Maastricht
University
[Geef de naam van
de auteur op]
[BASISGROEPEN
ABDOMEN]
Een uitwerking van alle basisgroepen gedurende het cluster abdomen, jaar 3 geneeskunde
te Maastricht.
1
, ANATOMIE RECTUM EN ANUS
Het anale kanaal is ongeveer 3 cm lang.
De linea pectinea/linea dentata is de
grens tussen het cilindrisch
rectumepitheel en het meerlagig
plaveiselepitheel (onderste 2 cm). Boven
deze lijn bevinden zich de crypten en
zuilen van Morgagni. Aan de
onderuiteinden van de zuilen van
Morgagni versmelten de anale kleppen
met elkaar en puilen wat in het lumen uit.
Dit zijn de anale papillen.
Er is een inwendige en een uitwendige
sfincter. De inwendige sfincter wordt
gevormd door het verdikte onderuiteinde
van de circulaire laag van glad
spierweefsel in de rectumwand. De
uitwendige sfincter is een onderdeel van
de dwarsgestreepte musculus levator ani
of bekkenbodemspier. Tussen beide
sfincters lopen gladde, longitudinale
spiervezels.
Het anale kanaal speelt zowel bij de uitdrijving van feces als bij het handhaven van de
continentie een belangrijke rol. In het slijmvlies van het anale kanaal bevinden zich receptoren
voor prikkels die ons informeren over de aard van de rectuminhoud (gas, vloeibaar, vast). Op
basis hiervan wordt de uitwendige sfincter al dan niet ontspannen. Wanneer vulling van het
rectum een sterke stimulatie van de anorectale reflexen veroorzaakt, ontstaat defecatiedrang
die door aanspannen van de uitwendige sfincter slechts korte tijd kan worden weerstaan.
Houdt de aandrang aan, dan capituleert de uitwendige sfincter na ongeveer één minuut en is
incontinentie het gevolg.
1. HEMORROÏDEN
Hemorroïden zijn variceuze dilataties van de plexus haemorrhoidalis superior (inwendig) of
inferior (uitwendig). De uitgezette venen veroorzaken op zichzelf geen klachten. Bij het
ontstaan van hemorroïden spelen vaak obstipatie (minder vezels, te veel vet) en een zittend
leven een rol. Door krachtig en langdurig persen en door gelijktijdige aanwezige hypertonie
van de inwendige sfincter, wordt de veneuze afvloed uit de plexus haemorrhoidais superior
bemoeilijkt. Hierdoor worden de fysiologische zwellichamen in het anale kanaal groter en
gaan ze uitpuilen en omlaag zakken. De linea pectinata/dentata vormt de grens tussen
externe en interne hemorrhoïden (zie plaatje onder symptomen).
a. Epidemiologie
Symptomatisch: >1 miljoen/jaar in de Westerse wereld. Risicofactoren:
- Leeftijd.
- Dieet met weinig vezels en veel vet → constipatie.
b. Symptomen
- Protrusie.
- Bloeding.
- Pijn: minder vaak aanwezig dan bij fissuren. Doffe pijn
door zwelling
mogelijk, vooral tijdens en na defecatie. Ernstige pijn:
denk aan
getromboseerde hemorrhoïde!!
- Prolaps: eenmaal aanwezig gaat dit nooit meer weg.
2
University
[Geef de naam van
de auteur op]
[BASISGROEPEN
ABDOMEN]
Een uitwerking van alle basisgroepen gedurende het cluster abdomen, jaar 3 geneeskunde
te Maastricht.
1
, ANATOMIE RECTUM EN ANUS
Het anale kanaal is ongeveer 3 cm lang.
De linea pectinea/linea dentata is de
grens tussen het cilindrisch
rectumepitheel en het meerlagig
plaveiselepitheel (onderste 2 cm). Boven
deze lijn bevinden zich de crypten en
zuilen van Morgagni. Aan de
onderuiteinden van de zuilen van
Morgagni versmelten de anale kleppen
met elkaar en puilen wat in het lumen uit.
Dit zijn de anale papillen.
Er is een inwendige en een uitwendige
sfincter. De inwendige sfincter wordt
gevormd door het verdikte onderuiteinde
van de circulaire laag van glad
spierweefsel in de rectumwand. De
uitwendige sfincter is een onderdeel van
de dwarsgestreepte musculus levator ani
of bekkenbodemspier. Tussen beide
sfincters lopen gladde, longitudinale
spiervezels.
Het anale kanaal speelt zowel bij de uitdrijving van feces als bij het handhaven van de
continentie een belangrijke rol. In het slijmvlies van het anale kanaal bevinden zich receptoren
voor prikkels die ons informeren over de aard van de rectuminhoud (gas, vloeibaar, vast). Op
basis hiervan wordt de uitwendige sfincter al dan niet ontspannen. Wanneer vulling van het
rectum een sterke stimulatie van de anorectale reflexen veroorzaakt, ontstaat defecatiedrang
die door aanspannen van de uitwendige sfincter slechts korte tijd kan worden weerstaan.
Houdt de aandrang aan, dan capituleert de uitwendige sfincter na ongeveer één minuut en is
incontinentie het gevolg.
1. HEMORROÏDEN
Hemorroïden zijn variceuze dilataties van de plexus haemorrhoidalis superior (inwendig) of
inferior (uitwendig). De uitgezette venen veroorzaken op zichzelf geen klachten. Bij het
ontstaan van hemorroïden spelen vaak obstipatie (minder vezels, te veel vet) en een zittend
leven een rol. Door krachtig en langdurig persen en door gelijktijdige aanwezige hypertonie
van de inwendige sfincter, wordt de veneuze afvloed uit de plexus haemorrhoidais superior
bemoeilijkt. Hierdoor worden de fysiologische zwellichamen in het anale kanaal groter en
gaan ze uitpuilen en omlaag zakken. De linea pectinata/dentata vormt de grens tussen
externe en interne hemorrhoïden (zie plaatje onder symptomen).
a. Epidemiologie
Symptomatisch: >1 miljoen/jaar in de Westerse wereld. Risicofactoren:
- Leeftijd.
- Dieet met weinig vezels en veel vet → constipatie.
b. Symptomen
- Protrusie.
- Bloeding.
- Pijn: minder vaak aanwezig dan bij fissuren. Doffe pijn
door zwelling
mogelijk, vooral tijdens en na defecatie. Ernstige pijn:
denk aan
getromboseerde hemorrhoïde!!
- Prolaps: eenmaal aanwezig gaat dit nooit meer weg.
2
