Motorische ontwikkeling
Hoorcollege 1 - Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling kan omschreven worden als:
- Relatief permanente veranderingen
- Lichamelijke groei
- Leren van nieuwe vaardigheden
- Gedrag leren aanpassen aan verschillende contexten
- Kunnen oplossen van niet eerder op te lossen problemen
- Een irreversibel en onomkeerbaar proces
Leren is wel reversibel en omkeerbaar -> nooit relatief permanente veranderingen
1e levensjaar: ontwikkeling grove motoriek -> vanaf 2e levensjaar: fijne motoriek -> 3-5 jaar:
coördinatie en vaardigheden -> 12-18: puberteit.
Cognitieve ontwikkeling verloopt van sensomotorisch, naar pre-operationeel, naar concreet
operationeel, naar formeel operationeel (abstracte concepten gebruiken).
Cognitieve (leer)prestaties = executieve functies
- Aandacht
- Taak-switchen
- Respons-inhibitie
- Geheugen
- Concentratie
- Taal
Hillman (2008): onderzocht invloed van motoriek op de cognitie -> keek naar aerobe capaciteit
(motoriek/fitheid) en keken naar samenhang met reken- en leesvaardigheden -> conclusie: als een
conditie van een kind beter was, dan waren de rekenvaardigheden ook beter. -> derde variabele evt:
opleiding ouders.
Goldin-Meadow (2009): reken met of zonder vingers -> bij kinderen die hun motoriek niet mochten
gebruiken, verliep het oplossen van de sommen moeizamer.
Het ontwikkelen van je motoriek en het hebben van een goede conditie hangt samen met je
fysiologische mechanisme= toename van neurotransmitters of het vormen van nieuwe hersencellen.
Plan aanpak bewegingsonderwijs (2017) door kabinet -> min 2 lesuren per week bewegen.
Andreas Versalius: Het motorisch systeem heeft verschillende neurale structuren van perifeer naar
centraal, te beginnen bij perifeer:
- Spieren (=contractiele (samentrekbare) elementen) en botten -> biceps spanne aan (agonist)
en triceps ontspannen(antagonist)
- Ruggenmerg: verbinding tussen spieren en hersenen
- Subcorticaal in de hersenen: basale ganglia (remmen van bewegingen) en het cerebellum
(timing van bewegingen) zijn betrokken bij motoriek.
- Corticaal in de hersenen: onder de oppervlakte van de schedel en bevat meerdere gebieden
die betrokken zijn bij beweging. Het brein is plastisch
Van voor naar achteren:
- Premotorische cortex: betrokken bij planning van beweging
, - Primair motorische cortex: betrokken bij het uitvoeren van de beweging, stuurt signalen
naar ruggenmerg
- Integratie van multimodale sensorische input: sensorische informatie gebruiken om je
beweging bij te sturen, vervolgend teruggestuurd naar premotorische cortex
Parkison= progressieve aandoening van de basale ganglia (vooral substantia nigra), waarbij de
persoon moeite heeft met het remmen van bewegingen en het initiëren van bewegingen.
Eadweard Muybrigde: proberen voor het eerst beweging vast te leggen.
VICON-systeem= op het hele lichaam zitten kleine bolletjes die worden waargenomen op een
camera en vervolgens kunnen worden gereconstructureerd tot een beweging.
Hoorcollege 2 – Theorie
5 invloedrijke ontwikkelingstheorieën:
1. Nativistische (maturistische) benadering: (erfelijke) aanleg bepaalt je ontwikkeling, de
invloed van de omgeving is minimaal.
a. Discrete stadia in motorische ontwikkeling -> worden automatisch bereikt ->
gebaseerd op gemiddeldes. 2 belangrijke opvattingen:
i. Preformistische opvatting: bij geboorte is alles aanwezig, eindstadium al
gedefinieerd -> kwantitatieve veranderingen: er komt niks nieuws meer bij -
> alleen uitgroeien/ontplooien
ii. Predeterministische opvatting: bij geboorte ligt grondplan vast van
fasevolgorde, maar nog niet alles is aanwezig -> differentiatie: ontstaan van
meerdere gedragingen uit een voorafgaande. -> continue nieuwe
structuren; vindt uitbreiding plaats -> kwalitatieve veranderingen.
De belangrijkste kenmerken van het nativisme zijn dat de ontwikkeling wordt verklaard door
aangeboren, endogene invloeden (factoren in jezelf) en dat de ontwikkeling grotendeels
onafhankelijk is van exogene factoren (factoren vanuit de omgeving).
Rijping is het meest aangeduide endogene component.
Rijpingstheorie: McGraw: Omstandigheden hebben alleen invloed in extreme
omstandigheden. Gesell: rijping aanschrijven aan aangeboren en endogene factoren
(striktnativist).
Uitgangspunten rijpingstheorie:
- De neurale groei is autonoom en wordt niet beïnvloed door omgeving stimulus
- Gedrag weerspiegelt onderliggende neurologische structuren
- En Leermechanismen ook onder invloed van rijping
-> ontwikkeling is herleidbaar tot fylogenetisch (ontwikkeling van soorten) bepaalde
neurobiologische oorzaken (nativisme). Ontwikkelingsvolgorde is erfelijk bepaald, discontinue
ontwikkeling(een kwalitatieve differentiatie van neurale structuren) -> vaste ontwikkelingsvolgorde.
Recapitulatie-hypothese= dat een organisme tijdens zijn embryonale ontwikkeling tot de
uiteindelijke volwassene (=ontogenie) alle stadia van zijn evolutie (=fylogenie) doorloopt.
Fylogenese= ontwikkeling van diersoorten.
Ontogenese= de ontwikkeling van de mens als individu.
Prenatale ontwikkeling (ontogenese) is een versnelde herhaling (recapitulatie) van de ontwikkeling
van de biologische factoren (fylogenese) en postnatale ontwikkeling is een versnelde herhaling van
de ontwikkeling van de menselijke soort (antropogenese).
Hackel: prenatale ontwikkeling diersoorten lijkt veel op die van mensen. -> heeft fraude gepleegd.
Beperking nativisme: motorische ontwikkeling wordt gezien als een vaste volgorde aan fases, terwijl
er veel meer manieren zijn.
Hoorcollege 1 - Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling kan omschreven worden als:
- Relatief permanente veranderingen
- Lichamelijke groei
- Leren van nieuwe vaardigheden
- Gedrag leren aanpassen aan verschillende contexten
- Kunnen oplossen van niet eerder op te lossen problemen
- Een irreversibel en onomkeerbaar proces
Leren is wel reversibel en omkeerbaar -> nooit relatief permanente veranderingen
1e levensjaar: ontwikkeling grove motoriek -> vanaf 2e levensjaar: fijne motoriek -> 3-5 jaar:
coördinatie en vaardigheden -> 12-18: puberteit.
Cognitieve ontwikkeling verloopt van sensomotorisch, naar pre-operationeel, naar concreet
operationeel, naar formeel operationeel (abstracte concepten gebruiken).
Cognitieve (leer)prestaties = executieve functies
- Aandacht
- Taak-switchen
- Respons-inhibitie
- Geheugen
- Concentratie
- Taal
Hillman (2008): onderzocht invloed van motoriek op de cognitie -> keek naar aerobe capaciteit
(motoriek/fitheid) en keken naar samenhang met reken- en leesvaardigheden -> conclusie: als een
conditie van een kind beter was, dan waren de rekenvaardigheden ook beter. -> derde variabele evt:
opleiding ouders.
Goldin-Meadow (2009): reken met of zonder vingers -> bij kinderen die hun motoriek niet mochten
gebruiken, verliep het oplossen van de sommen moeizamer.
Het ontwikkelen van je motoriek en het hebben van een goede conditie hangt samen met je
fysiologische mechanisme= toename van neurotransmitters of het vormen van nieuwe hersencellen.
Plan aanpak bewegingsonderwijs (2017) door kabinet -> min 2 lesuren per week bewegen.
Andreas Versalius: Het motorisch systeem heeft verschillende neurale structuren van perifeer naar
centraal, te beginnen bij perifeer:
- Spieren (=contractiele (samentrekbare) elementen) en botten -> biceps spanne aan (agonist)
en triceps ontspannen(antagonist)
- Ruggenmerg: verbinding tussen spieren en hersenen
- Subcorticaal in de hersenen: basale ganglia (remmen van bewegingen) en het cerebellum
(timing van bewegingen) zijn betrokken bij motoriek.
- Corticaal in de hersenen: onder de oppervlakte van de schedel en bevat meerdere gebieden
die betrokken zijn bij beweging. Het brein is plastisch
Van voor naar achteren:
- Premotorische cortex: betrokken bij planning van beweging
, - Primair motorische cortex: betrokken bij het uitvoeren van de beweging, stuurt signalen
naar ruggenmerg
- Integratie van multimodale sensorische input: sensorische informatie gebruiken om je
beweging bij te sturen, vervolgend teruggestuurd naar premotorische cortex
Parkison= progressieve aandoening van de basale ganglia (vooral substantia nigra), waarbij de
persoon moeite heeft met het remmen van bewegingen en het initiëren van bewegingen.
Eadweard Muybrigde: proberen voor het eerst beweging vast te leggen.
VICON-systeem= op het hele lichaam zitten kleine bolletjes die worden waargenomen op een
camera en vervolgens kunnen worden gereconstructureerd tot een beweging.
Hoorcollege 2 – Theorie
5 invloedrijke ontwikkelingstheorieën:
1. Nativistische (maturistische) benadering: (erfelijke) aanleg bepaalt je ontwikkeling, de
invloed van de omgeving is minimaal.
a. Discrete stadia in motorische ontwikkeling -> worden automatisch bereikt ->
gebaseerd op gemiddeldes. 2 belangrijke opvattingen:
i. Preformistische opvatting: bij geboorte is alles aanwezig, eindstadium al
gedefinieerd -> kwantitatieve veranderingen: er komt niks nieuws meer bij -
> alleen uitgroeien/ontplooien
ii. Predeterministische opvatting: bij geboorte ligt grondplan vast van
fasevolgorde, maar nog niet alles is aanwezig -> differentiatie: ontstaan van
meerdere gedragingen uit een voorafgaande. -> continue nieuwe
structuren; vindt uitbreiding plaats -> kwalitatieve veranderingen.
De belangrijkste kenmerken van het nativisme zijn dat de ontwikkeling wordt verklaard door
aangeboren, endogene invloeden (factoren in jezelf) en dat de ontwikkeling grotendeels
onafhankelijk is van exogene factoren (factoren vanuit de omgeving).
Rijping is het meest aangeduide endogene component.
Rijpingstheorie: McGraw: Omstandigheden hebben alleen invloed in extreme
omstandigheden. Gesell: rijping aanschrijven aan aangeboren en endogene factoren
(striktnativist).
Uitgangspunten rijpingstheorie:
- De neurale groei is autonoom en wordt niet beïnvloed door omgeving stimulus
- Gedrag weerspiegelt onderliggende neurologische structuren
- En Leermechanismen ook onder invloed van rijping
-> ontwikkeling is herleidbaar tot fylogenetisch (ontwikkeling van soorten) bepaalde
neurobiologische oorzaken (nativisme). Ontwikkelingsvolgorde is erfelijk bepaald, discontinue
ontwikkeling(een kwalitatieve differentiatie van neurale structuren) -> vaste ontwikkelingsvolgorde.
Recapitulatie-hypothese= dat een organisme tijdens zijn embryonale ontwikkeling tot de
uiteindelijke volwassene (=ontogenie) alle stadia van zijn evolutie (=fylogenie) doorloopt.
Fylogenese= ontwikkeling van diersoorten.
Ontogenese= de ontwikkeling van de mens als individu.
Prenatale ontwikkeling (ontogenese) is een versnelde herhaling (recapitulatie) van de ontwikkeling
van de biologische factoren (fylogenese) en postnatale ontwikkeling is een versnelde herhaling van
de ontwikkeling van de menselijke soort (antropogenese).
Hackel: prenatale ontwikkeling diersoorten lijkt veel op die van mensen. -> heeft fraude gepleegd.
Beperking nativisme: motorische ontwikkeling wordt gezien als een vaste volgorde aan fases, terwijl
er veel meer manieren zijn.
