Samenvatting Aansprakelijkheidsrecht- en verzekeringen (Deel 1)

Aansprakelijkheidsrecht- en verzekering
Deel 1: Basisbeginselen van de burgerlijke
aansprakelijkheid
1. Soorten aansprakelijkheid

 Aansprakelijkheid gebaseerd op fout
- Strafrechtelijke aansprakelijk

- Burgerrechtelijke aansprakelijkheid
 Contractuele aansprakelijkheid

 Extra-contractuele aansprakelijkheid
= buitencontractuele aansprakelijkheid
= aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (art 1382-
1386 bis BW)

 Foutloze aansprakelijkheid
= objectieve aansprakelijkheid
= risico aansprakelijkheid




1.1 Aansprakelijkheden gebaseerd op het foutbegrip
1.1.1 Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Misdrijf:
1. Overtredingen: verkeersovertredingen
2. Wanbedrijven: diefstallen
3. Misdaden: brandstichting, moord, gijzeling


Straffen wanneer je strafrecht overtreedt (hangt af van ernst van inbreuk):
1. Geldboete
2. Gevangenisstraf
3. Intrekken rijbewijs, wagen in beslag nemen  administratieve
maatregelen


Strafrechtelijk aansprakelijk = tov de staat  strafrechtelijke sanctie
opleggen
 Je kan je niet verzekeren voor je strafrechtelijk aansprakelijkheid
 Want vaak met OPZET


1

,  Wel: rechtsbijstandsverzekering wanneer niet met kwaad opzet om
je belangen te behartigen
Vb: aanrijding van iemand doordat je door rood licht rijdt  wie of hoe oud
slachtoffer is, maakt niet uit want er wordt enkel naar het misdrijf gekeken
(ernstig verwond of op slag dood)
 Strafrechtelijke regel overtreden: slachtoffer heeft schade, maar niet
vergoed via strafrechtelijke aansprakelijkheid, maar via
buitencontractuele aansprakelijkheid

 Altijd handelen als goede huisvader: strafrechtelijk aansprakelijk via
staat en buitencontractueel aansprakelijkheid tov slachtoffer




1.1.2 Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

a) Contractuele aansprakelijkheid
Geschreven of mondeling  niet altijd afgesproken contract (tussen
contractspartijen)
Aansprakelijk als je contract niet, te laat of foutief nakomt
 Contract is even bindend als een wet


Uitzonderingen: overmacht, ziekte, …


b) Buitencontractuele aansprakelijkheid
Door schuld/fout schade toebrengen aan een derde




1.1.3 Samenloop

a) Samenloop van strafrechtelijke en burgerrechtelijke aansprakelijkheid
(Gevolgen zie cursus)

= Strafrechtelijke en burgerrechtelijke aansprakelijkheid  eenzelfde fout
vb art 418-420 SW, art 1382-1383 BW
Burgerlijke rechtbank moet wachten tot er uitspraak is van strafrechtelijke
rechtbank (moet deze uitspraak volgen)




2

,b) Samenloop van contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
Niet-naleving van contractverplichting, dus niet handelen als goede
huisvader (art 1382 BW)
 Deze samenloop komt bijna niet voor
1.2 Risicoaansprakelijkheid
Risico: als je niets fout doet, maar als het zich voordoet en er is schade,
moet je deze schade vergoeden


1.2.1 Burenhinder
Schema
Burenhinder


Tgv fout zonder fout
Sanctie: stopzetten van de rechter oordeelt dat hinder
normaal is
hinder/schadevergoeding geen sanctie
Abnormaal  sanctie:
schadevergoeding




2. Aansprakelijkheid voor eigen daad
2.1 Fout
Art 1382 BW


2.1.1 Objectief schuldelement: onrechtmatige daad

1) Overtreding van een welbepaald gebod of verbod

 Resultaatverbintenis: bepaald resultaat zal bereikt worden
 Inspanningsverbintenis: voldoende inspanningen leveren
Vb: 2 koeien vergiftigd door taxusplanten te eten (dodelijk). De boer wild
schadevergoeding en rechter liet dit toe (raar, want boer zou moeten
weten dat taxus giftig is)


2) Overtreding van zorgvuldigheidsnorm: goede huisvader


3

, vooruitziend, zorgvuldig persoon
Maar: externe omstandigheden = tijd, plaats, opleiding,
atmosferische omstandigheden
Interne omstandigheden = leeftijd, geslacht, intelligentie, karakter,
temparament




2.1.2 Subjectief schuldelement: toerekenbaarheid (of
schuldbekwaamheid)
Subjectieve schuldelement: je moet beseffen dat je fout bent. In BE gaat
men ervan uit dat er 2 categorieën personen zijn die niet beseffen wel/niet
mogen doen
1) Kinderen: vanaf 1e studiejaar  jaren van verstand (zie voorbeelden
cursus)


Risicoaanvaarding = deel van schade zelf bepalen vb: persoon die appel
op hoofd zet waar iemand met pijl en boog door schiet  hij weet risico,
maar doet dit toch


2) Geestesonbekwaam  personen die niet beseffen wat fout is of niet,
kunnen niet aansprakelijk gesteld worden (niet toerekenbaar): toestand
op moment van feit bekijken
Vb: dementerende ouderen, psychologisch zieken
meestal verzekering voor geestesbekwame: slachtoffer
schadevergoeding geven (oordelen naar billijkheid)




2.1.3 Schuld bevrijdende of schuld verminderende factoren
Omstandigheden waardoor schuld verminderd of bevrijd van schuld:
Vrijwarings- en bevrijdingsbeding (of exoneratieclausule)


1) Vrijwaringsbeding = verschuiving van aansprakelijkheid  iets wat
mensen afspreken: aansprakelijkheid blijft bestaan en
schadevergoeding zal betaald worden, maar zal vergoed worden door
andere persoon




4