D1:
H3.2 basisboek criminologie
Strain-theorie (Robert Merton):
Kern: verklaring voor delinquent gedrag zit in sociale tegenstellingen in de maatschappij.
Anomie: buitenstelling en doelloosheid door de afwezigheid van maatschappelijke normen of regels
Merton zag anomie als het gevolg van gebrek aan afstemming tussen sociaal wenselijke
aspiraties (culturele doelen) en de legitieme middelen die mensen hebben om die doelen te
bereiken.
Strain: spanning die ontstaat door:
Het succesdoel materiële welvaart (geld)
De grote culturele nadruk die elke maatschappij formuleert voor bepaalde doelen
Strain to anomie: de afwezigheid van overeenstemming tussen de door de maatschappij gestelde
doelen en de beperkte middelen die individuen ter beschikking staan om deze doelen te bereiken
Er zijn verschillende manieren waarop een persoon kan reageren op een dergelijke situatie van
anomie, afhankelijk van zijn houding ten opzichte van de geformuleerde doelstellingen en
beschikbare middelen:
Conformiteit:
- Legitieme middelen: accepteren
- Culturele doelen: accepteren
Innovatie:
- Legitieme middelen: afwijzen
- Culturele doelen: accepteren
Ritualisme:
- Legitieme middelen: accepteren
- Culturele doelen: afwijzen
Terugtrekking:
- Legitieme middelen: afwijzen
- Culturele doelen: afwijzen
Rebellie:
- Legitieme middelen: afwijzen en vervangen door anderen
- Culturele doelen: afwijzen en vervangen door anderen
Algemene strain-theorie (Agnew):
Deze algemene strain-theorie bouwt voort op de strain-theorie van Merton
Twee types van strain/spanning die het probleem van het niet kunnen bereiken van de doelen
versterken:
Verlies van positief gewaardeerde stimuli
- Zoals het verlies privileges, mogelijkheden of relaties als oorzaak van strain/spanning
Het gevolg van de feitelijke of verwachte ervaring van negatieve of schadelijke prikkels
- Zoals mishandeling, vernedering in de privésfeer
,H4 basisboek criminologie
H4.1: De Chicago School:
Kern: Een stad groeit volgens een serie zones die elk hun eigen sociale en culturele karakteristieken
hebben.
De stad is vanuit het centrum naar buiten als volgt in zones ingedeeld:
1. Zakencentrum/loop
- Hoge grondprijzen waardoor er vooral kantoren en bedrijfspanden staan
- Hier staan relatief weinig huizen
2. overgangszone
- Uitdijende industrie en goedkope arbeidswoningen
3. De zone van de middenklasse
- Bestaat uit bescheiden appartementen en huizen voor arbeiders die het zich konden
permitteren om zone 2 met zijn slechte leefomstandigheden te ontvluchten
- De arbeiders zijn er steeds slechter aan toe door gebrek aan onderhoud van de huizen en
een grote toestroom immigranten
4. Residential zone
- Wijk met duurdere appartementen en vrijstaande huizen voor hen die zone 3 verlieten
en behoren tot de hogere middenklasse
, 5. Voorsteden
- Hier wonen mensen die overdag naar hun werk in de stad gaan en ’s avonds weer terug
komen
In zone 2 kwam relatief veel deviant gedrag voor in vergelijking met andere zones.
Sociale ontwrichting (Shaw & McKay):
Kern: Hoge criminaliteitscijfers in de overgangszone zijn het gevolg van sociale ontwrichting in die
delen van de stad.
Sociale ontwrichting: armoede, grote mate mobiliteit, raciale heterogeniteit.
Culturele transmissie: (criminele) waarden worden doorgegeven van generatie op generatie
waardoor bepaalde wijken een crimineel karakter krijgen.
4.2: kritiek op de Chicago School en voortzetting van de ecologische
criminologie
Verschillende theorieën die voortbouwen op de Chicago School:
Theorie van Kornhauser:
Kern: De sociale ontwrichting is de primaire factor die criminaliteit in de wijk veroorzaakt. Als
gevolg van criminaliteit door sociale ontwrichting kan er een delinquente subcultuur ontstaan.
De theorie bestaat uit twee elementen:
Criminaliteit ontstaat in buurten waar sprake is van sociale ontwrichting en een gebrek aan
sociale controle
Subcultureel element: Het delinquente gedrag wordt ondersteunt door gezamenlijke
waarden en normen van de bewoners van de buurt
Theorie van Stark:
Kern: Criminaliteit is verbonden met bepaalde wijken wat ervoor zorgt dat de criminaliteit, bij
complete bevolkingsvernieuwing van de wijk, constant blijft.
De kenmerken van criminele wijken:
Bevolkingsdichtheid
Armoede
Gemengde functies (zowel woningen als fabrieken en winkels)
Snelle wisseling van de bevolking (veel migratie: bewoners trekken terug en maken ruimte
vrij voor anderen)
Verval (de staat van onderhoud is slecht)
Vierdimensionaal verklaringsmodel (Van der Leun, Snel en Engbersen):
Vierdimensionaal verklaringsmodel voor de relatie tussen de achterstand in wijken en de wijk
gebonden criminaliteit:
Vier factoren als belangrijke katalysatoren van crimineel gedrag:
Een beperkt toekomstperspectief en begrensde maatschappelijke aspiraties
- Beperkte mogelijkheid tot scholing en arbeidsmarkt
Fysieke kenmerken van de wijk die gelegenheid bieden voor criminaliteit en overlast
- Stadsvernieuwing, slechte beveiliging, onveiligheid in openbare ruimtes
H3.2 basisboek criminologie
Strain-theorie (Robert Merton):
Kern: verklaring voor delinquent gedrag zit in sociale tegenstellingen in de maatschappij.
Anomie: buitenstelling en doelloosheid door de afwezigheid van maatschappelijke normen of regels
Merton zag anomie als het gevolg van gebrek aan afstemming tussen sociaal wenselijke
aspiraties (culturele doelen) en de legitieme middelen die mensen hebben om die doelen te
bereiken.
Strain: spanning die ontstaat door:
Het succesdoel materiële welvaart (geld)
De grote culturele nadruk die elke maatschappij formuleert voor bepaalde doelen
Strain to anomie: de afwezigheid van overeenstemming tussen de door de maatschappij gestelde
doelen en de beperkte middelen die individuen ter beschikking staan om deze doelen te bereiken
Er zijn verschillende manieren waarop een persoon kan reageren op een dergelijke situatie van
anomie, afhankelijk van zijn houding ten opzichte van de geformuleerde doelstellingen en
beschikbare middelen:
Conformiteit:
- Legitieme middelen: accepteren
- Culturele doelen: accepteren
Innovatie:
- Legitieme middelen: afwijzen
- Culturele doelen: accepteren
Ritualisme:
- Legitieme middelen: accepteren
- Culturele doelen: afwijzen
Terugtrekking:
- Legitieme middelen: afwijzen
- Culturele doelen: afwijzen
Rebellie:
- Legitieme middelen: afwijzen en vervangen door anderen
- Culturele doelen: afwijzen en vervangen door anderen
Algemene strain-theorie (Agnew):
Deze algemene strain-theorie bouwt voort op de strain-theorie van Merton
Twee types van strain/spanning die het probleem van het niet kunnen bereiken van de doelen
versterken:
Verlies van positief gewaardeerde stimuli
- Zoals het verlies privileges, mogelijkheden of relaties als oorzaak van strain/spanning
Het gevolg van de feitelijke of verwachte ervaring van negatieve of schadelijke prikkels
- Zoals mishandeling, vernedering in de privésfeer
,H4 basisboek criminologie
H4.1: De Chicago School:
Kern: Een stad groeit volgens een serie zones die elk hun eigen sociale en culturele karakteristieken
hebben.
De stad is vanuit het centrum naar buiten als volgt in zones ingedeeld:
1. Zakencentrum/loop
- Hoge grondprijzen waardoor er vooral kantoren en bedrijfspanden staan
- Hier staan relatief weinig huizen
2. overgangszone
- Uitdijende industrie en goedkope arbeidswoningen
3. De zone van de middenklasse
- Bestaat uit bescheiden appartementen en huizen voor arbeiders die het zich konden
permitteren om zone 2 met zijn slechte leefomstandigheden te ontvluchten
- De arbeiders zijn er steeds slechter aan toe door gebrek aan onderhoud van de huizen en
een grote toestroom immigranten
4. Residential zone
- Wijk met duurdere appartementen en vrijstaande huizen voor hen die zone 3 verlieten
en behoren tot de hogere middenklasse
, 5. Voorsteden
- Hier wonen mensen die overdag naar hun werk in de stad gaan en ’s avonds weer terug
komen
In zone 2 kwam relatief veel deviant gedrag voor in vergelijking met andere zones.
Sociale ontwrichting (Shaw & McKay):
Kern: Hoge criminaliteitscijfers in de overgangszone zijn het gevolg van sociale ontwrichting in die
delen van de stad.
Sociale ontwrichting: armoede, grote mate mobiliteit, raciale heterogeniteit.
Culturele transmissie: (criminele) waarden worden doorgegeven van generatie op generatie
waardoor bepaalde wijken een crimineel karakter krijgen.
4.2: kritiek op de Chicago School en voortzetting van de ecologische
criminologie
Verschillende theorieën die voortbouwen op de Chicago School:
Theorie van Kornhauser:
Kern: De sociale ontwrichting is de primaire factor die criminaliteit in de wijk veroorzaakt. Als
gevolg van criminaliteit door sociale ontwrichting kan er een delinquente subcultuur ontstaan.
De theorie bestaat uit twee elementen:
Criminaliteit ontstaat in buurten waar sprake is van sociale ontwrichting en een gebrek aan
sociale controle
Subcultureel element: Het delinquente gedrag wordt ondersteunt door gezamenlijke
waarden en normen van de bewoners van de buurt
Theorie van Stark:
Kern: Criminaliteit is verbonden met bepaalde wijken wat ervoor zorgt dat de criminaliteit, bij
complete bevolkingsvernieuwing van de wijk, constant blijft.
De kenmerken van criminele wijken:
Bevolkingsdichtheid
Armoede
Gemengde functies (zowel woningen als fabrieken en winkels)
Snelle wisseling van de bevolking (veel migratie: bewoners trekken terug en maken ruimte
vrij voor anderen)
Verval (de staat van onderhoud is slecht)
Vierdimensionaal verklaringsmodel (Van der Leun, Snel en Engbersen):
Vierdimensionaal verklaringsmodel voor de relatie tussen de achterstand in wijken en de wijk
gebonden criminaliteit:
Vier factoren als belangrijke katalysatoren van crimineel gedrag:
Een beperkt toekomstperspectief en begrensde maatschappelijke aspiraties
- Beperkte mogelijkheid tot scholing en arbeidsmarkt
Fysieke kenmerken van de wijk die gelegenheid bieden voor criminaliteit en overlast
- Stadsvernieuwing, slechte beveiliging, onveiligheid in openbare ruimtes
