Geschiedenis hoofdstuk 1 t/m 3
1 Jagers en boeren
1.1 De agrarische revolutie
Casus
11.000 V.C. in Abu Hureyra al landbouw (eind 1999 ontdekt door Hillman
Bewoners van Abu Hureyra van oorsprong jagers-verzamelaars, begonnen na 400 jaar wonen met
landbouw
Het leven van jagers-verzamelaars
11.000 v.c. Landbouw in Abu Hureyra
9000 v.c./ 6000 v.c. Landbouwsamenlevingen in Midden-Oosten (vruchtbare halvemaan)
7000 v.c. Landbouw naar Noord-Afrika
6000 v.c. Landbouw naar Europa
120.000/10.000 v.c. laatste ijstijd
Het ontstaan van de homo sapiens
2,5 miljoen jaar geleden: ontstaan van de mens
140.000 v.c. naarAfrika
80.000 v.c. naar Azië
40.000 v.c. naar Europa
Jager-verzamelaars
- Bijna altijd nomaden: trokken verder wanneer hun leefomgeving niet meer genoeg bood
- Leefden in grotten, hutten en tenten van dierenhuiden
- Groepen van 20 tot 30 mensen
- Rolverdeling tussen mannen en vrouwen
o Mannen: jagen en maken gereedschap
o Vrouwen: voedsel verzamelen, huiden schoonmaken, vuur brandend houden, op
kinderen letten
- Groepen ruilden/handelden onderling
Homo sapiens
- Meer gespecialiseerde wapens en gereedschappen van verschillende materialen
o Boor van vuursteen, harpoen van rendiergewei, naalden van bot
- Kunstwerken: grotschilderingen in Zuid-Europa met bizons, paarden en mammoeten
- Leefden in prehistorie dus nog geen schrift
De agrarische revolutie
Oorzaak overstap naar landbouw niet zeker
- 12.000 v.c. einde ijstijd -> in Midden-Oosten meer regen -> vruchtbaar gebied
- Leverde voedsel op waardoor mensen op dezelfde plek bleven wonen
- Gingen graan produceren door het kouder en droger worden van klimaat
,Agrarische revolutie
- Overgang van jagers-verzamelaars naar boeren
- Sedentair bestaan: mensen konden op dezelfde plek blijven wonen doordat de landbouw
voedsel opleverde -> bevolking nam toe
- 7500 v.c. ontstaan van veeteelt
o Eerst alleen voor vlees, later ook voor wol en melk etc. en later ook voor trekkracht
- Zorgde voor verandering van sociale verhoudingen
o Ontstaan van verschillen in rijkdom, macht en aanzien
- Nieuwe levenswijze zorgde voor uitvindingen van technieken
o Weven, potten bakken, productie van gepolijst steen
Nieuwe steentijd
- Naam door gepolijst steen dat werd gebruikt voor gereedschappen
- Toename van metaal voor gereedschappen en wapens
- Eerst vooral brons (bronstijd) daarna vooral harder ijzer (ijzertijd)
1.2 Het ontstaan van steden
Casus
Begrafenis koningin Pu-Abi van Ur
- 2600 v.c. begrafenisstoet in Ur
- Ur in Irak, aan ricier de Eufraat (vruchtbare grond) en monding Perzische Golf
- 5 soldaten en 13 hofdames gaan mee
- Grafkamer met mooie voorwerpen (cadeaus om bepaalde goden gunstig te stemmen)
Cadeaus en mooie voorwerpen in grafkamers gaven aan hoe rijk en machtig de heersers van Ur
waren en hoe welvarend de stad was.
- Ur was een van de eerste steden
De eerste steden: Soemerië
Rond 3300 v.c. ontstaan eerste steden in Soemerië (zuiden van Mesopotamië)
- Vruchtbare grond door overstromingen rivieren Tigris en Eufraat
- In het voorjaar een laagje slib
- Kunstmatig irrigreren (lange, hete, droge zomers), kanalen, waterreservoirs, dijken.
Gevolgen overvloedige oogsten in Mesopotamië
- Bevolking kon groeien -> ontstaan van steden
- Door grote bevolking niet iedereen meer nodig in voedselvoorziening -> mensen
specialiseren in andere activiteiten
o Nieuwe beroepen: leerlooier, pottenbakker, kleermaker, smid
- Ontstaan beroep van koopman, trok rond met producten en kwam met andere producten
terug
Ontstaan van arbeidsverdeling in stedelijke samenleving
- Kooplieden -> welvarende, invloedrijke groep
- Priesters -> specialiseerden in contact met god
Sociale lagen (rijkdom en macht)
, - Boeren onderaan, grootste deel van de bevolking
Stadbestuurders nodig
- Samenleving complexer door meer bewoners
- Moesten orde handhaven, stad beschermen, onderhouden van irrigatiesystemen
Machtige leiders werden koning (positie erfelijk)
- Bestuurde met hulp ambtenaren
Wetten, belasting controleren, begrafenis regelen
Verstedelijking in Egypte
- Droog, heet, jaarlijkse overstroming Nijl -> vruchtbare oevers
o Kanalen en dijken bouwen
o Landbouwproductie nam toe -> voedseloverschot
2700/300 v.c. China, India, Mexico en Peru -> stedelijke samenlevingen ontstaan in vruchtbare
gebieden
De ontwikkeling van het schrift
Rond 3300 v.c. -> Soemeriërs ontwikkelen (eerste) spijkerschrift
- Gunstig voor koningin -> zaken konden genoteerd worden
o Belasting, arbeiders betaald, soldaten in dienst
- Gunstig voor priesters -> administratie
o Wie hadden offers aan goden afgedragen etc.
Rond 300 v.c. -> Egyptenaren ontwikkelen hiërogliefenschrift
50 v.c. -> schrift in huidige Midden- en Zuid-Nederland bij komst van de Romeinen
Schrift had grote waarde
- Ontwikkeling economie + religie
Schrift een essentieel onderdeel van menselijke cultuur
Oudste schrift had religieuze functie
Daarna ook voor vastleggen gebeurtenissen, brieven schrijven, verhalen en liederen en de
wetenschap
1.3 Machtige rijken in het Midden-Oosten
Casus
1224 v.c. farao Ramses 2 en nefertari naar Nubië (zuiden Egypte)
Tempel gebouwd in 20 jaar.
- Nieuw rijkdom aan god Ptah (schepping en duisternis) Amon-Re en Re-horakhte (zon)
- Achterin de tempel bank met 4 grote beelden, 3 goden en Ramses 2
- 21 okt + 21 feb zon schijnt op de beelden, Ptah bleef donker
- Voor de tempel beelden van farao, (vrouw en kinderen)
- Binnen schilderingen
- Farao ten onrechte afgebeeld als overwinnaar van slag van Kadesh tegen Hittieten (Turkije)
1 Jagers en boeren
1.1 De agrarische revolutie
Casus
11.000 V.C. in Abu Hureyra al landbouw (eind 1999 ontdekt door Hillman
Bewoners van Abu Hureyra van oorsprong jagers-verzamelaars, begonnen na 400 jaar wonen met
landbouw
Het leven van jagers-verzamelaars
11.000 v.c. Landbouw in Abu Hureyra
9000 v.c./ 6000 v.c. Landbouwsamenlevingen in Midden-Oosten (vruchtbare halvemaan)
7000 v.c. Landbouw naar Noord-Afrika
6000 v.c. Landbouw naar Europa
120.000/10.000 v.c. laatste ijstijd
Het ontstaan van de homo sapiens
2,5 miljoen jaar geleden: ontstaan van de mens
140.000 v.c. naarAfrika
80.000 v.c. naar Azië
40.000 v.c. naar Europa
Jager-verzamelaars
- Bijna altijd nomaden: trokken verder wanneer hun leefomgeving niet meer genoeg bood
- Leefden in grotten, hutten en tenten van dierenhuiden
- Groepen van 20 tot 30 mensen
- Rolverdeling tussen mannen en vrouwen
o Mannen: jagen en maken gereedschap
o Vrouwen: voedsel verzamelen, huiden schoonmaken, vuur brandend houden, op
kinderen letten
- Groepen ruilden/handelden onderling
Homo sapiens
- Meer gespecialiseerde wapens en gereedschappen van verschillende materialen
o Boor van vuursteen, harpoen van rendiergewei, naalden van bot
- Kunstwerken: grotschilderingen in Zuid-Europa met bizons, paarden en mammoeten
- Leefden in prehistorie dus nog geen schrift
De agrarische revolutie
Oorzaak overstap naar landbouw niet zeker
- 12.000 v.c. einde ijstijd -> in Midden-Oosten meer regen -> vruchtbaar gebied
- Leverde voedsel op waardoor mensen op dezelfde plek bleven wonen
- Gingen graan produceren door het kouder en droger worden van klimaat
,Agrarische revolutie
- Overgang van jagers-verzamelaars naar boeren
- Sedentair bestaan: mensen konden op dezelfde plek blijven wonen doordat de landbouw
voedsel opleverde -> bevolking nam toe
- 7500 v.c. ontstaan van veeteelt
o Eerst alleen voor vlees, later ook voor wol en melk etc. en later ook voor trekkracht
- Zorgde voor verandering van sociale verhoudingen
o Ontstaan van verschillen in rijkdom, macht en aanzien
- Nieuwe levenswijze zorgde voor uitvindingen van technieken
o Weven, potten bakken, productie van gepolijst steen
Nieuwe steentijd
- Naam door gepolijst steen dat werd gebruikt voor gereedschappen
- Toename van metaal voor gereedschappen en wapens
- Eerst vooral brons (bronstijd) daarna vooral harder ijzer (ijzertijd)
1.2 Het ontstaan van steden
Casus
Begrafenis koningin Pu-Abi van Ur
- 2600 v.c. begrafenisstoet in Ur
- Ur in Irak, aan ricier de Eufraat (vruchtbare grond) en monding Perzische Golf
- 5 soldaten en 13 hofdames gaan mee
- Grafkamer met mooie voorwerpen (cadeaus om bepaalde goden gunstig te stemmen)
Cadeaus en mooie voorwerpen in grafkamers gaven aan hoe rijk en machtig de heersers van Ur
waren en hoe welvarend de stad was.
- Ur was een van de eerste steden
De eerste steden: Soemerië
Rond 3300 v.c. ontstaan eerste steden in Soemerië (zuiden van Mesopotamië)
- Vruchtbare grond door overstromingen rivieren Tigris en Eufraat
- In het voorjaar een laagje slib
- Kunstmatig irrigreren (lange, hete, droge zomers), kanalen, waterreservoirs, dijken.
Gevolgen overvloedige oogsten in Mesopotamië
- Bevolking kon groeien -> ontstaan van steden
- Door grote bevolking niet iedereen meer nodig in voedselvoorziening -> mensen
specialiseren in andere activiteiten
o Nieuwe beroepen: leerlooier, pottenbakker, kleermaker, smid
- Ontstaan beroep van koopman, trok rond met producten en kwam met andere producten
terug
Ontstaan van arbeidsverdeling in stedelijke samenleving
- Kooplieden -> welvarende, invloedrijke groep
- Priesters -> specialiseerden in contact met god
Sociale lagen (rijkdom en macht)
, - Boeren onderaan, grootste deel van de bevolking
Stadbestuurders nodig
- Samenleving complexer door meer bewoners
- Moesten orde handhaven, stad beschermen, onderhouden van irrigatiesystemen
Machtige leiders werden koning (positie erfelijk)
- Bestuurde met hulp ambtenaren
Wetten, belasting controleren, begrafenis regelen
Verstedelijking in Egypte
- Droog, heet, jaarlijkse overstroming Nijl -> vruchtbare oevers
o Kanalen en dijken bouwen
o Landbouwproductie nam toe -> voedseloverschot
2700/300 v.c. China, India, Mexico en Peru -> stedelijke samenlevingen ontstaan in vruchtbare
gebieden
De ontwikkeling van het schrift
Rond 3300 v.c. -> Soemeriërs ontwikkelen (eerste) spijkerschrift
- Gunstig voor koningin -> zaken konden genoteerd worden
o Belasting, arbeiders betaald, soldaten in dienst
- Gunstig voor priesters -> administratie
o Wie hadden offers aan goden afgedragen etc.
Rond 300 v.c. -> Egyptenaren ontwikkelen hiërogliefenschrift
50 v.c. -> schrift in huidige Midden- en Zuid-Nederland bij komst van de Romeinen
Schrift had grote waarde
- Ontwikkeling economie + religie
Schrift een essentieel onderdeel van menselijke cultuur
Oudste schrift had religieuze functie
Daarna ook voor vastleggen gebeurtenissen, brieven schrijven, verhalen en liederen en de
wetenschap
1.3 Machtige rijken in het Midden-Oosten
Casus
1224 v.c. farao Ramses 2 en nefertari naar Nubië (zuiden Egypte)
Tempel gebouwd in 20 jaar.
- Nieuw rijkdom aan god Ptah (schepping en duisternis) Amon-Re en Re-horakhte (zon)
- Achterin de tempel bank met 4 grote beelden, 3 goden en Ramses 2
- 21 okt + 21 feb zon schijnt op de beelden, Ptah bleef donker
- Voor de tempel beelden van farao, (vrouw en kinderen)
- Binnen schilderingen
- Farao ten onrechte afgebeeld als overwinnaar van slag van Kadesh tegen Hittieten (Turkije)
