Samenvatting klinische bewegingsanalyse (BL)
Schouder
Osteokinematica beschrijft de bewegingsbaan van botstukken ten opzichte van elkaar in de
ruimte.
Artrokinematica doet men hetzelfde, maar door wel rekening te houden met andere in
gewrichten aanwezige structuren (zoals bijvoorbeeld disci en menisci).
Tractie worden de twee gewrichtspartners van elkaar weg bewogen.
Translatie een beweging evenwijdig aan het raakvlak tussen beide gewrichtspartners, zonder
angulatie ten opzichte van de loodlijn. (gaan vaak voorafgaand aan een kleine tractie,
vergemakkelijkt de translatie, de translatie gaat evenwijdig met de kom.)
De rolbeweging is het mogelijk dat er een beweging plaats vindt van de convexe (kop)
gewrichtspartner ten opzichte van de geïmmobiliseerde concave (kom) partner.
Glijbeweging Een translatiebeweging van een convexe gewrichtspartner volgens de kromming(en)
van de concave partner.
Een beweging van de convexe gewrichtspartner ten opzichte van de gefixeerde concave partner
bestaat altijd uit een gecombineerde rol/glijbeweging met tegengestelde bewegingsrichting.
(bv. schouder)
Een beweging van de concave ten opzichte van de gefixeerde convexe gewrichtspartner bestaat uit
een rol/glijbeweging met dezelfde bewegingsrichting. (bv. elleboog)
Close-packed position:
- wanneer de articulerende gewrichtspartners de maximale congruentie hebben bereikt (het
contactoppervlak is maximaal).
- Wanneer er in deze stand bovendien maximale kapsuloligamentaire spanning ontstaat, spreekt
men van maximal close-packed position (MCPP).
- KLINISCH: mobilisatie/manipulatie na vergrendeling van omliggende gewricht?
Loose-packed position:
- In de ruststand bereiken we de grootst mogelijk gewrichtsruimte in het gewricht. Het is
bovendien de "gemakkelijkste" positie.
- KLINISCH: tractie/translaties? (ideale positie hiervoor, veel bewegingsvrijheid)
1
, 120° komt vanuit het glenohumeraal gewricht,
60° komt nog extra uit het scapulathoracaal
gewricht (30° van het scapulaclaviculair gewricht en
30° van het acromiaalclaviculair gewricht).
Frozen schoulder glenohumerale beweging
wordt aangetast waardoor de ROM afneemt, enkel
de scapulathoracale beweging zal blijven.
De positie & beweging van de scapula
Bij patiënten met schouder impingement symptomen en glenohumerale instabiliteit.
Een patient met schouderpijn heeft meestal een afwijkend scapulathoracaal patroon. (vaak het
gevolg van een ander letsel, maar kan ook zeker de oorzaak zijn van de klacht (10%)).
De scapula probeert vaak te ondersteunen ipv. pijn te geven.
Positie van de scapula wordt vooral bepaald door de spierwerking (trapezius, pectoralis minor,
serratus anterior, rhomboidei en levator scapulae)
Als er problemen zijn bij het acromioclaviculair gewricht of bij het scapulaclaviculair gewricht zal er
een bewegingsbeperking zijn in het scapulathoracaal gewricht.
Scapula maakt 3 rotaties:
- Opwaartse/neerwaartse rotatie (rond dorso-ventrale as in een frontale vlak)
Scapulohumeraal ritme (SH-ritme) De relatieve
beweging tussen de scapula en de humerus tijdens
bewegingen van de arm OF De ratio van de glenohumerale
beweging tot de scapulothoracale beweging.
- Tilting posterieur/anterieur (rond latero-laterale as in een sagitaal vlak, geen lineaire beweging)
- Interne/externe rotatie (rond cranio-caudale as in een transversal vlak)
hangt af van het vak
waarin wordt bewogen
2
, Rustpositie scapula in frontal vlak (opwaarste en neerwaartse rotatie)
- tussen 5° en -5°, meestal waarden tussen 0° en -5°
- bij dominante handzijde zal de schouder iets lager staan (altijd achter vragen)
- bij oudere populatie zal het opwaarts geroteerd zijn, bij jonge populatie zal dit een negatieve
waarde zijn (neerwaarts), gevolg van verstijving bij ouder worden.
Rustpositie scapula in sagitale vlak ( tilting posterieur en anterieur)
- bij dominante handzijde zullen de waardes lager liggen
Rustpositie scapula in transversale vlak (interne en externe rotatie)
- bij dominante handzijde zullen de waardes hoger liggen
Wat is normaal?
- Lineaire opwaartse rotatie
- Niet lineair bij tilting en externe en interne rotaties
Bij patiënten met glenohumerale instabiliteit:
- Beperkt aantal studies…
- Significant grotere SH ratio van 0° 90°/120° elevatie
- Significant kleinere SH ratio van 90° max°
- Significant grotere interne rotatie tot 120° elevatie
- Zowel bij anterieure als multidirectionele instabiliteit !
Pijn beïnvloedt het bewegen enorm,
ook contralaterale zijde beweegt anders
(er is overshoot)
De schouder is 1 van de meest mobiele
3
Schouder
Osteokinematica beschrijft de bewegingsbaan van botstukken ten opzichte van elkaar in de
ruimte.
Artrokinematica doet men hetzelfde, maar door wel rekening te houden met andere in
gewrichten aanwezige structuren (zoals bijvoorbeeld disci en menisci).
Tractie worden de twee gewrichtspartners van elkaar weg bewogen.
Translatie een beweging evenwijdig aan het raakvlak tussen beide gewrichtspartners, zonder
angulatie ten opzichte van de loodlijn. (gaan vaak voorafgaand aan een kleine tractie,
vergemakkelijkt de translatie, de translatie gaat evenwijdig met de kom.)
De rolbeweging is het mogelijk dat er een beweging plaats vindt van de convexe (kop)
gewrichtspartner ten opzichte van de geïmmobiliseerde concave (kom) partner.
Glijbeweging Een translatiebeweging van een convexe gewrichtspartner volgens de kromming(en)
van de concave partner.
Een beweging van de convexe gewrichtspartner ten opzichte van de gefixeerde concave partner
bestaat altijd uit een gecombineerde rol/glijbeweging met tegengestelde bewegingsrichting.
(bv. schouder)
Een beweging van de concave ten opzichte van de gefixeerde convexe gewrichtspartner bestaat uit
een rol/glijbeweging met dezelfde bewegingsrichting. (bv. elleboog)
Close-packed position:
- wanneer de articulerende gewrichtspartners de maximale congruentie hebben bereikt (het
contactoppervlak is maximaal).
- Wanneer er in deze stand bovendien maximale kapsuloligamentaire spanning ontstaat, spreekt
men van maximal close-packed position (MCPP).
- KLINISCH: mobilisatie/manipulatie na vergrendeling van omliggende gewricht?
Loose-packed position:
- In de ruststand bereiken we de grootst mogelijk gewrichtsruimte in het gewricht. Het is
bovendien de "gemakkelijkste" positie.
- KLINISCH: tractie/translaties? (ideale positie hiervoor, veel bewegingsvrijheid)
1
, 120° komt vanuit het glenohumeraal gewricht,
60° komt nog extra uit het scapulathoracaal
gewricht (30° van het scapulaclaviculair gewricht en
30° van het acromiaalclaviculair gewricht).
Frozen schoulder glenohumerale beweging
wordt aangetast waardoor de ROM afneemt, enkel
de scapulathoracale beweging zal blijven.
De positie & beweging van de scapula
Bij patiënten met schouder impingement symptomen en glenohumerale instabiliteit.
Een patient met schouderpijn heeft meestal een afwijkend scapulathoracaal patroon. (vaak het
gevolg van een ander letsel, maar kan ook zeker de oorzaak zijn van de klacht (10%)).
De scapula probeert vaak te ondersteunen ipv. pijn te geven.
Positie van de scapula wordt vooral bepaald door de spierwerking (trapezius, pectoralis minor,
serratus anterior, rhomboidei en levator scapulae)
Als er problemen zijn bij het acromioclaviculair gewricht of bij het scapulaclaviculair gewricht zal er
een bewegingsbeperking zijn in het scapulathoracaal gewricht.
Scapula maakt 3 rotaties:
- Opwaartse/neerwaartse rotatie (rond dorso-ventrale as in een frontale vlak)
Scapulohumeraal ritme (SH-ritme) De relatieve
beweging tussen de scapula en de humerus tijdens
bewegingen van de arm OF De ratio van de glenohumerale
beweging tot de scapulothoracale beweging.
- Tilting posterieur/anterieur (rond latero-laterale as in een sagitaal vlak, geen lineaire beweging)
- Interne/externe rotatie (rond cranio-caudale as in een transversal vlak)
hangt af van het vak
waarin wordt bewogen
2
, Rustpositie scapula in frontal vlak (opwaarste en neerwaartse rotatie)
- tussen 5° en -5°, meestal waarden tussen 0° en -5°
- bij dominante handzijde zal de schouder iets lager staan (altijd achter vragen)
- bij oudere populatie zal het opwaarts geroteerd zijn, bij jonge populatie zal dit een negatieve
waarde zijn (neerwaarts), gevolg van verstijving bij ouder worden.
Rustpositie scapula in sagitale vlak ( tilting posterieur en anterieur)
- bij dominante handzijde zullen de waardes lager liggen
Rustpositie scapula in transversale vlak (interne en externe rotatie)
- bij dominante handzijde zullen de waardes hoger liggen
Wat is normaal?
- Lineaire opwaartse rotatie
- Niet lineair bij tilting en externe en interne rotaties
Bij patiënten met glenohumerale instabiliteit:
- Beperkt aantal studies…
- Significant grotere SH ratio van 0° 90°/120° elevatie
- Significant kleinere SH ratio van 90° max°
- Significant grotere interne rotatie tot 120° elevatie
- Zowel bij anterieure als multidirectionele instabiliteit !
Pijn beïnvloedt het bewegen enorm,
ook contralaterale zijde beweegt anders
(er is overshoot)
De schouder is 1 van de meest mobiele
3
