Wondzorg
1 Inleiding
2 Algemeenheden
2.1 Algemene beschouwingen
Wonde = verbreking van anatomische en functionele samenhang van levend weefsel
- Exogene beschadiging (oorzaak van binnenuit) of door aanwezigheid onderliggende
stoornis (bv. Diabetes → diabetische voet)
- Acuut of chronisch (decubitus)
- Gemiddeld 150 000 wonden/ jaar
- Morbiditeit= een letsel die je overhoudt
2.1.1 Wondzorg
= alle mogelijke handelingen dat je treft op een ideale wondheling tegemoet te komen (
reinigen/ ontsmetten/ aseptisch materiaal/…)
- Doelstelling: optimale omstandigheden
• Hemostase bevorderen ( ervoor zorgen dat de bloeding stopt)
• Zuivere wonde (altijd reinigen!)
• Bescherming
• Comfort ZO
• Oorzaak verband opheffen
- B1 (alles) / B2-handeling (draadjes verwijderen)
2.1.2 Wondgebied
- Niet noodzakelijk onder hetzelfde verband ....
- Onder hetzelfde verband ....
• Zelfde oorzaak = 1 wondgebied (vb. brandwonde bil & borstkas)
• Zelfde verband = 2 wondgebieden (vb. schaafwonde en iets gebroken)
2.2 Inleidende begrippen
- Contamineren (= overbrengen van levende MO)
• Direct (= MO rechtstreeks besmettingsbron → ZO)
• Indirect (= MO onrechtstreeks besmettingsbron → ZO door tussenkomst
transportmiddel)
- Kolonisatie (= kiemen in grote aantallen aanwezig zijn in of op het lichaam zonder
ziekteverschijnselen te veroorzaken)
- Kritische kolonisatie (= bacteriën aanwezig → ontsteking)
- Inflammatie of ontsteking (= de normale reactie van een weefsel op een schadelijke
prikkel)
- Infectie (= het zich na contaminatie handhaven en vermenigvuldigen in weefsel van
ziekteverwekkende (pathogene) parasieten, schimmels, bacteriën of virussen)
- Asepsis of aseptie (= microbiële besmetting van materiaal en weefsels voorkomen)
- Antiseptica (= stoffen die door hun chemische structuur in staat zijn MO te doden/
groei remmen)
- Sterilisatie (= materiaal zo behandelen dat erna alle MO verdwenen zijn)
3 Het helingsproces
- Doel
1
, • Regeneratie (= vervanging van beschadigd weefsel door identieke cellen)
• Weefselherstel (= beschadigde weefsels vervangen door bindweefsel →
littekenvorming)
- Fasen
• Coagulatiefase
• Imflammatiefase
• Proliferatiefase
• Maturatiefase
3.1 Coagulatiefase
- Bloedvaten trekken samen (coaguleren)
om te vermijden dat er een verdere bloeding
is (vasoconstrictie)
- Eerste uren van de verwonding
3.2 Inflammatiefase
- ontsteking is geen infectie
- Ontsteking = een reactie van het weefsel op de
wonde
1. Roodheid
2. Zwelling
3. Warmte
4. Pijn
5. Functieverlies
3.3 Proliferatiefase
- Alles begint te herstellen
- Granulatieweefsel (= nieuwvorming bindweefsel
+ bloedvaten)
- Er komen epitheelcellen
- Macrofagen eten afval wonde op
2
, 3.4 Maturatiefase
- regeneratie of weefselherstel
- bestaat uit 3 delen:
1. bindweefselorganisatie
2. epitheelregeneratie
3. wondconcentratie
3.5 littekenvorming
- de huid is niet optimaal hersteld
- diepere weefsellagen worden vervangen door bindweefsel: littekenweefsel
4 factoren die de wondgenezing beïnvloeden
- Voeding (eiwitten → weefselherstel & suiker → kcal voldoende innemen)
- Psychosociale factoren
- Lokale factoren: de 4 fases
- Geneesmiddelen
- Algemene fysieke gezondheid
5 Wondclassificaties
- Basis voor een wondzorgprotocol
- Wonden worden gecategoriseerd
• Oorzaak
• Diepte en uitzicht
• Contaminatiegraad
• Verloop wondheling
• ...
5.1 Oorzaak van de wonde
5.1.1 Traumatisch (snijwonde, brandwonde,…)
- Mechanische wonden door scherp of stomp geweld van buitenaf
• Snijwonden
• Steekwonden
• Schaafwonde
• Decubituswonden
- Chemische wonden
- Thermische wonden
- Wonden t.g.v. elektrocutie
- Bestralingswonden
3
1 Inleiding
2 Algemeenheden
2.1 Algemene beschouwingen
Wonde = verbreking van anatomische en functionele samenhang van levend weefsel
- Exogene beschadiging (oorzaak van binnenuit) of door aanwezigheid onderliggende
stoornis (bv. Diabetes → diabetische voet)
- Acuut of chronisch (decubitus)
- Gemiddeld 150 000 wonden/ jaar
- Morbiditeit= een letsel die je overhoudt
2.1.1 Wondzorg
= alle mogelijke handelingen dat je treft op een ideale wondheling tegemoet te komen (
reinigen/ ontsmetten/ aseptisch materiaal/…)
- Doelstelling: optimale omstandigheden
• Hemostase bevorderen ( ervoor zorgen dat de bloeding stopt)
• Zuivere wonde (altijd reinigen!)
• Bescherming
• Comfort ZO
• Oorzaak verband opheffen
- B1 (alles) / B2-handeling (draadjes verwijderen)
2.1.2 Wondgebied
- Niet noodzakelijk onder hetzelfde verband ....
- Onder hetzelfde verband ....
• Zelfde oorzaak = 1 wondgebied (vb. brandwonde bil & borstkas)
• Zelfde verband = 2 wondgebieden (vb. schaafwonde en iets gebroken)
2.2 Inleidende begrippen
- Contamineren (= overbrengen van levende MO)
• Direct (= MO rechtstreeks besmettingsbron → ZO)
• Indirect (= MO onrechtstreeks besmettingsbron → ZO door tussenkomst
transportmiddel)
- Kolonisatie (= kiemen in grote aantallen aanwezig zijn in of op het lichaam zonder
ziekteverschijnselen te veroorzaken)
- Kritische kolonisatie (= bacteriën aanwezig → ontsteking)
- Inflammatie of ontsteking (= de normale reactie van een weefsel op een schadelijke
prikkel)
- Infectie (= het zich na contaminatie handhaven en vermenigvuldigen in weefsel van
ziekteverwekkende (pathogene) parasieten, schimmels, bacteriën of virussen)
- Asepsis of aseptie (= microbiële besmetting van materiaal en weefsels voorkomen)
- Antiseptica (= stoffen die door hun chemische structuur in staat zijn MO te doden/
groei remmen)
- Sterilisatie (= materiaal zo behandelen dat erna alle MO verdwenen zijn)
3 Het helingsproces
- Doel
1
, • Regeneratie (= vervanging van beschadigd weefsel door identieke cellen)
• Weefselherstel (= beschadigde weefsels vervangen door bindweefsel →
littekenvorming)
- Fasen
• Coagulatiefase
• Imflammatiefase
• Proliferatiefase
• Maturatiefase
3.1 Coagulatiefase
- Bloedvaten trekken samen (coaguleren)
om te vermijden dat er een verdere bloeding
is (vasoconstrictie)
- Eerste uren van de verwonding
3.2 Inflammatiefase
- ontsteking is geen infectie
- Ontsteking = een reactie van het weefsel op de
wonde
1. Roodheid
2. Zwelling
3. Warmte
4. Pijn
5. Functieverlies
3.3 Proliferatiefase
- Alles begint te herstellen
- Granulatieweefsel (= nieuwvorming bindweefsel
+ bloedvaten)
- Er komen epitheelcellen
- Macrofagen eten afval wonde op
2
, 3.4 Maturatiefase
- regeneratie of weefselherstel
- bestaat uit 3 delen:
1. bindweefselorganisatie
2. epitheelregeneratie
3. wondconcentratie
3.5 littekenvorming
- de huid is niet optimaal hersteld
- diepere weefsellagen worden vervangen door bindweefsel: littekenweefsel
4 factoren die de wondgenezing beïnvloeden
- Voeding (eiwitten → weefselherstel & suiker → kcal voldoende innemen)
- Psychosociale factoren
- Lokale factoren: de 4 fases
- Geneesmiddelen
- Algemene fysieke gezondheid
5 Wondclassificaties
- Basis voor een wondzorgprotocol
- Wonden worden gecategoriseerd
• Oorzaak
• Diepte en uitzicht
• Contaminatiegraad
• Verloop wondheling
• ...
5.1 Oorzaak van de wonde
5.1.1 Traumatisch (snijwonde, brandwonde,…)
- Mechanische wonden door scherp of stomp geweld van buitenaf
• Snijwonden
• Steekwonden
• Schaafwonde
• Decubituswonden
- Chemische wonden
- Thermische wonden
- Wonden t.g.v. elektrocutie
- Bestralingswonden
3
