Les 1: Positieve psychologie: de wetenschap van het welbevinden
1. Grondleggers positieve psychologie
Martin Seligman
Het Nikki principe:
- Focus op het positieve, wat goed loopt
- Focus op sterke kanten als vertrekpunt voor verandering en opvoeding, niet de
problemen, gebreken of tekortkomingen
=> kan er een psychologische wetenschap bestaan die over de ‘positieve dingen’ in
het leven gaat?
Zijn dochter confronteerde hem met dat hij altijd boos was, hij klaagde en zij weende.
Zij zei dat ze ging stoppen met wenen als hij stopte met klagen, brombeer zijn ->
positief zijn
- Wat maakt mensen gelukkig <-> ongelukkig
- Wat zijn iemands sterktes <-> tekorten
- Wat doet iemand optimaal functioneren
-> hoe kunnen mensen tot ‘floreren’ komen
Mihaly Csikszentmihalyi
- Hongarije
- Aristocratische families moesten vluchten ( hun goederen werden afgenomen in WO
II)
- Iedereen was zijn geld kwijt, ze zakten helemaal ineen, lege omhulsels
- Sommige waren ook geld kwijt maar haar hun hoop niet verloren, gelukkig
- Sommige gaan er helemaal aan onderdoor en dommige komen er weer bovenop
- Onderzoek begonnen bij heel creatieve mensen -> zij beschreven allemaal een
toestand waarin ze zich bevinden maar ze precies zichzelf vergeten ( FLOW
geworden) , mentale teostand van extase waardoor ze loskomen van hun bestaan,
tijd vergeten, hyper geconcentreerd bij het kunstwerk of muziekstuk
- Zo geconcentreerd dat je heersen geen andere prikkels meer ervaren (honger, licht
en donker…)
- FLOW
Ze ontmoeten elkaar op een congres en
schrijven samen een artikel:
Ze geven veel kritiek op het overheersende
medische model ( klinische psychologie)
1
,Psychology is not just the study of disease, weakness and damage; it is also the study
of strength and value.
Treatment is not just fixing what is wrong; it is also building what is right
-> Martin Seligman & Mihaly Csikszentmihalyi
Mental health
= a state of well-being in which the individual
- realizes his or her own abilities
- can cope with the normal stresses of life,
- can work productively en fruitfully,
-and is able te make a contribution to his or her community
—> positieve psychologie als wetenschap van het welbevinden
2. Positieve psychologie: wetenschap van het
welbevinden
welbevinden
Emotioneel welbevinden :
onderzoek naar kwaliteit van
leven
Emotioneel welbevinden : positieve emoties
2
,- /= negatieve emoties
- Waarom heeft de menselijke evolutie ons positieve emoties gegeven
- Kunnen we positieve emoties versterken
Positief welbevinden
- = zelfrealisatie: ontwikkelen van je eigen potentieel
- Carol Ryff : 6 kerndimensies
Sociaal welbevinden
= functioneren van het individu in de maatschappij
- Corey Keyes : 5 dimensies
- Positieve visie op andere mensen
- Geloof in maatschappelijke vooruitgang
- Inzicht in de maatschappij
- Participeren in maatschappij
- Zich thuis voelen in de maatschappij
3. Welbevinden en psychopathologie
Tweecontinua model van de geestelijke
gezondheid ( Keyes 2005)
Eerst -> psychopathologie hoog, welbevinden laag en omgekeerd
Welbevinden en psychopathologie
1. Het is mogelijk om met klachten toch een bevredigend en gelukkig leven te leiden.
3
, 2. Het is mogelijk om zonder klachten of psychiatrische diagnose het leven als
onbevredigend te ervaren.
3. Mate van welbevinden is voorspeller van risico op psychische klachten en
stoornissen!
- toename welbevinden leidt tot lager risico op ontwikkelen psychische klachten
- afname welbevinden leidt tot verhoogd risico op psychische klachten
- → welbevinden maakt mensen veerkrachtiger, beschermt tegen ontstaan
psychische klachten.
- → belangrijk om welbevinden te bevorderen!
Implicaties voor de geestelijke
gezondheidszorg
Klachtgericht + krachtgericht
- Herstelgerichte zorg ( bij psychiatrische problemen ) -> mensen met een
psychiatrische problematiek, empowerment, wat lukt wel nog, betekenisvol leven,
krachten aanspreken…
- Acceptance and commitment therapie
- Focus op acceptatie: ruimte maken voor negatieve emoties, afstand nemen van
negatieve gedachten (defusie), meer leven in het hier-en-nu (mindfulness)
- Focus op commitment: stilstaan bij wat cl belangrijk vindt, handelen naar je eigen
waarden
- Oplossingsgerichte psychotherapie: focus op ‘het doel’ en niet ‘het probleem’
- Basisvragen:
- Waar hoop je op (wondervraag, positieve visualisatie van gewenste toekomst )?
- Welk verschil zou dat maken?
- Wat werkt al in de goede richting? ( sterkte kanten)
- Wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn/wat zou je volgende stap zijn?
-> bevatten allen inzichten uit de positieve psychologie
4. Welbevinden bevorderen
4
1. Grondleggers positieve psychologie
Martin Seligman
Het Nikki principe:
- Focus op het positieve, wat goed loopt
- Focus op sterke kanten als vertrekpunt voor verandering en opvoeding, niet de
problemen, gebreken of tekortkomingen
=> kan er een psychologische wetenschap bestaan die over de ‘positieve dingen’ in
het leven gaat?
Zijn dochter confronteerde hem met dat hij altijd boos was, hij klaagde en zij weende.
Zij zei dat ze ging stoppen met wenen als hij stopte met klagen, brombeer zijn ->
positief zijn
- Wat maakt mensen gelukkig <-> ongelukkig
- Wat zijn iemands sterktes <-> tekorten
- Wat doet iemand optimaal functioneren
-> hoe kunnen mensen tot ‘floreren’ komen
Mihaly Csikszentmihalyi
- Hongarije
- Aristocratische families moesten vluchten ( hun goederen werden afgenomen in WO
II)
- Iedereen was zijn geld kwijt, ze zakten helemaal ineen, lege omhulsels
- Sommige waren ook geld kwijt maar haar hun hoop niet verloren, gelukkig
- Sommige gaan er helemaal aan onderdoor en dommige komen er weer bovenop
- Onderzoek begonnen bij heel creatieve mensen -> zij beschreven allemaal een
toestand waarin ze zich bevinden maar ze precies zichzelf vergeten ( FLOW
geworden) , mentale teostand van extase waardoor ze loskomen van hun bestaan,
tijd vergeten, hyper geconcentreerd bij het kunstwerk of muziekstuk
- Zo geconcentreerd dat je heersen geen andere prikkels meer ervaren (honger, licht
en donker…)
- FLOW
Ze ontmoeten elkaar op een congres en
schrijven samen een artikel:
Ze geven veel kritiek op het overheersende
medische model ( klinische psychologie)
1
,Psychology is not just the study of disease, weakness and damage; it is also the study
of strength and value.
Treatment is not just fixing what is wrong; it is also building what is right
-> Martin Seligman & Mihaly Csikszentmihalyi
Mental health
= a state of well-being in which the individual
- realizes his or her own abilities
- can cope with the normal stresses of life,
- can work productively en fruitfully,
-and is able te make a contribution to his or her community
—> positieve psychologie als wetenschap van het welbevinden
2. Positieve psychologie: wetenschap van het
welbevinden
welbevinden
Emotioneel welbevinden :
onderzoek naar kwaliteit van
leven
Emotioneel welbevinden : positieve emoties
2
,- /= negatieve emoties
- Waarom heeft de menselijke evolutie ons positieve emoties gegeven
- Kunnen we positieve emoties versterken
Positief welbevinden
- = zelfrealisatie: ontwikkelen van je eigen potentieel
- Carol Ryff : 6 kerndimensies
Sociaal welbevinden
= functioneren van het individu in de maatschappij
- Corey Keyes : 5 dimensies
- Positieve visie op andere mensen
- Geloof in maatschappelijke vooruitgang
- Inzicht in de maatschappij
- Participeren in maatschappij
- Zich thuis voelen in de maatschappij
3. Welbevinden en psychopathologie
Tweecontinua model van de geestelijke
gezondheid ( Keyes 2005)
Eerst -> psychopathologie hoog, welbevinden laag en omgekeerd
Welbevinden en psychopathologie
1. Het is mogelijk om met klachten toch een bevredigend en gelukkig leven te leiden.
3
, 2. Het is mogelijk om zonder klachten of psychiatrische diagnose het leven als
onbevredigend te ervaren.
3. Mate van welbevinden is voorspeller van risico op psychische klachten en
stoornissen!
- toename welbevinden leidt tot lager risico op ontwikkelen psychische klachten
- afname welbevinden leidt tot verhoogd risico op psychische klachten
- → welbevinden maakt mensen veerkrachtiger, beschermt tegen ontstaan
psychische klachten.
- → belangrijk om welbevinden te bevorderen!
Implicaties voor de geestelijke
gezondheidszorg
Klachtgericht + krachtgericht
- Herstelgerichte zorg ( bij psychiatrische problemen ) -> mensen met een
psychiatrische problematiek, empowerment, wat lukt wel nog, betekenisvol leven,
krachten aanspreken…
- Acceptance and commitment therapie
- Focus op acceptatie: ruimte maken voor negatieve emoties, afstand nemen van
negatieve gedachten (defusie), meer leven in het hier-en-nu (mindfulness)
- Focus op commitment: stilstaan bij wat cl belangrijk vindt, handelen naar je eigen
waarden
- Oplossingsgerichte psychotherapie: focus op ‘het doel’ en niet ‘het probleem’
- Basisvragen:
- Waar hoop je op (wondervraag, positieve visualisatie van gewenste toekomst )?
- Welk verschil zou dat maken?
- Wat werkt al in de goede richting? ( sterkte kanten)
- Wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn/wat zou je volgende stap zijn?
-> bevatten allen inzichten uit de positieve psychologie
4. Welbevinden bevorderen
4
