Vanaf het aan de macht komen van de communisten in Rusland (1917) tot aan de Tweede
Wereldoorlog hadden het Westen en de SU veel redenen om elkaar te wantrouwen:
● Communistisch Rusland sloot apart vrede met Duitsland (1918). Westerse troepen
vielen Rusland binnen.
● Oprichting Komintern (1919) om communistische wereldrevolutie te bevorderen.
Westen voelde zich bedreigd.
● Als enig communistisch land voelde Rusland zich bedreigd door Westen:
‘kapitalistische omsingeling’.
● Stalin concludeerde na ‘München’ (1938) dat hij niet op hulp van West-Europa
hoefde te rekenen bij Duitse aanval.
● Niet-aanvalsverdrag Hitler en Stalin (augustus 1939).
● Aanval op en verdeling van Polen door Duitsland en Rusland (september 1939).
Sovjet-systeem Westers-systeem
Sociale klassenloze samenleving gelaagde samenleving, vooral gebaseerd op
verhoudingen inkomen en bezit
Houding tegenover nastreven van een com. wereldrevolutie respecteren van andere regeringsvormen mits
andere landen deze eigen regeringsvorm niet bedreigen
Politieke stelsel communistische partij dictatuur parlementaire meerpartijen-democratie
Staat vs individu totalitaire staat democratie / individuele vrijheid
Economie economische staatscontrole met kapitalisme / markteconomie
vijfjarenplannen
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog leek het zeer onwaarschijnlijk dat de VS en de SU
elkaars bondgenoten zouden worden. Beide landen raakten betrokken bij de oorlog:
● Betrokkenheid SU: door Duitse aanval op SU (22 juni 1941), waardoor Hitler het
niet-aanvalsverdrag met de SU schond
● Betrokkenheid VS: door Japanse aanval op Pearl Harbor (7 dec 1941)
Geallieerde bondgenootschap -> gemeenschappelijke vijand: Derde Rijk van Hitler
- niet gebaseerd op wederzijds vertrouwen !!
Wantrouwen werd versterkt door:
Het Tweede Front: vanaf 1941 tot 1944 -> ¾e van Duitse leger vocht aan Oostfront. Stalin
wilde een ‘tweede front’ (invasie in Frankrijk). Volgens Stalin stelde Westen invasie met
opzet uit om kracht te sparen en Rusland te verzwakken.
De Poolse kwestie:
● Poolse regering, door Engeland gesteund, eiste teruggave van door Rusland veroverd
gebied. Dat wees Stalin af.
● Russen vermoordden tienduizenden Poolse officieren (1943).
● SU hielp niet bij opstand Pools verzet in Warschau (1944).
● Polen werd door SU naar westen ‘opgeschoven’ (1945).
1
, ● SU hielp in Polen communistische regering aan de macht (1944/45).
Feb 1945 -> Grote Drie (regeringsleiders VS, Eng, SU) hielden conferentie over de
voortzetting van de oorlog en de toekomst van Duitsland en Europa
8 mei 1945 -> Duitse rijk capituleerde, einde Tweede Wereldoorlog
Eind juli 1945 -> Grote Drie (andere leiders VS en Eng), als overwinnaars, kwamen opnieuw
bijeen om de onderhandelingen voort te zetten. Potsdam.
De Westerse Geallieerden en de SU hadden verschillende doelen voor ogen:
● Doelen Rusland: Duitsland militair zwak houden, hoge herstelbetalingen, regering
mocht niet anti-Russisch zijn;
● Doelen Westelijke Geallieerden: Duitsland voorziet in eigen behoeften,
democratische regering en geen hoge herstelbetalingen.
Uiteindelijke besluiten in Potsdam over Duitsland:
● Duitsland en Oostenrijk elk in vier bezettingszones verdelen (Berlijn ook)
● Duitsland: alle gebieden ten oosten van Oder-Neisse-lijn afstaan.
● Oostenrijk weer loskoppelen van Duitsland.
● Politiek op democratische grondslag reorganiseren.
● Nazisme uitroeien (denazificatie) en oorlogsmisdadigers berechten.
● Duitsland ontwapenen en oorlogsindustrie ontmantelen.
● Duitsland: aangerichte schade vergoeden (‘herstelbetalingen’).
● Duitsland tijdens bezetting als economische eenheid beschouwen.
Belangrijkste verschillen tussen de SU aan de ene kant en de westerse Geallieerden aan
de andere kant in de economische aanpak van de Duitse bezettingszones:
- Rusland schafte particulier bezit af (grond, fabrieken, banken,
verzekeringsmaatschappijen) en nam veel schadevergoeding;
- Westelijke Geallieerden handhaafden particulier bezit en bevorderden eco. herstel.
-> De onderhandelingen over Duitsland mislukten definitief toen in 1947 de VS en Engeland
hun zones samenvoegden tot een economische eenheid (begin politieke eenheid) en
de SU het overlegorgaan verliet dat de toekomst van Duitsland moest regelen.
De Geallieerden verdeelden Europa na de Tweede Wereldoorlog in invloedssferen, want:
● De SU wilde een buffer tegen westerse agressie in Midden-Europa. Buffer moest er
komen door met geweld communistische partijen in een aantal Midden-Europese
staten aan de macht te helpen.
● De VS wilden voorkomen dat het bevrijde Europa in handen zou vallen van de SU.
Zagen het communisme als bedreiging van de westerse parlementaire democratie.
Bij de verdeling gingen de Geallieerden uit van het principe dat wie een bepaald gebied op de
Duitsers of de Japanners had veroverd, in dat gebied de grootste invloed kreeg.
-> SU verdreef Duitsland uit Oost-Europa.
-> de Geallieerden veroverden vooral gebieden in West-Europa, Noord-Afrika en Azië.
Mogelijke redenen waarom beide supermachten in propaganda vijandbeeld ontwikkelden:
● Zij wilden hun optreden verklaren en verdedigen.
● Zij geloofden in dit vijandbeeld en de juistheid ervan.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evadevroe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.28. You're not tied to anything after your purchase.