke bloedvaten in de hersenen:
- A. vertebralis, deze innerveert:
o Medulla oblengata (verlengde merg)
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: syndroom van Wallenberg
(combinatie van uitvalsverschijnselen door een infarct in de hersenstam)
- A. vertebralis basilaris, deze innerveert:
o Middenhersenen, pons en cerebellum
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: coördinatiestoornissen en veranderde
emotie
semester 1
Inclusief monodisciplinaire gedeelte opleiding fysiotherapie
Cerebro Vasculair Accident (CVA) en herstelmechanismen
Leerdoelen:
- De student kent de belangrijkste verschillen tussen ischemische en hemorragische CVA’s,
alsmede de karakteristieken van laesies in het verzorgingsgebied van de arteria cerebri
anterior, cerebri media, cerebri posterior en basilaris;
- De student heeft kennis van oorzaken, ontstaanswijze, symptomalogie, therapie, verloop en
prognose van het CVA;
- De student is in staat verbanden te leggen tussen de lokalisatie van de laesie en de
(sensomotorische en gedrag neurologische) symptomen.
De hersenen bestaan uit verschillende kwabben met elk bijbehorende functies:
- Frontale kwab (grootste van de 4)
o Executieve functies (controlerende functies van de hersenen)
o Gedrag
o Deel van de motorische schors en dus motoriek
- Pariëtale kwab
o Taal in linker hemisfeer
o Ruimtelijke oriëntatie in rechter hemisfeer
o Sensoriek
Je voelt iets met je pariëtale gedeelte en voert
het uit met het frontale gedeelte.
- Temporale kwab
o Gehoor
o Taalbegrip
o Concentratie
o Mentale processen
- Occipitale kwab
o Zicht, het daadwerkelijke zien
Het cerebellum (de kleine hersenen, gestreept
rechts op afbeelding) speelt een belangrijke rol
bij planning, bewegingscontrole en balans.
- Bij schade aan cerebellum worden de
bewegingen veel minder gecontroleerd uitgevoerd, bv: dronkenloop.
De hersenstam (ook wel truncus cerebri genoemd) bestaat uit de
middenhersenen, de pons en het verlengde merg. Verantwoordelijk voor de
vitale functies als ademhaling, lichaamstemperatuur, hartslag etc. Ook het
bewustzijn zit in de hersenstam.
,Als je van de cortex naar binnen gaat kom je subcorticaal terecht, hier vindt je de basasle kernen en
het limbisch systeem. De basale kernen liggen (net als het limbisch systeem) als een soort ring
rondom de thalamus (het centrum waar alles gebeurt). De basale kernen hebben als functies:
- Automatische en onbewuste bewegingen. Op de automatische piloot functioneren
- Houdingsregulatie
- Spelen een rol bij de cognitie, waarnemingen en pijnbeleving.
- Maken dopamine aan. Deze stof zorgt ervoor dat zenuwcellen met elkaar kunnen
communiceren
- De basale kernen bestaan uit:
o Nucleus caudatus = doorgeven van allerlei sensorische informatie over de ruimtelijke
positie van het lichaam. Het regelen van de houding van het lichaam, armen en
benen.
o Putamen = betrokken bij de regulatie van motoriek, zowel bij vrijwillige als
onvrijwiligge bewegingen.
De nucleus caudatus en putamen samen vormen het striatum. Het striatum versterkt,
remt af en stuurt bij aan de motorische activiteit die van de cortex cerebri afkomt.
o Substantia nigra = reguleren van de basale ganglia, met behulp van dopamine (die
hier wordt geproduceerd). Belangrijke rol bij het inzetten van bewegingen.
Bij te snelle afsterving van substantia nigra-neuronen ontwikkelen mensen
de ziekte van Parkinson.
o Nucleus subthalamicus = functie is het doorsturen van informatie naar de hoger
gelegen hersengebieden
In het limbisch systeem zit het episodisch geheugen (de herinneringen die iemand heeft) en emotie.
Spelen een grote rol bij emotie, emotieregulatie, emotioneel geheugen, genot en motivatie.
,Als iemand je aanraakt, voel je pijn dat via de baansystemen binnen
komt. De informatie gaat dan door naar de sensorische cortex. Je hebt
verschillende soorten baansystemen:
- Afferente, stijgende, sensorische banen. Je voelt dat iemand je
aanraakt, dit gaat via deze banen naar de hersenschors.
o Gnostische banen (achterstrengen) = vooral over
houdingsregulatie en gevoel
o Vitale banen (tractus spinothalamicus, anterior en
lateralis) = pijn en temperatuur
- Efferente, dalende, (veelal) motorische banen. De banen terug
naar je spieren die hier vervolgens op kunnen reageren.
o Piramidaal = rechtstreekse corticospinale banen.
Regelrecht van de cortex naar het ruggenmerg en
motorunit, zonder onderbrekingen of aftakkingen.
o Extrapiramidaal = bulbospinale banen (over
houdingsregulatie). Gaat vanuit de cortex naar het
ruggenmerg, maar met meerdere stations ertussen.
Informatieverwerking:
Sensoriek, het gevoel, komt binnen op de sensorische schors,
pariëtale gedeelte. Auditieve prikkels komen meer temporaal
binnen. Visuele prikkels komen meer occiptaal binnen. Beide
prikkels gaan via de hersenzenuwen (afferent systeem) en
komen dus niet via het ruggenmerg binnen.
Sensorische cortex
Je wordt aangeraakt komt binnen op de primaire schors,
zonder betekenis nog. Je analyseert wat er gebeurt. Vervolgens
geef je er betekenis aan bij de secundaire schors, je gaat iets
herkennen. Het vervolgens koppelen aan een gebeurtenis
gebeurt bij de tertaire schors, je plaats iets in de context.
Vervolgens kan je hier subcorticaal, met behulp van het
limbisch systeem, belevenis en emotie aan geven.
Motorische cortex
Wat ga je hier vervolgens mee doen, hoe reageer je op deze prikkel(s). De premotore cortex helpt
met de planning en organisatie van de motoriek met hulp van sensorische informatie en het limbisch
systeem. Vervolgens zorgt de secundaire motorische cortex ervoor dat er een motorisch
programma wordt ingeschakeld, met feedback of feedforward. De uitvoering van de motoriek gaat
vervolens door de primair motorische cortex.
, Een belangrijke schakel in de bloedvoorziening naar de hersenen is de Cirkel van Willis. Hier komen 4
(hals)slagaderen bij elkaar en vormen een soort van rotonde. Het voordeel hiervan is dat als één
slagader dichtslibt, de vascularisatie kan worden overgenomen via andere slagaderen. De cirkel van
Willis bestaat uit de volgende slagaderen:
- A. carotis interna links/a. carotis interna rechts
- A. vertebralis links/a. vertebralis rechts
Vanaf hier lopen er 3 bloedvaten de grote hersenen in
- a. cerebri media (in het midden), deze innerveert:
o frontaalkwab
o pariëtaalkwab
o cortex van de temporaalkwan
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: contralaterale hemiparese aan
arm/been. Linker hemisfeer: afasie (taalstoornis). Rechter hemisfeer: neglect (hemi-
inattentie).
- a. cerebri anterior (aan de voorkant), deze innerveert:
o basale ganglia
o corpus callosum
o mediale oppervlak van de patiëtaal en frontaalkwab
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: contralaterale hemiparese aan
arm/been, onhandigheden en frontale problemen (executieve functies, doelgericht en
aangepast gedrag).
- a. cerebri posterior (aan de achterkant), deze innerveert:
o occipitaalkwab
o deel van de frontaalkwab
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: hemianopsie (visusstoornissen),
agnosie (herkenningsstoornis) en visuele problemen.
2 overige belangrijke bloedvaten in de hersenen:
- A. vertebralis, deze innerveert:
o Medulla oblengata (verlengde merg)
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: syndroom van Wallenberg
(combinatie van uitvalsverschijnselen door een infarct in de hersenstam)
- A. vertebralis basilaris, deze innerveert:
o Middenhersenen, pons en cerebellum
Een CVA in dit bloedvaten heeft de volgende gevolgen: coördinatiestoornissen en veranderde
emotie
