Logistieke kosten
Inleiding
We gaan kijken naar de transportbeslissingen van de gebruiker (bedrijf dat transport gaat gebruiken).
De gebruiker kan kiezen:
- Transport voor eigen rekening. In dit geval zal hij dezelfde problemen evenaren als de
transportbedrijven met dezelfde transportkosten, zelfde investeringen, …
- Transportoperator inhuren (derde partij: DHL). In dit geval zullen enkele problemen van zijn
schouders vallen.
Of hij nu voor een derde partij gaat kiezen of zelf transporteren is er een element voor zijn
economische berekeningen dat hem onderscheidt van een transportoperator. De gebruiker heeft
altijd een breder perspectief (doel) dan de transportoperator. Voor de gebruiker is transport slechts
een middel, ingeschakeld in een groter geheel.
Hiervoor zullen we moeten kijken naar: Business Logistics (bedrijfslogistiek) waar verpakking,
productieplanning, … bij komt kijken. Om dit hele concept te bespreken zouden we te ver gaan van
het transporten, dus beperking van logistiek tot een kader waarbinnen transportbeslissingen worden
besproken.
Het concept bedrijfslogistiek
De definitie van bedrijfslogistiek is als volgt: “de beweging (transport A-B), opslag
(containerterminals) en gerelateerde activiteiten tussen oorsprong van grondstoffen en plaats van
consumptie (verpakking, …)”
Dit resulteert dat logistiek gebonden is aan hele keten van activiteiten
- Levering van grondstoffen (materials management)
- Activiteiten binnen het bedrijf
- Distributie naar klanten (physical distribution)
Het belangrijke van logistiek is dat het een geïntegreerde benadering aanbiedt waar beweging,
behandeling, opslag, ordening en verpakking, administratie, customer service en andere aspecten als
een geheel worden bekeken.
Voorbeelden:
- Keuze van transportmodi → Niet zomaar degene met de laagste transportkosten, maar ook
kijken naar de voorraadkosten, verpakkingskosten, snelheid, urgentie, eisen klant, …
➔ Trade-offs: wat brengt het versus wat het kost
1
,Het concept totale kosten
De totale logistieke kost omvat wisselwerking verschillende componenten, het ene voordeel kan het
andere in nadeel trekken.
- Transportkosten
- Goederenbehandelingskosten
- Voorraadkosten
- “Stock-out”-kosten
- Verpakkingskosten
- Orderverwerkingskosten
- Administratiekosten
- Opstartkosten (of instelkosten)
- Klantenservicekosten
- Lokalisatiekosten
Transportkosten
Inhuren transportdienst
- Prijs van de transportoperator (onderhandelbaar): het probleem is dat de prijzen niet altijd
transport zijn dus is het moeilijker te vergelijken tussen verschillende transportmodi ’s (zee,
lucht, spoor, weg). De evolutie hiervan is ook moeilijk te bezien, alle kosten hangen af van
zoveel factoren en verandert jaarlijks. Deze bottle necks kunnen ervoor zorgen dat je zelf je
vervoer zal regelen.
Eigen vervoer
- Tijd- en afstand kosten (vaste en variabele component). Krijgt te maken met dezelfde kosten
als een transportonderneming.
2
,Schaalvoordelen
Dit ontstaat bij toename van de grootte van de te transporteren goederen. Het is niet dat een
vrachtwagen met een laadcapaciteit van 20 ton tweemaal zoveel kost als een vrachtwagen met een
capaciteit van 10 ton of dat het transport van 2000 ton goederen via binnenwateren 100x meer kost
dan 20 ton via weg. De gebruiker moet altijd proberen voor de grootst mogelijke lading, als ze dit niet
doen is het omwille van andere logistieke kosten die enorm stijgen bij de grootte van de lading.
Daarnaast is er nog de factor tijd, snel of traag vervoer? Transport via lucht zijn duur en transport via
zee zijn goedkoop. Hier zijn andere aspecten die mee beslissen waarom een vliegtuig een betere
keuze is (medicatie, snel bederfbare goederen, dure goederen, documenten, …).
Goederenbehandelingskosten
Transportbeslissingen beïnvloeden de behandelingskosten bij het laden, lossen of verzending van de
goederen.
- Lossen op binnenschip versus vrachtwagen
- Hinterlandvervoer via spoor versus vrachtwagen
Deze kosten kunnen gedragen worden door de vervoerder als ze de goederen zelf behandelen of een
extra kost door gebruik van derden.
In sommige gevallen kan het effect van een transportbeslissing op de behandelingskosten
verwaarloosbaar zijn. Veel operatoren hebben een flat rate (bedrag per ton - bulk). Dan kan de
beslissing genomen worden zonder rekening te houden met de behandelingskosten.
Voorraadkosten
Voorraadkosten zijn sterk verbonden aan de transportbeslissingen. De trade-off tussen voorraad- en
transportkosten is de dag van vandaag een sleutelelement in belangrijke trends zoals JIT en
nulvoorraad-systemen (hogere transportkosten geaccepteerd om lagere voorraadkosten).
Transport kan voorraden creëren, een plotse levering van voorraad kan niet direct worden
geconsumeerd → cyclische voorraad. Deze voorraad beschermt tegen de tijdsfactor bij transport,
genaamd een veiligheidsvoorraad.
Goederen in transit worden ook beschouwd als voorraad tijdens verover.
o Goederenbehandeling – voorbereiding tijdens transport
o Speculatie – prijs ruwe olie verandert steeds en kan bij vertrek anders zijn dan bij
aankomst voor verkoop
Kosten gekoppeld aan voorraad
‘h’ = ‘holding cost’, i.e. voorraadkostprijs van 1 eenheid van een specifiek goed per jaar (intrestkost,
verzekeringskost, ontwaarding van goederen en magazijnkosten). Deze kosten kunnen aanzienlijk
toenemen, hierdoor nemen sommige ondernemingen liever duurdere transportkosten (JIT) om de
voorraad naar beneden te halen.
Intrestkost
- Toevoegen van de jaarlijkse intrestvoet op het kapitaal
- Verminderen met verwachte prijsstijging (inflatie +- 4%)
- Gebruik reële intrest: ((1+nominale intrest)/(1+inflatie))-1
3
, Verzekeringskosten
- Goederen verzekeren tegen brand en diefstal (jaarlijkse premie (afhankelijk van hoeveelheid)
onderdeel van jaarlijkse kost h)
- Goederen niet verzekerd tegen brand en diefstal = risicokosten (onderdeel van jaarlijkse kost
h)
➔ Meestal is de kost van een verzekering verwaarloosbaar.
Ontwaarding van goederen
- Fysieke ontwaarding (fruit, dure gebroken vazen)
- Economische ontwaarding (afhangen economische levensduur product – computer 3 jaar)
o Belangrijkste factor voorraadkosten
- Nul-ontwaarding (ijzererts of auto-onderdelen)
Magazijnkosten
- Public warehouse (jaarlijks tarief per ton/kubieke meter/ eenheid)
- Privé magazijn (zelf magazijn huren/leasen of eigendom – afschrijvingskosten, verwarming,
verlichting, onderhoud, …).
➔ Men kijkt naar gemiddeld voorraadniveau om kosten per eenheid te berekenen
(fluctuatie vraag) – magazijnen zitten nooit vol
Er is een verschil tussen magazijnkosten en andere kostenitems (intrestkosten,
verzekeringskosten,…): geen magazijnkost tijdens transport! Als goederen op de modi liggen zijn er
geen magazijnen nodig, andere kosten blijven van toepassing.
Onderverdeling van voorraden
Cyclische voorraad
4
Inleiding
We gaan kijken naar de transportbeslissingen van de gebruiker (bedrijf dat transport gaat gebruiken).
De gebruiker kan kiezen:
- Transport voor eigen rekening. In dit geval zal hij dezelfde problemen evenaren als de
transportbedrijven met dezelfde transportkosten, zelfde investeringen, …
- Transportoperator inhuren (derde partij: DHL). In dit geval zullen enkele problemen van zijn
schouders vallen.
Of hij nu voor een derde partij gaat kiezen of zelf transporteren is er een element voor zijn
economische berekeningen dat hem onderscheidt van een transportoperator. De gebruiker heeft
altijd een breder perspectief (doel) dan de transportoperator. Voor de gebruiker is transport slechts
een middel, ingeschakeld in een groter geheel.
Hiervoor zullen we moeten kijken naar: Business Logistics (bedrijfslogistiek) waar verpakking,
productieplanning, … bij komt kijken. Om dit hele concept te bespreken zouden we te ver gaan van
het transporten, dus beperking van logistiek tot een kader waarbinnen transportbeslissingen worden
besproken.
Het concept bedrijfslogistiek
De definitie van bedrijfslogistiek is als volgt: “de beweging (transport A-B), opslag
(containerterminals) en gerelateerde activiteiten tussen oorsprong van grondstoffen en plaats van
consumptie (verpakking, …)”
Dit resulteert dat logistiek gebonden is aan hele keten van activiteiten
- Levering van grondstoffen (materials management)
- Activiteiten binnen het bedrijf
- Distributie naar klanten (physical distribution)
Het belangrijke van logistiek is dat het een geïntegreerde benadering aanbiedt waar beweging,
behandeling, opslag, ordening en verpakking, administratie, customer service en andere aspecten als
een geheel worden bekeken.
Voorbeelden:
- Keuze van transportmodi → Niet zomaar degene met de laagste transportkosten, maar ook
kijken naar de voorraadkosten, verpakkingskosten, snelheid, urgentie, eisen klant, …
➔ Trade-offs: wat brengt het versus wat het kost
1
,Het concept totale kosten
De totale logistieke kost omvat wisselwerking verschillende componenten, het ene voordeel kan het
andere in nadeel trekken.
- Transportkosten
- Goederenbehandelingskosten
- Voorraadkosten
- “Stock-out”-kosten
- Verpakkingskosten
- Orderverwerkingskosten
- Administratiekosten
- Opstartkosten (of instelkosten)
- Klantenservicekosten
- Lokalisatiekosten
Transportkosten
Inhuren transportdienst
- Prijs van de transportoperator (onderhandelbaar): het probleem is dat de prijzen niet altijd
transport zijn dus is het moeilijker te vergelijken tussen verschillende transportmodi ’s (zee,
lucht, spoor, weg). De evolutie hiervan is ook moeilijk te bezien, alle kosten hangen af van
zoveel factoren en verandert jaarlijks. Deze bottle necks kunnen ervoor zorgen dat je zelf je
vervoer zal regelen.
Eigen vervoer
- Tijd- en afstand kosten (vaste en variabele component). Krijgt te maken met dezelfde kosten
als een transportonderneming.
2
,Schaalvoordelen
Dit ontstaat bij toename van de grootte van de te transporteren goederen. Het is niet dat een
vrachtwagen met een laadcapaciteit van 20 ton tweemaal zoveel kost als een vrachtwagen met een
capaciteit van 10 ton of dat het transport van 2000 ton goederen via binnenwateren 100x meer kost
dan 20 ton via weg. De gebruiker moet altijd proberen voor de grootst mogelijke lading, als ze dit niet
doen is het omwille van andere logistieke kosten die enorm stijgen bij de grootte van de lading.
Daarnaast is er nog de factor tijd, snel of traag vervoer? Transport via lucht zijn duur en transport via
zee zijn goedkoop. Hier zijn andere aspecten die mee beslissen waarom een vliegtuig een betere
keuze is (medicatie, snel bederfbare goederen, dure goederen, documenten, …).
Goederenbehandelingskosten
Transportbeslissingen beïnvloeden de behandelingskosten bij het laden, lossen of verzending van de
goederen.
- Lossen op binnenschip versus vrachtwagen
- Hinterlandvervoer via spoor versus vrachtwagen
Deze kosten kunnen gedragen worden door de vervoerder als ze de goederen zelf behandelen of een
extra kost door gebruik van derden.
In sommige gevallen kan het effect van een transportbeslissing op de behandelingskosten
verwaarloosbaar zijn. Veel operatoren hebben een flat rate (bedrag per ton - bulk). Dan kan de
beslissing genomen worden zonder rekening te houden met de behandelingskosten.
Voorraadkosten
Voorraadkosten zijn sterk verbonden aan de transportbeslissingen. De trade-off tussen voorraad- en
transportkosten is de dag van vandaag een sleutelelement in belangrijke trends zoals JIT en
nulvoorraad-systemen (hogere transportkosten geaccepteerd om lagere voorraadkosten).
Transport kan voorraden creëren, een plotse levering van voorraad kan niet direct worden
geconsumeerd → cyclische voorraad. Deze voorraad beschermt tegen de tijdsfactor bij transport,
genaamd een veiligheidsvoorraad.
Goederen in transit worden ook beschouwd als voorraad tijdens verover.
o Goederenbehandeling – voorbereiding tijdens transport
o Speculatie – prijs ruwe olie verandert steeds en kan bij vertrek anders zijn dan bij
aankomst voor verkoop
Kosten gekoppeld aan voorraad
‘h’ = ‘holding cost’, i.e. voorraadkostprijs van 1 eenheid van een specifiek goed per jaar (intrestkost,
verzekeringskost, ontwaarding van goederen en magazijnkosten). Deze kosten kunnen aanzienlijk
toenemen, hierdoor nemen sommige ondernemingen liever duurdere transportkosten (JIT) om de
voorraad naar beneden te halen.
Intrestkost
- Toevoegen van de jaarlijkse intrestvoet op het kapitaal
- Verminderen met verwachte prijsstijging (inflatie +- 4%)
- Gebruik reële intrest: ((1+nominale intrest)/(1+inflatie))-1
3
, Verzekeringskosten
- Goederen verzekeren tegen brand en diefstal (jaarlijkse premie (afhankelijk van hoeveelheid)
onderdeel van jaarlijkse kost h)
- Goederen niet verzekerd tegen brand en diefstal = risicokosten (onderdeel van jaarlijkse kost
h)
➔ Meestal is de kost van een verzekering verwaarloosbaar.
Ontwaarding van goederen
- Fysieke ontwaarding (fruit, dure gebroken vazen)
- Economische ontwaarding (afhangen economische levensduur product – computer 3 jaar)
o Belangrijkste factor voorraadkosten
- Nul-ontwaarding (ijzererts of auto-onderdelen)
Magazijnkosten
- Public warehouse (jaarlijks tarief per ton/kubieke meter/ eenheid)
- Privé magazijn (zelf magazijn huren/leasen of eigendom – afschrijvingskosten, verwarming,
verlichting, onderhoud, …).
➔ Men kijkt naar gemiddeld voorraadniveau om kosten per eenheid te berekenen
(fluctuatie vraag) – magazijnen zitten nooit vol
Er is een verschil tussen magazijnkosten en andere kostenitems (intrestkosten,
verzekeringskosten,…): geen magazijnkost tijdens transport! Als goederen op de modi liggen zijn er
geen magazijnen nodig, andere kosten blijven van toepassing.
Onderverdeling van voorraden
Cyclische voorraad
4
